Czasy starożytne są pełne spektakularnych opowieści. Barwne wydarzenia znane z historii lub mitologii sprawiają, że wyobraźnia szaleje. Nic dziwnego, że zakręciły również w głowach filmowców. Wśród twórców, którzy urokowi antyku nie mogli się oprzeć, znalazły się takie osobistości, jak Ridley Scott, Joseph L. Mankiewicz, Zack Snyder czy Jerzy Kawalerowicz. Dzięki nim powstało wiele doskonałych produkcji o władzy, miłości i wojnie w przepięknej starożytnej scenerii. Które z filmów o antyku weszły do naszego TOP 10?
Spis treści:
- Miejsce 10: Agora (2009) – film o Hypatii z Aleksandrii
- Miejsce 9: Juliusz Cezar (1953) – ekranizacja sztuki Shakespeare'a
- Miejsce 8: Troja (2004) – historia słynnej miłości, która doprowadziła do wielkiej wojny
- Miejsce 7: Faraon (1965) – ekranizacja powieści Bolesława Prusa
- Miejsce 6: 300 (2006) – epicka walka Spartan pod Termopilami
- Miejsce 5: Kleopatra (1963) – filmowa biografia królowej Egiptu
- Miejsce 4: 12 prac Asterixa (1976) – zabawna animacja w świecie rzymskich podbojów
- Miejsce 3: Ben Hur (1959) – dzieje żydowskiego księcia z czasów rzymskich
- Miejsce 2: Żywot Briana (1979) – komiczna paralela historii Jezusa z Nazaretu
- Miejsce 1: Gladiator (2000) – głośny film w reżyserii Ridleya Scotta
- Pozostałe filmy o starożytności
Miejsce 10: Agora (2009) – film o Hypatii z Aleksandrii
Hypatia (Rachel Weisz) jest grecką filozofką i astronomką z IV wieku. Mieszka w Aleksandrii w czasach, kiedy dokonania starożytnej nauki są zagrożone przez nową religię chrześcijańską. Kobieta widzi wielką stratę w odrzuceniu wiedzy budowanej latami i zrobi wszystko, aby ją ocalić.
Z drugiej strony mamy wątek romantyczny. W Hypatii zakochany jest niewolnik Dawos (Max Minghell). Dla niego przejście na chrześcijaństwo daje szansę na wolność. Musi więc wybierać pomiędzy miłością do Hypatii a własną niezależnością.
Hiszpański film w reżyserii Alejandra Amenábara zdobył 7 nagród Goyi w 2010 r.
Ocena na Filmwebie: 7,1.
Miejsce 9: Juliusz Cezar (1953) – ekranizacja sztuki Shakespeare'a
„Juliusz Cezar” w reżyserii Josepha L. Mankiewicza to doskonała adaptacja sztuki Shakespeare'a z Marlonem Brando w roli Marka Aureliusza. Po tym, jak rzymski władca ogłasza dyktaturę, Brutus (James Mason) i Kasjusz (John Gielgud) zawiązują spisek. Zabijają Cezara (Louis Calhern) w idy marcowe w 44 r. p.n.e. Po dokonaniu tego czynu, rozbiegają się, nie mając planu na to, co dalej.
Na pogrzebie Juliusza Cezara Marek Aureliusz wygłasza przemowę, która obraca lud przeciwko spiskowcom. Tworzą się dwa fronty, co staje się początkiem wojny domowej w Rzymie.
W ekranizacji dramatu Shakespeare'a Juliusz Cezar odgrywa drugorzędną rolę. Na pierwszy plan wysuwa się postać Brutusa, przyjaciela dyktatora, który obrócił się przeciwko niemu.
Film otrzymał Oscara w 1954 r. za najlepszą scenografię w czarno-białej produkcji.
Ocena na Filmwebie: 7,4.
Miejsce 8: Troja (2004) – historia słynnej miłości, która doprowadziła do wielkiej wojny
„Troja” w reżyserii Wolfganga Petersena opowiada o jednej z największych historii miłosnych starożytnego świata. Miłość Heleny (Diane Kruger), żony Menelaosa (Brendan Gleeson) do Parysa (Orlando Bloom), księcia Troi, stała się początkiem wojny trwającej prawie 10 lat.
Helena ucieka z Parysem, pozostawiając zrozpaczonego męża. Zhańbiony Menelaos postanawia odbić żonę. Zwraca się z prośbą o militarne wsparcie do swojego brata, Agamemnona (Brian Cox). Ten zgadza się na podbój Troi, ale pod warunkiem, że w wyprawie będzie uczestniczył najlepszy grecki wojownik, Achilles (Brad Pitt).
Fabuła filmowej „Troi” odwołuje się do epopei Homera, ale nie jest jej wierna. W 2005 r. produkcja dostała nominację do Oscarów za najlepsze kostiumy. Brad Pitt za rolę greckiego bohatera otrzymał nagrodę Teen Choice (2004).
Ocena na Filmwebie: 7,4.
Miejsce 7: Faraon (1965) – ekranizacja powieści Bolesława Prusa
Film jest ekranizacją powieści historycznej napisanej przez Bolesława Prusa. Akcja rozgrywa się w starożytnym Egipcie. Głównym bohaterem jest młody następca tronu, Ramzes XIII (Jerzy Zielnik). Chłopak początkowo nie myśli o władzy i polityce, jednak z czasem przejmuje władzę z konkretnym planem.
Zamierza ograniczyć wpływy kapłanów, którzy bogacą się, podczas gdy skarbiec państwa pustoszeje. Jego głównym przeciwnikiem przy przeprowadzaniu reform jest arcykapłan Herhor (Piotr Pawlikowski).
Obraz w reżyserii Jerzego Kawalerowicza zdobył Złotą Kaczkę w kategorii: najlepszy film polski w 1967 r. Był nominowany do Oscara i Złotej Palmy w Cannes.
Ocena na Filmwebie: 7,4.
Miejsce 6: 300 (2006) – epicka walka Spartan pod Termopilami
Doskonała ekranizacja komiksu Franka Millera opowiada o bohaterskiej walce Spartan w bitwie pod Termopilami w 480 r. p.n.e. Grecki wódz Leonidas (Gerard Butler) wybrał 300 wojowników i udał się z nimi na wąski przesmyk, którym miała przejść potężna armia Kserksesa (Rodrigo Santoro).
W wyniku krwawych potyczek Leonidas i trzystu Spartan stracili życie, ale to dzięki nim wojska perskie zostały znacznie osłabione. Grecy zyskali czas, aby zebrać wojowników i flotę, a następnie wygrać bitwę pod Salaminą.
Film w reżyserii Zacka Snydera zdobył dwie nagrody na festiwalu Saturny w 2008 r.
Ocena na Fimwebie: 7,5.
Miejsce 5: Kleopatra (1963) – filmowa biografia królowej Egiptu
Amerykański film w reżyserii Josepha L. Mankiewicza powstał z inspiracji biografią Kleopatry (Elizabeth Taylor) autorstwa Carla Marii Franzera. Przestawia dzieje królowej Egiptu od momentu odzyskania tronu do samobójczej śmierci (ukąszenie przez węża).
Rządy Kleopatry nie miałyby miejsca, gdyby nie jej brat i kochanek, Juliusz Cezar (Rex Harrison). Jednak sprawy się komplikują, gdy rzymski dyktator ginie zasztyletowany przez Brutusa (Kenneth Haigh) i innych spiskowców w idy marcowe. Jego następca Oktawian (Roddy McDowall), adoptowany syn Cezara, proponuje Kleopatrze władzę w Egipcie jako prowincji rzymskiej. Taka oferta jest nie do przyjęcia dla dumnej królowej.
Produkcja filmu „Kleopatra” była najbardziej kasowym przedsięwzięciem lat 60. na całym świecie. Początkowa strata szybko została pokryta dochodem ze sprzedaży biletów. Dzieło Mankiewicza zdobyło cztery Oscary za najlepszą scenografię, efekty specjalne, kostiumy i zdjęcia.
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Zobacz także: Najciekawsze filmy biograficzne o gwiazdach, sportowcach i politykach
Miejsce 4: 12 prac Asterixa (1976) – zabawna animacja w świecie rzymskich podbojów
Po kolejnej wygranej z Rzymianami Galowie mają o sobie bardzo wysokie mniemanie. Również rzymscy senatorowie uważają mieszkańców buntowniczej osady za bogów. Aby pokazać im, że tak nie jest, Cezar stawia przed wodzem wioski wyzwanie. Galowie mają wykonać 12 prac, na wzór mitycznych prac Herkulesa. Jeśli to zrobią, pozostaną wolni.
Francuski film animowany powstał we współpracy z autorami popularnych komiksów – Reném Goscinnym i Albertem Uderzo. „12 prac Asterixa” to trzecia z kolei ekranizacja, a także pierwsza, która nie bazuje na żadnej konkretnej opowieści z papierowej wersji. Dwa pierwsze filmy to: „Asterix Gall” w reżyserii Raya Goossensa i „Asterix i Kleopatra”, autorstwa mistrzowskiego duetu Goscinny–Uderzo.
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Zobacz także: Najlepsze filmy animowane nagrodzone Oscarem – TOP 5
Miejsce 3: Ben Hur (1959) – dzieje żydowskiego księcia z czasów rzymskich
Ben Hur (Charlton Heston) to żydowski książę z czasów, kiedy Judea była częścią Imperium Rzymskiego. Chłopak od dziecka przyjaźni się z Messalą (Stephen Boyd). Do czasu, gdy ten zostaje rzymskim żołnierzem i planuje wykorzystać znajomość z hebrajczykiem, aby stłumić żydowską rebelię. Ben Hur nie zamierza stawać przeciwko własnemu ludowi. W poczuciu zdrady Messala skazuje go na galery, a jego matka i siostra zostają zamknięte w lochu. Mężczyzna przysięga zemstę.
Podczas jednej z bitew morskich, kiedy galery rzymskie zostają zaatakowane przez wroga, Judejczyk ratuje dowódcę od śmierci. Uratowany konsul rzymski usynawia Ben Hura i pomaga mu dotrzeć do Massali. Dawni przyjaciele stają przeciwko sobie w wyścigu rydwanów.
Wśród osób, które Ben Hur spotyka na swojej drodze, jest żydowski nauczyciel, Jezus Chrystus.
„Ben Hur” w reżyserii Williama Wylera zdobył 11 Oscarów w 1959 r., trzy Złote Globy oraz nagrodę BAFTA. Pierwowzorem dzieła była niema produkcja z 1925 r. – na planie filmowym był wtedy młody William Wyler. Historia bazuje na powieści Lewisa Wallace'a z 1880 r. W 2016 r. powstał remake w reżyserii Timura Bekmambetova z Jackiem Hustonem i Morganem Freemanem w rolach głównych.
Ocena na Filmwebie: 7,7.
Miejsce 2: Żywot Briana (1979) – komiczna paralela historii Jezusa z Nazaretu
„Żywot Briana” to alternatywna wersja opowieści biblijnych autorstwa brytyjskich komików z „Latającego Cyrku Monty Pythona”. Za reżyserię odpowiada Terry Jones, autorami scenariusza są wszyscy członkowie grupy, m.in. John Cleese i Graham Chapman.
Brian (Graham Chapman) przychodzi na świat w tym samym dniu, co Jezus i przez pomyłkę zostaje wzięty za Zbawiciela. Noworodka odwiedzają trzej królowie z darami i dopiero po chwili orientują się, że Jezus leży w stajence obok.
Podobieństwo do Jezusa ciągnie się przez całe życie Briana, a wszystko oczywiście przez przypadek. Jest prorokiem z wiernym gronem wyznawców, a w końcu zostaje skazany na śmierć przez ukrzyżowanie.
Film zajął 26. miejsce na liście 101 najzabawniejszych scenariuszy wszech czasów, opublikowanej przez Amerykańską Gildię Scenarzystów w 2015 r.
Ocena na Filmwebie: 7,9.
Miejsce 1: Gladiator (2000) – głośny film w reżyserii Ridleya Scotta
Głównym bohaterem widowiskowej opowieści jest Maximus (Russell Crowe), rzymski generał z czasów Marka Aureliusza (Richard Harris). To z jego pomocą cesarz planuje przywrócić ustrój republikański w Rzymie po swojej śmierci. O jego planach dowiaduje się syn Marka Aureliusza, Kommodus (Joaquin Phoenix). Zabija ojca i ogłasza się nowym władcą, a Maximusa i jego rodzinę rozkazuje zabić.
Mężczyzna cudem uchodzi z życiem. Zrozpaczony, daje się schwytać łowcom niewolników. Kupuje go Proximo (Oliver Reed) i wystawia do walk na arenie. Maximus zyskuje ogromną popularność jako gladiator. W końcu udaje mu się stanąć twarzą w twarz ze swoim największym wrogiem, Kommodusem.
„Gladiator” Ridleya Scotta zyskał ogromną popularność i uznanie krytyków, o czym świadczą liczne nagrody, zdobyte w 2001 r. – pięć Oscarów, dwa Złote Globy i pięć nagród BAFTA. Akcja filmu rozgrywa się w Starożytnym Rzymie. Postacie historyczne przeplatają się z fikcyjnymi bohaterami.
Ocena na FIlmwebie: 8,1.
Pozostałe filmy o starożytności
Historia starożytna, epickie walki Greków i Rzymian, rozbudowana mitologia – dostarcza wielu świetnych motywów filmowych. Najlepsze tytuły trudno zmieścić w TOP 10, dlatego rozszerzamy listę o następujące produkcje:
- Spartakus (1960) – dramat historyczny opowiadający o buncie niewolników w starożytnym Rzymie pod wodzą Spartakusa (Kirk Douglas). Reżyseria: Anthony Mann, Stanley Kubrick,
- Kleopatro, do dzieła (1964) – komedia Geralda Thomasa na motywach „Juliusza Cezara” W. Shakespeare'a,
- Sebastian (1976) – film o chrześcijanach w Rzymie z czasów prześladowań. Dioklecjan (Robert Medley) skazuje Sebastiana (Leonardo Treviglio) na zesłanie do obozu wojskowego. Tam w chłopaku zakochuje się dowódca oddziału. Reżyseria: Derek Jarman, Paul Humfress,
- Quo vadis (2001) – film na podstawie lektury szkolnej autorstwa Henryka Sienkiewicza, opowiadający o Rzymie z czasów Nerona. Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz, w rolach głównych: Paweł Deląg, Magdalena Mielcarz, Bogusław Linda, Danuta Stenka i Franciszek Pieczka,
- Pasja (2004) – bezpardonowy film Mela Gibsona o ostatnich dniach Jezusa (Jim Caviazel). W roli Marii Magdaleny wystąpiła Monica Bellucci,
- Centurion (2010) – film oparty na legendzie o IX Legionie rzymskich wojowników z Brytanii, który przepadł bez śladu. Reżyseria: Neil Marshall. W rolach głównych: Michael Fassbender, Dominic West, Olga Kurylenko.
