Fascynujące opowieści o małych społecznościach odizolowanych od świata. Praktyki wzbudzające kontrowersje. Kult jednostki, poczucie zagrożenia, manipulacja. Filmy o sektach intrygują i skłaniają do zgłębiania historii grup religijnych – zwłaszcza gdy bazują na faktach. Często religia jest bezpieczną odskocznią od normalnego życia. Ale co wtedy, kiedy przestaje być jedynie sposobem na psychiczny relaks? W zestawieniu – kilka najciekawszych tytułów o zamkniętych grupach wyznaniowych i tych, które z otwartymi ramionami przyjmują konwertytów.
Spis treści:
- Colonia (2015) – tajemnica zamkniętego ośrodka w Chile
- Jonestown (2006) – film dokumentalny o sekcie z Gujany
- Oczy szeroko zamknięte (1999) – film Stanleya Kubricka o tajnym ugrupowaniu dla elit
- Droga do wyzwolenia: Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary (2015) – film dokumentalny
- Kult (1973) – horror o obrzędach religijnych
- Odgłosy (1977) – włoski horror o tajemnicach szkoły baletowej
- Midsommar. W biały dzień (2019) – film o letnich obrzędach na północy Skandynawii
- Pozostałe filmy o sektach
Colonia (2015) – tajemnica zamkniętego ośrodka w Chile
Akcja filmu rozgrywa się w Chile w 1973 r. Lena (Emma Watson) i Daniel (Daniel Brühl) są parą młodych ludzi, których łączy miłość i wspólne poglądy. Podczas jednego z wieców, obydwoje zostają schwytani przez tajną policję Pinocheta. Lena odzyskuje wolność. Tymczasem chłopak przepada bez śladu.
Po długich poszukiwaniach dziewczyna odkrywa, że Daniel został wywieziony do ściśle strzeżonej placówki na południu Chile, zwanej Colonia Dignidad. Udając zagubioną katoliczkę, przedostaje się do osady. Miejsce oficjalnie figuruje jako ośrodek kultu religijnego. U Zamkniętą społecznością zarządza despotyczny Paul Shäfer (Michael Nyqvist).
„Colonia” w reżyserii Floriana Gallenbergera to film na faktach, który odkrywa mroczne strony historii Chile. Licząca ok. 300 mieszkańców kolonia w prowincji Linares została założona przez niemieckich imigrantów. Paul Shäfer w czasie II wojny światowej był członkiem Hitlerjugend, następnie służył jako medyk w Luftwaffe. Wyemigrował po tym, jak postawiono mu zarzutów pedofilii. Przywódcą społeczności w Chile był od 1961 do 1997 roku, kiedy na jaw wyszła sprawa molestowania 26 chłopców na terenie kolonii.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Jonestown (2006) – film dokumentalny o sekcie z Gujany
„Jonestown” to z kolei dokument o innej osadzie odciętej od świata. Położona w Gujanie w samym sercu dżungli wioska została założona przez charyzmatycznego przywódcę religijnego – Jamesa Warrena „Jima” Jonesa. Po latach okazało się, że lider grupy okłamywał wiernych wizją wojny, jaką wypowiedział im cały świat.
Z uwagi na rzekome bezpieczeństwo, osoby mieszkające w Jonestown nie mogły kontaktować się z nikim na zewnątrz, nawet ze swoimi bliskimi. Najbardziej dramatycznym momentem w historii grupy było zbiorowe samobójstwo 909 osób w nocy z 18 na 19 listopada 1978 r.
Autor dokumentu, Stanley Nelson, przedstawia relacje tych, co przeżyli.
Ocena na Filmwebie: 7,4.
Oczy szeroko zamknięte (1999) – film Stanleya Kubricka o tajnym ugrupowaniu dla elit
Alice (Nicole Kidman) i Bill (Tom Cruise) są małżeństwem z długoletnim stażem. Oboje obracają się w elitarnych kręgach, gdzie niejednokrotnie ich zaufanie jest wystawiane na próbę. Podczas jednej z rozmów Alice przyznaje, że nie zawsze była wierna mężowi. Rozwścieczony Bill wychodzi na miasto. Nie wie dokąd pójść. Myśli o tym, aby odegrać się na żonie, ale wie, że przygodny seks z prostytutką nie zagoi rany. Przypadkiem trafia do ekskluzywnego miejsca dla wtajemniczonych.
„Oczy szeroko zamknięte” Stanleya Kubricka to pełen grozy, tajemnicy i napięcia thriller erotyczny o tym, co tkwi pod płaszczem powierzchowności. To opowieść o ukrytych pragnieniach, wyborach i konsekwencjach. Film zdobył Nagrodę Krytyki Filmowej „Biastone Bianco” na festiwalu w Wenecji w 1999 r.
Ocena na Filmwebie: 7,3.
Droga do wyzwolenia: Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary (2015) – film dokumentalny
Kościół Scjentologiczny cieszy się dużym zainteresowaniem medialnym. Trudno się dziwić – jawnie do uczestnictwa w praktykach sekty przyznają się znani aktorzy: Tom Cruise, John Travolta czy Elisabeth Moss. Film dokumentalny „Droga do wyzwolenia: Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary” Alexa Gibneya zestawia wypowiedzi celebrytów z osobami, które opuściły grupę.
Dużą wartością filmu jest przybliżenie historii powstania kościoła. Ruch religijny został założony w 1951 r. przez L. Rona Hubbarda, pisarza science fiction, jako alternatywa dla psychologii. Grupa ma charakter hierarchiczny, a jej członkowie, podobnie jak w przypadku loży masońskiej, zostają stopniowo dopuszczani do kolejnych kręgów wtajemniczenia.
Ocena na Filmwebie: 7,2.
Kult (1973) – horror o obrzędach religijnych
Wracając do produkcji fabularnych, nie sposób pominąć horrorów o sektach, które w historii światowej kinematografii stanowią obszerny materiał filmowy. Tajemnicze rytuały stanowią doskonałe tło dla tego gatunku. „Kult” w reżyserii Robina Hardy'ego opowiada o społeczności na Summerisle. Na odizolowanej od świata wyspie urywa się trop w sprawie zaginięcia 12-letniej dziewczynki. Zajmujący się śledztwem sierżant Howie (Edward Woodward) podejrzewa, że nastolatka została złożona w ofierze religijnej.
Film zdobył nagrodę na festiwalu Saturny w 1979 r. jako najlepszy horror. W roli przywódcy społeczności wyspiarskiej wystąpił Christopher Lee.
Ocena na Filmwebie: 7,0.
Odgłosy (1977) – włoski horror o tajemnicach szkoły baletowej
„Odgłosy” w reżyserii Dario Argento to przerażający horror o niemieckiej szkole baletowej, która skrywa pewną tajemnicę. W niewyjaśnionych okolicznościach dochodzi do serii morderstw, a grono pedagogiczne zdaje się nie być zainteresowane prowadzeniem śledztwa. Do szkoły w Wiedniu przyjeżdża Susan Bannion i już po kilku pierwszych dniach zauważa, że dzieją się tutaj podejrzane rzeczy.
Włoski film został uznany przez brytyjski magazyn Total Film za jeden z najlepszych horrorów w historii kina (ranking z 2012 r.). W 2018 r. powstał remake – „Suspiria” z Dakotą Johnson i Tildą Swinton w rolach głównych (reżyseria: Luca Guadagnino). Odświeżona wersja została nagrodzona na festiwalu Film Independent za najlepsze zdjęcia.
Ocena na Filmwebie: 7,0.
Zobacz także: Kultowe filmy o szkole – TOP 10: ranking najlepszych filmów młodzieżowych wszech czasów
Midsommar. W biały dzień (2019) – film o letnich obrzędach na północy Skandynawii
Głównymi bohaterami są młodzi Amerykanie, Dani i Christian (Florence Pugh i Jack Reynor). Po kilku latach wspólnego życia i ostatnich trudnych wydarzeniach w życiu Dani, para postanawia wyjechać wraz z przyjaciółmi do północnej Skandynawii na festiwal związany z letnim przesileniem. W odizolowanej wiosce raz na 90 lat odnawiane są pradawne rytuały.
Początkowo Amerykanie są zauroczeni piękną, sielską scenerią i białymi nocami na dalekiej północy. Wszyscy na czas trwania festiwalu stają się jedną wielką rodziną, więc i oni szybko stają się częścią społeczności. Jednak z czasem niewinna zabawa okazuje się zmierzać do dramatycznych rozwiązań.
„Midsommar. W biały dzień” to horror w reżyserii Ariego Astera (powstał w koprodukcji szwedzko–amerykańskiej). Florence Pugh za rolę w filmie otrzymała dwie nagrody – Stowarzyszenia Krytyków Filmowych z Florydy i Georgii. W 2021 r. społeczność Filmwebu wyróżniła tę produkcję w kategorii: najmocniejsza scena – zrzucenie staruszków ze skały.
Ocena na Filmwebie: 6,8.
Pozostałe filmy o sektach
Wśród najlepszych filmów o zamkniętych grupach religijnych i ideologicznych warto wymienić także:
- Dzieci kukurydzy (1984) – to film na podstawie opowiadania Stephena Kinga. Opowiada historię małego miasteczka w Nebrasce, w którym dzieci zabiły wszystkich dorosłych mieszkańców. Reżyseria: Fritz Kiersch,
- Osada (2004) – film o zamkniętej społeczności w stanie Pensylwania, żyjącej w strachu przed bestiami z lasu. Reżyseria: M. Night Shyamalan. W rolach głównych: Jayne Atkinson, Adrien Brody, Jesse Eisenberg,
- Dźwięk mego głosu (2011) – niesamowity thriller o parze młodych filmowców. Główni bohaterowie postanawiają nakręcić film dokumentalny o sekcie, aby zdemaskować przywódcę. Reżyseria: Zal Batmanglij, Brit Marling,
- Martha Marcy May Marlene (2011) – opowieść o kobiecie, której udało się uciec z sekty. Reżyseria: Sean Durkin. W roli głównej: Elizabeth Olsen,
- Mistrz (2012) – to film o relacji mistrza (Philip Seymour Hoffmon) i ucznia (Joaquin Phoenix), ślepo zapatrzonego w jego nauki. Reżyseria: Paul Thomas Anderson.
