Rafael Santi to jeden z najpopularniejszych artystów na świecie i włoski przedstawiciel epoki renesansu. Mówi się, że miał w sobie niesłychaną łagodność i wdzięk, który przelewał na płótna. Artysta tworzył doskonałe dzieła pełne harmonii i subtelnej elegancji. Nie bez powodu to właśnie Santi kreował monumentalne freski w Watykanie czy też liryczne Madonny. Młody geniusz nieustannie inspiruje pracami, w których nie brak humanizmu, piękna i duchowej głębi.
Spis treści:
- Kim był Rafael Santi?
- Życie prywatne Santiego
- Skrócony życiorys włoskiego malarza i architekta
- Jak i kiedy zmarł przedstawiciel renesansu?
- Charakterystyczna twórczość włoskiego artysty
- Techniki wykorzystywane w malarstwie
- Najsłynniejsze obrazy Rafaela Santiego
- Co Santi chciał przekazać poprzez twórczość?
Kim był Rafael Santi?
Rafael Santi urodził się we włoskim miasteczku i pochodził z bogatej rodziny. Chłopiec od małego wyróżniał się wrażliwą i artystyczną duszą. Na początku to ojciec Rafaela (malarz nadworny) troszczył się o rozwój umiejętności syna w kierunku malarstwa. Santi szybko stracił rodziców, ale dzięki zaangażowaniu wujka, mógł podjąć dalszą edukację artystyczną.
Kolejnymi nauczycielami uzdolnionego młodzieńca był artysta Timoteo Viti i Pietro Perugino – wybitny malarz renesansowy. Santi błyskawicznie zaimponował światu niesamowitym talentem. Kariera młodego artysty nabrała tempa po otrzymaniu zlecenia od papieża Juliusza II na freski w Pałacu Apostolskim w Watykanie.
Rafael był nie tylko malarzem, ale także utalentowanym architektem. Santi został mianowany głównym architektem Bazyliki św. Piotra w Rzymie, gdzie kontynuował pracę nad projektem rozpoczętym przez Donato Bramantego. Jego wkład w architekturę był równie znaczący jak w malarstwo, dlatego zyskał miano jednego z najwszechstronniejszych artystów epoki renesansu.
Życie prywatne Santiego
Santi wyróżniał się pobożnością. Mężczyzna w swoim dorobku artystycznym posiada liczne przedstawienia Madonny (około 40 prac) i dzieła o tematyce religijnej. Ponadto Rafael należał do Bractwa Ciała Chrystusowego i ludzi świeckich Oratorium Boskiej Miłości.
Podobno artysta miał na koncie liczne romanse, choć nigdy się nie ożenił. Mężczyzna zakochał się do szaleństwa w kobiecie o imieniu Margarita Luti, znanej jako „La Fornarina”, córce rzymskiego piekarza. Margherita była jednocześnie muzą i kochanką Rafaela, a jej wizerunek pojawił się na licznych dziełach artysty. Wiadomo również, że Santi był zaręczony z Marią Bibiana – siostrzenicą kardynała. Jednak ceniony malarz zwlekał ze ślubem, a kobieta zmarła przedwcześnie, co prawdopodobnie wpłynęło na decyzję Rafaela o pozostaniu kawalerem.
Rafael miał obok siebie przyjaciół i otaczał się w gronie wielkich humanistów np. Baldassare Castiglione (włoski dyplomata i pisarz) czy też Bernardo Dovizi da Bibbiena (kardynał). Santi nie tylko rywalizował, ale również współpracował z Michałem Aniołem i Leonardem da Vinci.
Skrócony życiorys włoskiego malarza i architekta
- 1483 rok 6 kwietnia – narodziny Raffaellao Santiego w miejscowości Urbino (Włochy).
- 1491 rok – artysta traci matkę.
- 1494 rok – umiera ojciec Rafaela.
- 1494 rok – Santi wyjeżdża do Perugii, gdzie pobiera nauki m.in. u Pietro Perugino.
- 1500 rok – młodzieniec otwiera własną pracownię w Urbino.
- 1503 rok – malarz realizuje zlecenie związane ze zdobieniami sali biblioteki w Sienie.
- 1504 rok – Rafael udaje się do Florencji, gdzie poszukuje inspiracji w twórczości Leonarda da Vinci oraz Michała Anioła.
- 1507 rok – powrót malarza do Urbino i artystyczne prace na własnym podwórku.
- 1508 rok – pobyt Rafaela Santiego w Rzymie i realizacja zleceń dla papieża Juliusza II.
- 1513 rok – malarz zdobi Pałac Watykański.
- 1513–1514 rok – powstanie dzieła „Madonna Sykstyńska” Santiego.
- 1514 rok – Santi sprawuje pieczę nad budową nowej bazyliki św. Piotra w Rzymie i staje się członkiem Bractwa Ciała Chrystusowego w Urbino.
- 1515 rok – papież Leon X mianuje Rafaela głównym konserwatorem zabytków Rzymu.
- 1520 rok 6 kwietnia – śmierć artysty w Rzymie.
Jak i kiedy zmarł przedstawiciel renesansu?
Rafael Santi zmarł 6 kwietnia 1520 roku w Rzymie, a dokładniej w dniu swoich 37. urodzin. Śmierć artysty była nagła i wywołała ogromny ból w wielu grupach społecznych. Santi zmarł na febrę w wysokiej gorączce i zgodnie z prośbą został pochowany w Panteonie – rzymskiej świątyni. Na jego grobowcu wyryto napis:
„Tu spoczywa Rafael. Bałem się tego, co niezgłębione, pokonałem zwyczajne, wielkim równy, tylko śmiertelne zmarło ze mną”.
Charakterystyczna twórczość włoskiego artysty
Rafael Santi zawsze stał obok Michała Anioła i Leonarda da Vinci jako najmłodszy z trójki włoskich renesansowych geniuszy. Charakterystyczna twórczość młodego artysty cechowała się harmonią, proporcją i idealnym połączeniem realizmu z klasycznym pięknem. Santi w myśl renesansowych koncepcji, nawiązywał twórczością do humanizmu. Jego dzieła powstawały pod silnym wpływem klasycznych wzorców, a jednocześnie wnosiły innowacyjne rozwiązania.
Rafael Santi tworzył obrazy o różnorodnej tematyce. Jednak to prace z motywami religijnymi cieszyły się i nadal cieszą największą popularnością. Artysta znany jest również jako wybitny portrecista, którego obrazy charakteryzowały się niezwykłą psychologiczną głębią i realizmem. Malarz stworzył także wiele kompozycji inspirowanych mitologią i historią.
Techniki wykorzystywane w malarstwie
Rafael Santi był mistrzem w wykorzystywaniu różnych technik malarskich charakterystycznych dla renesansu. Jego prace wyróżniają się:
- techniczną doskonałością;
- inspiracją sztuką antyczną;
- dynamiką i silną emocjonalnością;
- duchową głębią;
- bogatą, żywą i harmonijną paletą barw;
- precyzją i niezwykłą troską o każdy detal;
- perspektywą pozwalającą na osiągnięcie głębi przestrzennej;
- realizmem i idealizacją – realistyczne postacie, ale z idealizacją ich form;
- kompozycją centralną – główne postacie w środku;
- perfekcyjną kompozycją, gdzie wszystkie elementy są dokładnie przemyślane, tworząc jedną i harmonijną całość;
- sfumato i chiaroscuro, czyli technikami delikatnych przejść tonalnych (efekt: miękkie, rozmyte krawędzie) oraz mocnym kontrastem światła i cienia (efekt: głębia, trójwymiarowość).
Najsłynniejsze obrazy Rafaela Santiego
Rafael Santi jako jeden z najwybitniejszych malarzy renesansu, stworzył wiele arcydzieł. Oto niektóre z nich:
- „Zaślubiny Marii z Józefem” (1504) – obraz przedstawia moment zaślubin Marii i Józefa. Praca charakteryzuje się starannie przemyślaną kompozycją i perspektywą. Dzieło podzielone na dwie części ukazuje nie tylko scenę zaślubin, ale również charakterystyczny budynek w stylu tempietta Bramantego.
- „Trzy Gracje” (1504-1505) – praca ukazuje trzy postacie kobiece, uosabiające piękno, wdzięk i radość. Mitologiczne bohaterki są zaprezentowane w klasycznej i harmonijnej kompozycji. Rafael wykorzystał delikatne kolory, a także subtelne światłocienie, aby oddać ich idealne proporcje ciała.
- „Madonna del Granduca” (1505) – obraz znajduje się w Galerii Palatina we Florencji i przedstawia Madonnę z Dzieciątkiem Jezus na ciemnym tle. To intymne i osobiste przedstawienie Madonny w twórczości Rafaela.
- „Szkoła Ateńska” (1509-1511) – obraz powstał na zlecenie papieża Juliusza II i znajduje się w Pałacu Apostolskim w Watykanie. Fresk przedstawia grupę starożytnych filozofów, naukowców i matematyków (np. Platona i Arystotelesa). Dzieło jest hołdem dla wiedzy i intelektu, a jego kompozycja oraz perspektywa kwintesencją renesansowej sztuki.
- „Madonna Sykstyńska” (1513-1514) – malowidło znajduje się w Galerii Obrazów Starych Mistrzów w Dreźnie. Dzieło ukazuje Madonnę z Dzieciątkiem Jezus, otoczoną przez św. Sykstusa i św. Barbarę. Popularnym elementem obrazu są dwa aniołki, które stały się ikonami popkultury.
- „Przemienienie Pańskie” (1516-1520) – jedno z ostatnich wielkich dzieł Rafaela. Obraz przedstawia spektakularne Przemienienie Jezusa na górze Tabor. W dolnej części kompozycji widać scenę, gdy do uczniów przyprowadzono chłopca cierpiącego na epilepsję. Dzieło łączy dramatyzm z duchowością.
- „Portret Baldassare Castiglione” (1514-1515) – to jeden z najpopularniejszych portretów Rafaela, przedstawiający Baldassare Castiglione – przyjaciela artysty, dyplomatę i pisarza. Obraz wyróżnia się subtelnym oddaniem głębi psychologicznej i eleganckim oraz naturalnym stylem.
Co Santi chciał przekazać poprzez twórczość?
Młody Santi poprzez swoją twórczość pragnął przekazać ideały renesansowego humanizmu, które skupiały się na harmonii, pięknie, doskonałości technicznej i głębokim zrozumieniu ludzkiej natury. Jego dzieła miały inspirować, podkreślić wartość ludzkiej indywidualności i godności, podnosić na duchu oraz przypominać o dążeniu do doskonałości we wszystkich aspektach życia.
Rafael poprzez sztukę ukazywał zainteresowanie duchowością, prezentując boską obecność i tajemnicę wiary. Malarz dążył do wykreowania wizerunku idealnego artysty renesansowego – mistrza techniki, ale również intelektualisty i humanisty.
