Film o alkoholizmie to nie tylko wstrząsające dramaty o walce z nałogiem – chociaż takie tytuły również zajmują ważne miejsce w rankingu. To także piękne historie o miłości do siebie i drugiego człowieka, o trudnych decyzjach, zmianach i sile charakteru. Przeglądając najlepsze produkcje o uzależnieniu od alkoholu, warto zobaczyć różnice i podobieństwa pomiędzy polską a zagraniczną kinematografią.
Spis treści:
- Miejsce 10: 28 dni (2000) – film o terapii pod przymusem
- Miejsce 9: Pod mocnym aniołem (2014) – opowieści pisane alkoholem
- Miejsce 8: Wszyscy jesteśmy Chrystusami (2006) – film o relacji syna z ojcem alkoholikiem
- Miejsce 7: Lot (2012) – mistrzowskie lądowanie pod wpływem
- Miejsce 6: Na rauszu (2020) – eksperyment z alkoholem
- Miejsce 5: Kiedy mężczyzna kocha kobietę (1994) – historia trudnej miłości
- Miejsce 4: Korkociąg (1971) – film dokumentalny Marka Piwowskiego
- Miejsce 3: Spacer po linie (2005) – muzyka, miłość, alkohol i narkotyki
- Miejsce 2: Zostawić Las Vegas (1995) – potrzeba autodestrukcji
- Miejsce 1: Żółty szalik (2000) – wstrząsający dramat świąteczny
- Pozostałe filmy o alkoholizmie
Miejsce 10: 28 dni (2000) – film o terapii pod przymusem
Gwen Cummings (Sandra Bullock) jest niespełnioną dziennikarką i imprezowiczką. Razem ze swoim chłopakiem Jasperem (Dominic West) doskonale bawią się na domówkach i bankietach. Po weselu siostry (Elizabeth Perins) Gwen wsiada za kierownicę i powoduje wypadek.
Dostaje ultimatum – pozbawienie wolności albo 28 dni kuracji w ośrodku dla uzależnionych. Wybiera leczenie, myśląc tylko o tym, aby jak najszybciej powrócić do dawnego trybu życia.
Kobieta początkowo jest nieufna wobec metod, lekarzy i innych pacjentów. Jednak z czasem zaczyna się otwierać i zauważa problem. Pod wpływem terapeuty (Steve Buscemi) postanawia się zmienić.
Ocena na Filmwebie: 6,7.
Miejsce 9: Pod mocnym aniołem (2014) – opowieści pisane alkoholem
W centrum historii znajduje się Jerzy (Robert Więckiewicz) – pisarz i alkoholik. Mężczyzna głęboko wierzy w to, że kontroluje swój nałóg. Poznaje młodszą od siebie dziewczynę (Julia Kijowska), więc czuje, że ma dla kogo żyć. Jednak okazuje się, że nie jest w stanie dłużej wytrzymać bez alkoholu. Idzie do baru Pod Mocnym Aniołem i wpada w ciąg.
O tym, że potrzebuje pomocy, uświadamia sobie dopiero na odwyku. Na terapii grupowej czyta opowieści z czasów, kiedy pił. W podobny sposób poznajemy również historie pozostałych pacjentów: księdza Kolumba (Jacek Braciak), Mani (Kinga Preis), Króla Cukru (Marian Dziędziel), Borysa (Marcin Dorociński), Królowej Kentu (Iwona Bielska) i policjanta (Bartłomiej Topa).
W klinice terapię prowadzi doktor Granada, grany przez Andrzeja Grabowskiego. W rolę personelu wcielili się Iza Kuna i Robert Wabich.
Film „Pod mocnym aniołem” Wojciecha Smarzowskiego jest ekranizacją powieści Jerzego Pilcha. Kinga Preis za rolę alkoholiczki Mani otrzymała polskiego Oscara – Orła w 2015 r. Produkcja została nagrodzona również na festiwalu Złote Lwy w 2014 r. – za rewelacyjną muzykę i montaż.
Ocena na Filmwebie: 6,9.
Miejsce 8: Wszyscy jesteśmy Chrystusami (2006) – film o relacji syna z ojcem alkoholikiem
„Wszyscy jesteśmy Chrystusami” Marka Koterskiego to kolejny epizod z życia Adasia Miauczyńskiego (Andrzej Chyra i Marek Kondrat). Widzimy go na przestrzeni lat – we wspomnieniach syna Sylwka (Michał Koterski) i własnych.
Przed oczami starzejącego się Adama przesuwa się długa lista strat, poprzerywana krótkimi epizodami, kiedy nie pił. W trudnej walce trzykrotnie upada (jak Jezus pod krzyżem) i wstaje.
Film zdobył dwa Orły w 2007 r. – za najlepszy scenariusz i montaż.
Ocena na Filmwebie: 7,1.
Miejsce 7: Lot (2012) – mistrzowskie lądowanie pod wpływem
William „Whip” Whitaker (Denzel Washington) zostaje bohaterem po tym, jak udało mu się szczęśliwie wylądować awaryjnym samolotem. Ratuje życie 96 osób na pokładzie i nawet najwięksi eksperci przyznają, że jego manewr był wyczynem ponad wszelką miarę. Jednak kiedy emocje opadają, okazuje się, że pilot w momencie wypadku był pod wpływem alkoholu i narkotyków. Grozi mu dożywocie.
Film „Lot” w reżyserii Roberta Zemeckisa do alkoholu podchodzi w niestandardowy sposób. Podejmuje temat etyki zawodowej, według której „Whip” nie powinien w takim stanie wchodzić na pokład samolotu. Z drugiej strony, gdyby nie on, zginęliby wszyscy pasażerowie lotu do Atlanty.
Produkcja otrzymała nagrodę na festiwalu Satelity w 2012 r.
Ocena na Filmwebie: 7,4.
Miejsce 6: Na rauszu (2020) – eksperyment z alkoholem
Duński film „Na rauszu” Thomasa Vinterberga jest o tym, że alkoholizmu nie daje się jednoznacznie ocenić i zdefiniować. Opowiada o czwórce nauczycieli ze szkoły średniej. Na urodzinach Nikolaja (Magnus Millang) pada propozycja przeprowadzenia pewnego eksperymentu z alkoholem.
Doświadczenie ma sprawdzić teorię, w myśl której człowiek ma lekki niedobór promili i dlatego czuje się spięty i nieszczęśliwy. Jeśli uzupełni się dawkę 0,5 ‰, hamulce puszczą, co przekłada się na większą śmiałość w kontaktach społecznych i sukcesy w życiu zawodowym.
Eksperyment przynosi różne efekty. Martin (Mads Mikkelsen) ponownie odnajduje pasję nauczania, a lekcje muzyki w wykonaniu Petera nigdy nie były tak lubiane, jak teraz.
Produkcja została nagrodzona Oscarem w 2021 r. w kategorii najlepszy film międzynarodowy.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Miejsce 5: Kiedy mężczyzna kocha kobietę (1994) – historia trudnej miłości
Małżeństwo Michaela (Andy Garcia) i Alice (Meg Ryan) wydaje się być usłane różami. Cudowne, romantyczne chwilę, piękny dom, dwie córki. Dopiero po czasie Michael zauważa, że Alice nadużywa alkoholu. Kobieta zaczyna tracić kontrolę nad swoim zachowaniem, łatwo wpada w złość, wszczyna awantury, w końcu dochodzi do przemocy względem córki.
Za namową męża kobieta podejmuję terapię, a on cały czas nad nią czuwa. Odwiedza ją w ośrodku i sam opiekuje się córkami, chociaż nie jest to łatwe. Po skończonej terapii Alice wraca do domu. Jednak okazuje się, że pomimo braku alkoholu, problemy nie znikają.
„Kiedy mężczyzna kocha kobietę” w reżyserii Luisa Mandoki to przepiękny dramat obyczajowy z doskonałą oprawą muzyczną. Ścieżkę dźwiękową do filmu skomponował Zbigniew Preisner.
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Miejsce 4: Korkociąg (1971) – film dokumentalny Marka Piwowskiego
Krótki, ale wymowny film Marka Piwowskiego zestawia nagranie z przemówienia prezesa Państwowego Monopolu Spirytusowego z migawkami ze szpitala psychiatrycznego w podwarszawskich Tworkach.
Pacjenci oddziału odwykowego opowiadają o swoim doświadczeniu choroby alkoholowej. Film ukazuje skrajne stadia uzależnienia, takie jak psychoza alkoholowa, delirium tremens, padaczka alkoholowa, zanik mózgu czy agonia.
Dokument został nagrodzony Srebrnym Lajkonikiem na Krakowskim Festiwalu Filmowym w 1971 r.
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Miejsce 3: Spacer po linie (2005) – muzyka, miłość, alkohol i narkotyki
„Spacer po linie” to wstrząsający film biograficzny o życiu muzyka, piosenkarza i buntownika – Johnny'ego Casha (Joaquin Phoenix). Fabuła opowiada o jego dzieciństwie, młodości i miłości do June Carter (Reese Witherspoon). To także historia walki z autodestrukcją – muzyk nie stroni od alkoholu i narkotyków. Jednak zamierza przezwyciężyć swoje słabości, aby powrócić do tego, co kocha.
Johnny Cash był gwiazdą muzyki country w latach 50. XX wieku. Nazywano go „mężczyzną w czerni” („man in black”) – ubierał się na czarno na znak sprzeciwu wobec nierówności społecznych. Jego największe hity to: „Cry, cry, cry”, „I walk the line” czy „Ring of fire”.
Reese Witherspoon za rolę wybranki serca Johnny'ego Cash otrzymała Oscara w 2006 r. Film otrzymał również trzy Złote Globy i dwie nagrody BAFTA (również w 2006 r.).
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Zobacz także: Filmy muzyczne – historie z piosenką w roli głównej
Miejsce 2: Zostawić Las Vegas (1995) – potrzeba autodestrukcji
Ben Sanderson (Nicolas Cage) z powodu nałogu stracił pracę scenarzysty filmowego. Wyjeżdża do Las Vegas, aby tam zapić się na śmierć. W „mieście grzechu” poznaje prostytutkę Serę (Elisabeth Shue). Ich znajomość staje się coraz bardziej intensywna – nie tylko w sprawach cielesnych, ale także emocjonalnych. Spędzają ze sobą mnóstwo czasu, zawierając układ, że Ben nigdy nie będzie krytykował zawodu Sery, a kobieta nigdy nie poprosi go o to, aby przestał pić.
Dramat „Zostawić Las Vegas” w reżyserii Mike'a Figgisa powstał na motywach powieści autobiograficznej Johna O'Briena. Autor książki popełnił samobójstwo dwa tygodnie po rozpoczęciu produkcji. Nicolas Cage za rolę w filmie otrzymał Oscara w 1996 r.
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Miejsce 1: Żółty szalik (2000) – wstrząsający dramat świąteczny
„Żółty szalik” to dramat telewizyjny na podstawie scenariusza Jerzego Pilcha w reżyserii Janusza Morgensterna. Głównym bohaterem jest zamożny prezes firmy (Janusz Gajos), dla którego każde spotkanie jest okazją do sięgnięcia po kolejny kieliszek.
Dzień przed Wigilią mężczyzna oświadcza swojej obecnej partnerce (Krystyna Janda), że od dzisiaj nie pije. Prosi ją, aby odwiozła go do matki (Danuta Szaflarska) na Święta. W prezencie dostaje żółty szalik – talizman, który ma ochronić go przed powrotem do nałogu.
Film otrzymał nagrodę publiczności na festiwalu Złote Lwy w 2000 r.
Ocena na Filmwebie: 7,7.
Pozostałe filmy o alkoholizmie
Dla osób, które znają już powyższe produkcjęe, lub czują potrzebę rozbudowania historii, przygotowaliśmy listę uzupełniającą:
- Zranione dusze (1986) – historia alkoholika (Martin Sheen), który uświadamia sobie problem dopiero wtedy, gdy straci wszystko. Reżyseria: Robert Greenwald,
- Nazywam się Bill W. (1989) – filmowa opowieść o tym, jak Will Wilson (James Woods) tworzy grupę Anonimowych Alkoholików. Reżyseria: Daniel Petrie,
- Tylko strach (1993) – polski film o dziennikarce (Anna Dymna) i jej powrocie do pracy po kuracji antyalkoholowej. Reżyseria: Barbara Sass,
- Rosetta (1999) – francuski film o dziewczynie (Émilie Dequenne), mieszkającej z matką alkoholiczką. Reżyseria: Jean–Pierre Dardenne, Luc Dardenne,
- Aberdeen (2000) – historia dziewczyny (Lena Headey), która na prośbę matki (Charlotte Rampling), ściąga ojca alkoholika (Ian Hart) na odwyk. Reżyseria: Hans Petter Moland,
- Gdy miłość to za mało (2011) – filmowa biografia dwóch osób – Lois (Winona Ryder) i Billa Wilsonów (Barry Pepper), twórców inicjatyw AI–Anon i Anonimowych Alkoholików. Reżyseria: John Kent Harrison,
- Zabawa zabawa (2018) – polski film o trzech kobietach, które piją – 40-letniej prokurator Dorocie (Agata Kulesza), chirurżce Teresie (Dorota Kolak) i studentce Magdzie (Maria Dębska). Reżyseria: Kinga Dębska.
