Filmy o niewolnictwie to przede wszystkim produkcje amerykańskie odnoszące się do czasów sprzed Wojny Secesyjnej. Wśród nich – historia pierwszego pułku złożonego z czarnoskórych żołnierzy czy buntu niewolników na statku przemytniczym. To także opowieści w mikroskali – o rodzinie i godności człowieka. Ponadto w rankingu znalazła się przestrzeń na epickie historie o niewolnictwie w starożytnym Rzymie oraz krwawych porachunkach niewolników z ich właścicielami.
Spis treści:
- Miejsce 7: Chwała (1989) – film o pierwszym w historii czarnym oddziale w armii amerykańskiej
- Miejsce 6: Amistad (1997) – bunt na pokładzie statku handlarzy niewolnikami
- Miejsce 5: Polowanie na króliki (2002) – film o „skradzionym pokoleniu” w Australii
- Miejsce 4: Zniewolony (2013) – walka o godność
- Miejsce 3: Przeminęło z wiatrem (1939) – melodramat w czasie Wojny Secesyjnej
- Miejsce 2: Gladiator (2000) – o niewolnictwie w starożytnym Rzymie
- Miejsce 1: Django (2012) – porachunki w południowych stanach
- Inne ważne filmy o niewolnictwie
Miejsce 7: Chwała (1989) – film o pierwszym w historii czarnym oddziale w armii amerykańskiej
„Chwała” to amerykański film wojenny, którego akcja rozgrywa się w czasie Wojny Secesyjnej. Opowiada historię utworzenia pierwszego oddziału złożonego z czarnoskórych mieszkańców północnych stanów. Rekruci przechodzą ciężką musztrę, nierzadko spotykając się z oznakami ignorancji i rasizmu. Pomimo tego ich dowódca, Robert Gould Shaw (Matthew Broderick) tworzy silną jednostkę, gotową do podejmowania pełnoprawnych zadań bojowych.
Film zdobył trzy Oscary w kategoriach: najlepszy dźwięk, zdjęcia i aktor drugoplanowy (Denzel Washington). Fabuła bazuje na listach Roberta G. Shawa oraz książkach Lincolna Kirsteina i Petera Burcharda.
Ocena na Filmwebie: 7,4.
Miejsce 6: Amistad (1997) – bunt na pokładzie statku handlarzy niewolnikami
„Amistad” to równie poruszający film oparty na faktach w reżyserii Stevena Spielberga. Jego tytuł nawiązuje do nazwy statku „La Amistad”. W 1839 r. handlarze niewolników przewozili nim ponad 40. mieszkańców Sierra Leone, siłą porwanych ze swojego miejsca zamieszkania.
Podczas podróży niewolnicy buntują się przeciwko oprawcom i zmuszają marynarzy do skierowania okrętu na wschód. Statek nie zawraca jednak do Afryki, tylko przybija do wybrzeży USA. Na miejscu okazuje się, że wiele podmiotów rości sobie prawa do czarnoskórej załogi – pojmani marynarze, królowa hiszpańska Izabella (Anna Paquin), a także rząd USA.
Sprawa o prawo własności (i wolności) trafia do sądu. Dochodzi do starcia na najwyższym poziomie amerykańskiej władzy – pomiędzy obecnym prezydentem Martinem Van Burenem (Nigel Hawthorne) a byłym prezydentem USA, Johnem Quincy'em Adamsem (Anthony Hopkins).
W 1998 r. Anthony Hopkins zdobył nagrodzę Critics' Choice – za genialną rolę byłego prezydenta, dążącego do uznania aktu pojmania Afrykanów za przestępstwo.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Miejsce 5: Polowanie na króliki (2002) – film o „skradzionym pokoleniu” w Australii
Głównymi bohaterkami „Polowania na króliki” są trzy aborygeńskie dziewczynki – Molly, Daisy i Grace. Zostają one odebrane swoim biologicznym rodzicom w ramach założeń polityki asymilacyjnej. Trafiają do placówki dla dzieci Aborygenów, jednak udaje im się uciec. Postanawiają samodzielnie wrócić do domu, podążając wzdłuż tzw. siatki na króliki, dzielącej Australię na dwie części.
Akcja filmu rozgrywa się w 1931 r. i bazuje na prawdziwej historii. Prawo australijskiego rządu pozwalało na odbieranie dzieci aborygeńskim rodzicom do 1971 r.
Film w reżyserii Phillipa Noyce'a zdobył trzy nagrody AACTA, nagrodę w konkursie „Meeting Point” na MFF w Valladolid oraz dwie nagrody National Board of Review (wszystkie w 2002 r.).
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Miejsce 4: Zniewolony (2013) – walka o godność
To także historia, która wydarzyła się naprawdę. Solomon Northup (Chiwetel Ejiofor) przychodzi na świat jako wolny człowiek w Waszyngtonie. W I poł. XIX wieku w północnych stanach Ameryki jest już zniesione niewolnictwo. Mężczyzna ma pracę, żonę (Kelsey Scott) i dzieci.
Pewnego dnia zostaje porwany i sprzedany do pracy jako niewolnik. Następne 12 lat spędza na farmie Edwina Eppsa (Michael Fassbender), próbując przez cały ten czas zachować godność wolnego człowieka.
Film „Zniewolony” powstał na podstawie książki autobiograficznej Solomona Nothupa. W 2014 r. zdobył trzy Oscary w kategoriach: najlepszy film, najlepsza aktorka drugoplanowa i scenariusz adaptowany, a także Złote Globy jako najlepszy dramat. Reżyseria: Steve McQueen.
Ten tytuł zajmuje również 4. miejsce w naszym rankingu filmów o handlu ludźmi.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Miejsce 3: Przeminęło z wiatrem (1939) – melodramat w czasie Wojny Secesyjnej
Historia miłości Scarlett O'Hary (Vivien Leigh) i Rhetta Butlera (Clark Gable) rozgrywa się na tle Wojny Secesyjnej. Córka bogatego plantatora (Thomas Mitchell) z południa USA jest przyzwyczajona do wysokiego standardu życia. W wyniku przegranej wojny dziewczyna traci przywileje.
Film kostiumowy w reżyserii George'a Cukora i Sama Wooda powstał na podstawie książki Margaret Mitchell. „Przeminęło z wiatrem” zdobyło osiem Oscarów w 1940 r. – w kategorii głównej oraz za: najlepszą rolę pierwszoplanową (Vivien Leigh), drugoplanową (Hattie McDaniel), reżyserię, scenografię, zdjęcia, scenariusz i montaż.
Ocena na Filmwebie: 7,9.
Miejsce 2: Gladiator (2000) – o niewolnictwie w starożytnym Rzymie
„Gladiator” to epicka historia człowieka, który z wysokiej pozycji spada najniżej w hierarchii antycznego Rzymu. Maximus (Russell Crowe) jest generałem i doradcą Marka Aureliusza (Richard Harris). Razem planują przywrócić w Rzymie ustrój republikański.
Taka wizja nie podoba się jednak synowi cesarza, Kommodusowi (Joaquin Phoenix). Aby nie doprowadzić do jej realizacji, zabija ojca i przejmuje władzę. Rozkazuje zabić także Maximusa i jego rodzinę, jednak byłemu generałowi udaje się uniknąć śmierci. Zostaje niewolnikiem, a wkrótce zyskuje ogromną popularność jako gladiator.
Film w reżyserii Ridleya Scotta zdobył pięć Oscarów w 2001 r. – w kategorii głównej, a także za: najlepszą rolę pierwszoplanową (Russell Crowe), efekty specjalne, kostiumy i dźwięk. To także nasze miejsce 1. w rankingu filmów o starożytności.
Ocena na Filmwebie: 8,1.
Miejsce 1: Django (2012) – porachunki w południowych stanach
Akcja filmu rozgrywa się na południu USA dwa lata przed Wojną Secesyjną. Django (Jamie Fox) jest niewolnikiem, transportowanym przez handlarzy żywym towarem. Na swojej drodze spotyka łowcę nagród, doktora Kinga Schultza (Christoph Waltz). Ten siłą zmuszą handlarzy do przekazania mu Django, ponieważ tylko on jest w stanie doprowadzić go do braci Brittle, za których głowy wyznaczona jest wysoka nagroda. W zamian za pomoc, Schultz obiecuje mężczyźnie wolność.
Jednak na dotarciu do braci Brittle nie kończy się ich wspólna przygoda. Doktor King postanawia pomóc Django w odnalezieniu żony (Kerry Washington). Tropy prowadzą do właściciela Candylandu, Calvina Candie (Leonardo DiCaprio).
Film „Django” w reżyserii Quentina Tarantino zdobył dwa Oscary w 2013 r. – za genialną rolę drugoplanową w wykonaniu Christopha Waltza i za scenariusz oryginalny (autorstwa Quentina Tarantino).
Ocena na Filmwebie: 8,3.
Inne ważne filmy o niewolnictwie
Filmy o niewolnictwie obejmują szeroki zakres tematyki i dotyczą nie tylko czarnoskórych osób. Poniżej lista uzupełniająca, w której znajdują się także filmy o działaczach ruchów wolnościowych, a także produkcje wojenne:
- Głos wolności (2006) – film historyczny o Williamie Wilbeforce'u (Ioan Gruffudd), brytyjskim działaczu politycznym, który doprowadził do zniesienia niewolnictwa. Reżyseria: Michael Apted,
- Niezłomny (2014) – film o olimpijczyku, Louisie Zamperinim (Jack O'Connell). Mężczyzna w czasie II wojny światowej trafił do japońskiej niewoli. Scenariusz został napisany przez Ethana i Joela Coenów. Reżyseria: Angelina Jolie,
- Manderlay (2005) – film o aktywistce (Bryce Dallas Howard) mieszkającej na plantacji niewolników. Reżyseria: Lars von Trier,
- Belle (2013) – historia czarnoskórej córki (Gugu Mbatha-Raw) brytyjskiego arystokraty rozgrywająca się w XVIII-wiecznej Anglii. Reżyseria: Amma Asante.
- 7 więźniów (2021) – historia czarnoskórego Mateusa (Christian Malheiros), szukającego sposobu na ucieczkę z niewoli. Reżyseria: Alexandre Moratto.
