Większość filmów, jakie powstały o Janie Pawle II, to dokumenty – relacje z jego licznych wystąpień i pielgrzymek. Jako że papież Polak był postacią wyjątkowo medialną, zachowało się wiele materiałów archiwalnych, które stanowią bazę nie tylko do jednej, ale do wielu historii. Każda ukazuje nieco inną perspektywę – skupiając się na wydarzeniach politycznych, historii Kościoła lub życiu prywatnym Karola Wojtyły.
Spis treści:
- Miejsce 7: Z dalekiego kraju (1981) – kontekst historyczny życia przyszłego papieża
- Miejsce 6: Jan Paweł II (2005) – film biograficzny z Jonem Voightem w roli głównej
- Miejsce 5: Świadectwo (2008) – Jan Paweł II oczami kardynała Dziwisza
- Miejsce 4: Pielgrzym (1979) – dokument o pierwszej pielgrzymce Jana Pawła II do Polski
- Miejsce 3: Jan Paweł II. Szukałem Was... (2011) – podsumowanie pontyfikatu
- Miejsce 2: Karol. Człowiek, który został papieżem (2005) – film o Janie Pawle II z polską obsadą
- Miejsce 1: Karol. Papież, który pozostał człowiekiem (2006) – życie Jana Pawła II od konklawe do śmierci
- Pozostałe filmy o papieżu – uzupełnienie rankingu
Miejsce 7: Z dalekiego kraju (1981) – kontekst historyczny życia przyszłego papieża
„Z dalekiego kraju” to film biograficzny w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, opowiadający historię Karola Wojtyły (Cezary Morawski) od 1926 do 1980 r. Opowieść rozpoczyna droga krzyżowa w Kalwarii Zebrzydowskiej. Uczestniczy w niej przyszły papież, nie mając jeszcze świadomości tego, co czeka go w przyszłości.
Kiedy w 1939 r. wybucha II wojna światowa, Karol ukrywa się w domu kardynała Sapiehy (Maurice Denham). Jak się później okazuje czas jego młodości, wojna i to, co nastąpiło po niej, miało niebagatelny wpływ na jego ścieżkę duchową. Szczególną rolę odegrali ludzie, których spotkał na swojej drodze.
Film powstał w koprodukcji polsko-brytyjsko-włoskiej. W 1981 r. zdobył Nagrodę Katolickiego Biura Filmowego na MFF w Wenecji – wyróżnienie specjalne za reżyserię.
Ocena na Filmwebie: 6,2.
Miejsce 6: Jan Paweł II (2005) – film biograficzny z Jonem Voightem w roli głównej
Film rozpoczyna zamach na Jana Pawła II (Jon Voight) w 1981 r. Akcja ma miejsce na placu św. Piotra w Rzymie. Kiedy papież jest przewożony karetką, widzimy migawki z jego życia sprzed pontyfikatu. Jednak główna opowieść dotyczy późniejszych czasów, w których przeplatają się stałe elementy, takie jak pielgrzymki, rozmowy z młodzieżą czy Matką Teresą z Kalkuty. Punktem w życiorysie Jana Pawła II jest spotkanie i przebaczenie zamachowcy.
Opowieść kończy długotrwała choroba i śmierć papieża 2 kwietnia 2005 r.
Film „Jan Paweł II” w reżyserii Johna Kenta Harrisona otrzymał nominację do Orłów w 2007 r. w kategorii najlepszy dźwięk oraz do nagrody Emmy – dla Jona Voighta.
Ocena na Filmwebie: 6,2.
Miejsce 5: Świadectwo (2008) – Jan Paweł II oczami kardynała Dziwisza
„Świadectwo” to fabularyzowany dokument Pawła Pitery na podstawie książki Stanisława Dziwisza. W filmie kardynał opowiada wiele nieznanych faktów z życia papieża – zarówno z czasów pontyfikatu, jak i z lat wcześniejszych.
Stanisław Dziwisz i Karol Wojtyła po raz pierwszy spotkali się na studiach w Seminarium Duchownym w Krakowie, gdzie wykładał przyszły papież. Kiedy został wybrany na głowę Kościoła, Dziwisz został jego osobistym sekretarzem. Towarzyszył mu prawie 40 lat, aż do śmierci.
Film, podobnie jak książka, ma charakter rozmowy – wywiadu z kardynałem Dziwiszem. W filmie narratorem jest Michael York, w książce pytania zadaje włoski dziennikarz, Gian Franco Svidercoschi – watykanista o polskich korzeniach.
Ocena na Filmwebie: 6,3.
Miejsce 4: Pielgrzym (1979) – dokument o pierwszej pielgrzymce Jana Pawła II do Polski
Film „Pielgrzym” zrealizowany przez Andrzeja Trzosa–Rastawieckiego jest pierwszym dokumentem kinowym o papieżu Polaku. Ważne jest to, że powstał w czasach PRL, w których media pełniły funkcję polityczną, będąc narzędziem w rękach partii. Produkcja została jednak sfinansowana z pieniędzy kościelnych, co gwarantowało niezależność od państwa.
„Pielgrzym” relacjonuje krok po kroku każdy dzień z pierwszego po konklawe pobytu papieża w Polsce. Pielgrzymka trwała od 2 do 10 czerwca 1979. Przyświecało jej hasło ze średniowiecznego hymnu, Gaude Mater Polonia, co znaczy „Raduj się, matko Polsko”. To właśnie wtedy, na placu Zwycięstwa (obecnie plac Józefa Piłsudskiego) w Warszawie, padły historyczne słowa:
Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!
W 1981 r. film zdobył Nagrodę Don Kichota za „niezwykle sugestywny sposób wskazujący szczególne wartości humanistyczne służące odrodzeniu moralnemu narodu polskiego”.
Ocena na Filmwebie: 6,4.
Miejsce 3: Jan Paweł II. Szukałem Was... (2011) – podsumowanie pontyfikatu
„Jan Paweł II. Szukałem Was...” – to pełnometrażowy film dokumentalny, zrealizowany przez Jarosława Szmidta i Mariusza Wituskiego już po śmierci papieża Polaka. Obraz przedstawia najważniejsze punkty pontyfikatu na podstawie materiałów z Watykanu i Polski.
Kluczową rolę w filmie odgrywają wypowiedzi nie tylko hierarchów kościelnych, ale także przedstawicieli innych religii, ludzi kultury, nauki, polityki, w tym Lecha Wałęsy. Narratorem opowieści o papieżu jest Krzysztof Ziemiec. Obraz uzupełnia muzyka skomponowana przez Michała Lorenca, która otrzymała status złotej płyty.
Ocena na Filmwebie: 6,7
Miejsce 2: Karol. Człowiek, który został papieżem (2005) – film o Janie Pawle II z polską obsadą
To pierwszy film fabularny o papieżu Janie Pawle II, w którym główną rolę odgrywa polski aktor, Piotr Adamczyk. Opowieść rozpoczyna wybuch II wojny światowej. Przyszły papież jest wtedy studentem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Nie bierze czynnego udziału w wojnie. Zamiast tego zajmuje się ochroną duchowego i kulturowego dziedzictwa.
W powojennych czasach ksiądz, a następnie biskup Wojtyła, jawnie występuje przeciwko partii komunistycznej. Jest pod nieustanną obserwacją SB, jednak nie ulega władzy, dając cały czas przykład głębokiej wiary. Film kończy konklawe w 1978 r., na którym zostaje wybrany na papieża.
Podstawą do scenariusza, autorstwa Giacomo Battiato (odpowiedzialny również za reżyserię) była książka Giana Franca Svidercoschiego pt. „Historia Karola”. W filmie obok Piotra Adamczyka wystąpili: Małgorzata Bela, Raoul Bova, Patrycja Soliman, Hristo Shopov i Lech Mackiewicz.
Film „Karol. Człowiek, który został papieżem” został uwzględniony także w naszym zestawieniu filmów o świętych. Proces kanonizacyjny Jana Pawła II zakończył się w kwietniu 2014 r., za pontyfikatu papieża Franciszka.
Ocena na Filmwebie: 6,9.
Miejsce 1: Karol. Papież, który pozostał człowiekiem (2006) – życie Jana Pawła II od konklawe do śmierci
Zwycięzcą rankingu jest kontynuacja filmu w reżyserii Giacoma Battiato, ponownie z Piotrem Adamczykiem w roli głównej. Opowieść rozpoczyna czuwanie tłumu wiernych na placu św. Piotra w Rzymie tuż przed śmiercią papieża. Następnie przenosimy się w przeszłość, poznając najważniejsze wydarzenia z pontyfikatu Jana Pawła II.
Film opowiada o licznych podróżach papieża, zamachu na jego życie, przebaczeniu i reakcji na wojnę. W tle opowieści o człowieku rozgrywają się najważniejsze wydarzenia historii przełomu wieków, takie jak wojna w Iraku czy ataki na World Trade Center.
Poznajemy także sylwetki ludzi ważnych dla Jana Pawła II, takich jak:
- ks. Stanisław Dziwisz (Dariusz Kwaśnik) – osobisty sekretarz papieża,
- Hanna Tuszyńska (Małgorzata Bela) – przyjaciółka z lat studenckich,
- ks. Jerzy Popiełuszko (Fabrice Scott),
- Matka Teresa z Kalkuty (Adriana Asti).
Ocena na Filmwebie: 7,0.
Pozostałe filmy o papieżu – uzupełnienie rankingu
Wśród licznych produkcji o Janie Pawle II warto obejrzeć także następujące tytuły:
- Jan Paweł II – człowiek, który zmienił świat (2003) – kanadyjski film dokumentalny o całym życiu papieża, zarówno przed, jak i po konklawe. Reżyseria: Terence McKenna,
- Jan Paweł II: Nie lękajcie się (2005) – pełna fabularna biografia papieża w reżyserii: Jeffa Blecknera. W roli głównej wystąpił Thomas Kretschmann,
- Apartament (2015) – polski dokument ukazujący prywatne życie papieża. Reżyseria: Maciej Czajkowski i Przemysław Häuser,
- Wojtyła. Śledztwo (2020) – hiszpański film dokumentalny o tym, kim naprawdę był Jan Paweł II. Reżyseria: José María Zavala.
