Najlepsze filmy psychologiczne. Ranking Top 10

Chcąc uniknąć obozu pracy przymusowej, na który został skazany za seks z nieletnią, złodziejaszek, szuler i chuligan Randle McMurphy (Jack Nicholson) postanawia udawać psychicznie chorego. Zamiast do celi trafia do szpitala psychiatrycznego, gdzie ma nadzieję na przyjemne spędzenie wyroku. Na miejscu okazuje się, że nie jest tam tak kolorowo, jak przypuszczał. Oddziałem psychiatrycznym rządzi siostra Ratched (Louise Fletcher), która nie cofa się przed przemocą psychiczną i fizyczną, by zapanować nad pacjentami. Widząc ich zastraszenie, McMurphy postanawia wziąć sprawy w swoje ręce i pokazać despotycznej Ratched, kto tu rządzi.

Wyreżyserowany przez Miloša Formana Lot nad kukułczym gniazdem został oparty na motywach powieści Kena Kesseya pod tym samym tytułem. Zajmujący 33. miejsce na liście najlepszych filmów XX wieku sporządzonej przez Amerykański Instytut Filmowy, Lot nad kukułczym gniazdem był drugim filmem w historii po filmie Ich noce, któremu udało się zdobyć Oscary w pięciu najważniejszych kategoriach: najlepszy film, najlepsza reżyseria, najlepszy scenariusz (Lawrence Hauben, Bo Goldman), najlepszy aktor pierwszoplanowy oraz najlepsza aktorka pierwszoplanowa. Pierwotnie rolę McMurphy’ego miał zagrać Kirk Douglas, który wcielił się już w tę postać w broadwayowskiej adaptacji książki Kesseya. Siłą tej uniwersalnej opowieści o bolesnym zderzeniu z systemem jest to, że pomimo upływu lat od premiery, wciąż pozostaje aktualna.

Do szpitala psychiatrycznego trafia Elisabeth Vogler (Liv Ullmann). To aktorka, która niespodziewanie zaniemówiła w trakcie jednego z przedstawień. Badania lekarskie wskazują, że za przypadłością Elisabeth nie stoją żadne czynniki zdrowotne. Wszystko wskazuje na to, że aktorka przestała mówić z własnej woli. Elisabeth zostaje wysłana na rekonwalescencję do mieszczącego się na odludnej wyspie domku nad morzem. Towarzyszy jej młoda, twardo stąpająca po ziemi pielęgniarka Alma (Bibi Andersson). Choć aktorka uparcie milczy, zafascynowana nią dziewczyna zaczyna zwierzać się jej ze swoich najbardziej intymnych tajemnic.

Ten dramat psychologiczny z elementami psychologicznego horroru został wyreżyserowany przez szwedzkiego mistrza kina Ingmara Bergmana. Od samej premiery stał się źródłem licznych analiz i interpretacji. Mnogość podejmowanych w nim tematów sprawia, że po dziś dzień dyskusje te są żywe i aktualne. Już sam tytuł otwiera niezliczone możliwości interpretacyjne, odwołując się do ludzkiej tożsamości, osobowości oraz maski zakładanej przez aktora w celu wcielenia się w rolę kogoś innego. Pokazywana na festiwalach poza konkursem, Persona nie zdobyła nagród, będąc uważana za film nowatorski, lecz skrajnie trudny w odbiorze. Dziś krytycy są zgodni, że to jeden z najlepszych filmów w historii kina.

Jacek Łazar (Mirosław Baka) wsiada do taksówki Waldemara Rekowskiego (Jan Tesarz). Będzie to ostatni kurs w życiu taksówkarza, który zostaje bestialsko zamordowany przez Jacka. Okrutna natura zbrodni nie pozostawia wątpliwości co do czynu chłopaka i jego bezduszności. Obrony Jacka podejmuje się świeżo upieczony adwokat Piotr Balicki (Krzysztof Globisz). Nie jest jednak w stanie nic zrobić, a jego klient zostaje skazany na karę śmierci.

Krzysztof Kieślowski to bez wątpienia jeden z czołowych światowych twórców kina psychologicznego. Krótki film o zabijaniu to jedna z części wyreżyserowanego przez niego Dekalogu. W momencie premiery wywołał liczne reakcje w związku z toczonymi w mediach dyskusjami na temat sensowności kary śmierci. Opowiadający się po stronie jej przeciwników film Kieślowskiego zaszokował widzów drastycznymi scenami morderstwa i wykonania kary śmierci. Ugruntował też pozycję Kieślowskiego na świecie, stając się wydarzeniem podczas Festiwalu Filmowego w Cannes.

Z powodu złamania nogi, fotograf L.B. „Jeff” Jeffries (James Stewart) do czasu wyzdrowienia zostaje skazany na wózek. Okno jego mieszkania umożliwia mu podglądanie sąsiadów, co pozwala mu zabić nudę. Mężczyzną opiekują się jego dziewczyna Lisa (Grace Kelly) oraz opiekunka Stella (Thelma Ritter). Pewnej nocy Jeff słyszy z okna jednego z mieszkań rozpaczliwy krzyk. W następnych dniach obserwuje mieszkającego tam Larsa Thorwalda (Raymond Burr), którego przykuta do łóżka żona znika bez śladu. Jest przekonany, że Lars ją zamordował. Zamierza to udowodnić.

Okno na podwórze to jeden z najlepszych filmów Alfreda Hitchcocka, który jednocześnie uważany jest za jeden z najlepszych filmów wszech czasów. Został oparty na podstawie opowiadania Cornella Woolricha It Had to Be Murder. Zrealizowany w konwencji dreszczowca i podejmujący temat wojeryzmu (podglądactwa), został okrzyknięty arcydziełem suspensu. W 1998 roku powstał jego telewizyjny remake. W roli głównej wystąpił w nim Christopher Reeve, który został przykuty do wózka inwalidzkiego z powodu odniesionego kilka lat wcześniej nieszczęśliwego wypadku.

18-letnia Susanna Kaysen (Winona Ryder) po załamaniu nerwowym i nieudanej próbie samobójstwa trafia do szpitala psychiatrycznego. Od razu zaprzyjaźnia się z innymi pacjentkami swojego oddziału. Jedną z dziewczyn tam przebywających jest charyzmatyczna buntowniczka Lisa (Angelina Jolie), która namawia Susannę do rebelii przeciwko panującym tu zasadom. Lisa przebywa w szpitalu od lat i do perfekcji opanowała sztukę manipulacji jego pracownikami. To umożliwia dziewczynom ciągłe naginanie panujących tu reguł.

Również i w przypadku Przerwanej lekcji muzyki na początku była książka – bestsellerowa, autobiograficzna powieść autorstwa Susanny Kaysen. Autorka opisała w niej swój półtoraroczny pobyt w szpitalu psychiatrycznym. Rola Lisy zapewniła Angelinie Jolie Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej. Aktorka otrzymała za nią również Złoty Glob. W filmie wystąpiły także Whoopi Goldberg, Vanessa Redgrave, Elisabeth Moss i Brittany Murphy. Wyreżyserowany przez Jamesa Mangolda film nie spodobał się Kaysen, która zarzuciła reżyserowi dodanie wątków, które nie znalazły się w książce, a co za tym idzie zbytni melodramatyzm całej historii.