Najlepsze polskie filmy wojenne. Ranking Top 10

Dowodzony przez porucznika „Zadrę” (Wieńczysław Gliński) pluton przedziera się przez zrujnowaną Warszawę. Kiedy upada powstanie warszawskie, powstańcom pozostają dwa wyjścia. Walczyć do końca z Niemcami bądź spróbować się uratować, szukając drogi ewakuacyjnej poprzez kanały. „Zadra” wydaje rozkaz zejścia do kanałów. W środku pluton dzieli się na trzy grupy. Do wolności prowadzić ich będzie droga przez piekło.

Poświęcony powstaniu warszawskiemu film Andrzeja Wajdy powstał na podstawie opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego. Najbliższymi współpracownikami Wajdy byli na planie drugi reżyser Kazimierz Kutz oraz asystent reżysera Janusz Morgenstern. Fabuła oparta została na podstawie prawdziwej historii plutonu Armii Krajowej przedzierającego się kanałami z Mokotowa do Śródmieścia. Krytykowany za antyheroiczne przedstawienie postaci powstańców, zdobył uznanie na świecie dzięki nagrodzie, jaką razem z „Siódmą pieczęcią” Bergmana otrzymał na Festiwalu Filmowym w Cannes. „Kanał” uważa się za symboliczny początek polskiej szkoły filmowej.

Mieszkająca na wołyńskiej wiosce Zosia Głowacka (Michalina Łabacz) zostaje zmuszona przez rodziców do ślubu z sołtysem Maciejem Skibą (Arkadiusz Jakubik). Jest rok 1939, a życie w wiosce toczy się spokojnym rytmem we względnej harmonii. Zamieszkały przez ludzi narodowości polskiej, ukraińskiej i żydowskiej Wołyń zmienia się gwałtownie wraz z nadejściem wojny. Najpierw władzę nad Wołyniem przejmują władze rosyjskie, później niemieckie. Sprzyja to rodzącemu się nacjonalizmowi, który nieuchronnie prowadzi do ludobójstwa.

Jeden z najlepszych polskich filmów XXI wieku, nakręcony przez Wojciecha Smarzowskiego „Wołyń” udało się dokończyć pomimo kłopotów finansowych, z jakimi borykała się produkcja. Powstało przejmujące dzieło, które nie opowiada się po żadnej ze stron wołyńskiego konfliktu. Smarzowski umiejętnie pokazał okropności, do jakich dopuścili się mieszkańcy Wołynia, mając nadzieję, że jego film będzie początkiem dyskusji mającej zaleczyć dawne rany. Stało się inaczej, a „Wołyń” wzbudził liczne kontrowersje, szczególnie wśród ukraińskich odbiorców.

Szeregowiec Franek Dolas (Marian Kociniak) jest przekonany, że to on rozpętał II wojnę światową. Wszystko za sprawą wystrzału, który jego zdaniem dał sygnał do rozpoczęcia ataku Niemiec na Polskę. W jego momencie Franek znajdował się na terytorium Niemiec, nie sądził jednak, że powrót do Polski zajmie mu wiele miesięcy. Przygody Dolasa prowadzą go przez całą Europę, zanim w końcu dotrze do kraju, by móc tam walczyć o jego niepodległość.

Film o pechowym Franku Dolasie powstał na motywach powieści Kazimierza Sławińskiego „Przygody kanoniera Dolasa”. W przeciwieństwie do filmów z dwóch pierwszych miejsc naszego rankingu najlepszych polskich filmów wojennych, „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” to awanturnicza komedia przygodowa, w której razem z Dolasem przemierzamy niemal całą Europę i nie tylko. Dało to znakomitą okazję do wyśmiania przywar narodowych postaci spotykanych przez Dolasa w trakcie tułaczki. Wyreżyserowany przez Tadeusza Chmielewskiego film składa się z trzech części: „Ucieczka”, „Za bronią” i „Wśród swoich”.

„Westerplatte – półwysep u wejścia do portu gdańskiego – polska składnica amunicyjna na terenie Wolnego Miasta Gdańska, zbudowana na mocy postanowienia Rady Ligi Narodów. Jej załogę stanowił oddział wartowniczy w sile jednej kompanii piechoty i grupa pracowników cywilnych - razem 182 ludzi. Jedyna straż polska u ujścia Wisły - 5 wartowni, 1 działo polowe, 2 działka przeciwpancerne, 4 moździerze. Westerplatte stało się pierwszą zaporą na drodze zaborczego pochodu Hitlera przez Europę. Tu padły pierwsze strzały II wojny światowej”. Dokładnie tymi słowami rozpoczyna się wyreżyserowany przez Stanisława Różewicza film „Westerplatte”, opowiadający o heroicznej i legendarnej już obronie półwyspu Westerplatte przed przeważającymi siłami wroga.

Podstawą scenariusza filmu Różewicza były między innymi zapiski dowódcy obrońców Westerplatte, majora Henryka Sucharskiego (w roli majora wystąpił tu Zygmunt Hübner). W nakręconym w niemal dokumentalny sposób filmie spierają się dwie postawy prezentowane przez obrońców Westerplatte. Sucharskiego, który uważa, że półwyspu trzeba bronić za wszelką cenę oraz jego zastępcy kapitana Franciszka Dąbrowskiego. Kapitan jest zdania, że opór jest bezsensowny, a poświęcenie życia ludzkiego na darmo – niepotrzebne.

Dzidziuś Górkiewicz (Edward Dziewoński) to warszawski cwaniak, który dorobił się na wojnie. Zupełnym przypadkiem staje się łącznikiem pomiędzy walczącymi powstańcami warszawskimi, a węgierskimi żołnierzami stacjonującymi poza Warszawą, którzy chcą pomóc w powstaniu. Później akcja przenosi się do położonego u podnóży Alp oflagu, do którego przybywa grupa uwięzionych polskich oficerów. W obozie wciąż żywa jest legenda porucznika Zawistowskiego, który jako jedyny zdołał stąd uciec.

„Eroica” (pełen tytuł to „Eroica. Symfonia braterska w dwóch częściach”) wyreżyserowana przez Andrzeja Munka została podzielona na dwie części: „Scherzo” oraz „Ostinato lugubre”. Ta odpowiedź Munka na „Kanał” Andrzeja Wajdy uznawana jest za jedno z najlepszych dzieł polskiej szkoły filmowej. Porusza problematykę narodowych mitów bohaterski. Pierwotnie, oparta na opowiadaniach Jerzego Stefana Stawińskiego, „Eroica” miała składać się z trzech części. Ostatecznie jednak Munk zrezygnował z dołączenia do filmu zrealizowanej „Con brawury”. Po premierze film Munka spotkał się z krytyką, która podobnie jak w przypadku „Kanału”, zarzucała reżyserowi podważanie bohaterskiego mitu powstania warszawskiego.