Wszyscy znamy ten stan – przyspieszony oddech, czujność, skurcz żołądka, napięcie mięśni, przyspieszone bicie serca. Strach jest naturalną emocją, która pojawia się w odpowiedzi na konkretny obiekt lub zagrożenie. Tym samym, jest on racjonalną reakcją organizmu, która znika wraz z zagrożeniem. Coraz częściej jednak mierzymy się z lękiem, który od strachu różni się tym, że nie jest przypisany do konkretnego obiektu i ma często charakter przewlekły. W związku z tym zwykle lęk może wydawać się irracjonalny. Niestety fizjologiczne doznania lęku w ciele, są takie same jak w strachu – nasz mózg nie rozróżnia zagrożenia racjonalnego od nierzeczywistego. Warto również wiedzieć, że według badań aż do 34% populacji doświadcza napadów lęku! Jak je rozpoznać i sobie z nimi poradzić?
Stres nie musi być wrogiem. Jak zaprzyjaźnić się ze stresem?
Atak paniki – jak wygląda?
Obok depresji to zaburzenia lękowe, a wśród nich ataki paniki, są najczęściej występującymi zaburzeniami emocjonalnymi. Do tej pory w świecie psychologii nie ma jednoznacznego stanowiska, czy napad paniki jest odrębną chorobą, czy raczej zespołem objawów towarzyszących zaburzeniom lękowym. Niemniej jednak, atak paniki może pojawić się niemal w każdym wieku i występuję w społeczeństwie coraz częściej, dlatego warto wiedzieć, jak go rozpoznać.
Podstawowe objawy napadu/ataku paniki to:
• uczucie paraliżującego przerażenia
• trudności w oddychaniu, duszności,
• zawroty głowy,
• uczucie omdlewania;
• kołatanie serca,
• uczucie dławienia się
• drgawki
• mdłości,
• odrętwienie,
• suchość w ustach
• uderzenia gorąca lub zimne dreszcze
• ucisk w klatce piersiowej,
• poczucie że Twoje ciało nie należy do Ciebie,
• wrażenie nierzeczywistości otaczającego świata
• strach przed utratą kontroli, zwariowaniem lub utratą świadomości
Napad paniki odczuwany jest jako atak silnego lęku, który pojawia się nagle. Jest on ograniczony w czasie i trwa co najmniej kilka/kilkanaście minut. Stan lęku szybko osiąga maksimum i powoli opada. Po napadzie osoba zwykle czuje wyczerpanie i rozbicie.
Warto dodać, że częste napady lęku mogą przerodzić się w zespół lęku napadowego. U osoby, która ma to schorzenie, okresy między epizodami lękowymi wypełnia nieustanna, przesadna obawa, że mogą się one powtórzyć, tzw. lęk przed lękiem.
Napady paniki – jak sobie radzić?
Gdy czujesz, że doświadczasz ataku paniki najlepiej przemieścić się do bezpiecznego miejsca. Nie obawiaj się poprosić o pomoc, jeśli masz taką możliwość, zawiadom kogoś o sytuacji – wsparcie podczas ataków paniki jest bardzo ważne. Gdy czujesz narastający poziom lęku, ważne jest, abyś uświadomił sobie, że taki stan nie zagraża życiu i wkrótce przeminie. Następnie możesz wykonać kilka prostych czynności, które pomogą Ci przetrwać napad paniki i obniżą poziom lęku:
- spróbuj skoncentrować swoją uwagę na świadomym braniu wdechu nosem i wydychaniu powietrza ustami. Pomocne może być także liczenie w trakcie oddychania, np. poświęcanie 4 sekund na wdech i kolejnych 6 sekund na wydech
- spróbuj się poddać się emocjom i odczuciom, które do Ciebie przychodzą. Jeśli czujesz potrzebę płacz albo krzycz - otwórz się na to, co się dzieje
- policz na głos do dziesięciu (liczenie wymaga skupienia, więc odwróci uwagę od obezwładniającego lęku)
- pomocne może okazać się skupienie wzroku na jednym punkcie lub skupienie całej swojej uwagi na jednej, prostej czynności, np. zaciskanie dłoni bliskiej osoby
- możesz zastosować bezpieczne afirmacje, czyli powtarzać sobie wspierające zdania na temat sytuacji, np. „Oddycham. Tu i teraz jestem całkowicie bezpieczny/a, nic mi nie grozi”
Warto jednak pamiętać, że są to sposoby, które mogą pomóc w trakcie napadu, jednak nie są rozwiązaniem problemu. Jeśli atak paniki nie będą leczone, wywołują wtórne konsekwencje i mogą prowadzić do wspomnianego wcześniej zespołu lęku napadowego. Przy leczeniu ataków paniki skuteczna jest psychoterapia (nurty psychodynamiczny, poznawczo-behawioralny), która pozwoli dotrzeć do źródeł problemu, znaleźć rozwiązanie. W leczeniu napadów lęku często potrzebne jest również włączenie leczenia farmakologicznego, które zaproponuje lekarz psychiatria. Warto z pomocą doświadczonych specjalistów wypracować umiejętności psychologiczne pozwalające na zredukowanie narastającego napięcia, stresu i niepokoju.
