Gdy 25 września 1954 roku w miejscowości Bürgenstock, położonej malowniczo w górach Szwajcarii, zabiły weselne dzwony, niewielu ludzi wiedziało, że to Audrey Hepburn – młodziutka gwiazda „Rzymskich wakacji”, nagrodzona już w wieku 24 lat Oscarem – wychodzi za mąż. Jej wybrankiem był aktor Mel Ferrer.
W XIII-wiecznej kapliczce zebrała się ledwie garstka najbliższych przyjaciół i rodzina. Audrey ubrana była w prostą sukienkę projektu Pierre'a Balmain – z białej organdyny, podkreślającą jej niewiarygodnie wąską talię, z kołnierzykiem i bufiastymi rękawami. Na króciutko obciętych włosach miała prosty wianek z białych kwiatków.
Audrey Hepburn i Mel Ferrer: jak narodziła się ich historia miłości?
Gdy wiadomość o ceremonii dotarła w końcu do mediów, zawrzało. Jeszcze niedawno Audrey była zaręczona z biznesmenem Jamesem Hansonem. W czasie gdy pracowała na planie „Rzymskich wakacji” (1953), w wolnych chwilach z dużym zaangażowaniem planowała wesele, z prób biegła na przymiarki sukni. Ale tuż przed ceremonią zerwała zaręczyny. W jednym z listów do przyjaciela, sir Felixa Aylmera, pisała: „Wiem, że mężczyźnie wykonującemu taki zawód jak ty nie muszę wiele wyjaśniać. Przez rok myślałam, że możliwe będzie połączenie naszego życia i kariery zawodowej… To wszystko sprawia, że czujemy się (z Jamesem Hansonem, przyp. red.) nieszczęśliwi, ale to jedyna słuszna decyzja”.
Rzeczywiście po „Rzymskich wakacjach” kariera Audrey nabrała zawrotnego tempa. Aktorka pracowała a to we Francji, a to w Hollywood, a to na Broadwayu. James Hanson musiał spędzać większość czasu w Kanadzie i Wielkiej Brytanii, doglądając tam interesów. „Trudno byłoby nam prowadzić normalne małżeńskie życie”, tłumaczyła tę decyzję Audrey. Ale czy to był jedyny powód?
Aktora Mela Ferrera poznała niedługo potem, na bankiecie w Londynie zorganizowanym na jej cześć z okazji Oscara za rolę w „Rzymskich wakacjach”. Parę przedstawił sobie Gregory Peck. Audrey była zauroczona. Aktor spodobał jej się już w filmie „Lili”, gdzie zagrał czarującego lalkarza, ale na żywo był nawet bardziej ujmujący. Ferrer zaś po tym pierwszym spotkaniu już jej nie odstępował na krok. Próbowała bronić się przed tym uczuciem – był o 12 lat starszy, miał żonę (już drugą, z którą rozwiódł się dla innej kobiety, a po pięciu latach znów poślubił) i czworo dzieci. Rozsądek nie miał tu jednak dużo do powiedzenia.
Audrey Hepburn marzyła przede wszystkim o rodzinie
Romans z żonatym mężczyzną nawet w dzisiejszych czasach jest w Hollywood starannie ukrywany, w latach pięćdziesiątych mógł położyć kres karierze. Para wynajęła więc dom w Szwajcarii, by tam chować się przed światem. Po nakręceniu „Sabriny” Audrey (po raz drugi nominowana do Oscara) mogła sobie pozwolić na krótką przerwę w pracy i odpoczynek. Ferrer był na planie w Rzymie i stamtąd przyjeżdżał do już wtedy narzeczonej, finalizując jednocześnie rozwód. Chodzili na wycieczki w góry, dużo rozmawiali, marząc o tym, jak wspaniałą rodzinę razem stworzą. Wieczory spędzali czytając przy kominku. Rano jedli śniadania w ogrodzie.
Audrey, która mieszkając jako dziecko w Holandii doświadczyła koszmaru wojny – straciła dom, w wieku sześciu lat po raz ostatni widziała ojca, a jej krewni zostali rozstrzelani lub deportowani – ponad wszystko marzyła o stworzeniu rodziny. Kiedyś powiedziała, że lubi grać, ale niczego tak nie pragnie, jak zostać żoną i matką. Mając w pamięci wojenną traumę, życie traktowała jako dar, którego nie wolno zmarnować.
Podczas ceremonii ślubnej z Melem Ferrerem aktorka promieniała. Czuła się bezpiecznie u boku tego potężnego (ponad metr dziewięćdziesiąt wzrostu), dużo starszego, władczego mężczyzny. Jej zawsze brakowało pewności siebie. Wątpiła nawet w swój talent. Nagrodzona Oscarem, wychwalana przez krytyków, wciąż myślała będąc na planie, że wcześniej czy później „zauważą swój błąd” i odeślą ją do domu. Wstawała więc przed wszystkimi, o czwartej lub piątej, by zebrać siły, pozytywnie się nastroić i tak przygotować, by przed kamerą wyglądać promiennie i świeżo.
Nie uważała się za piękność. Nie lubiła swoich uszu (bo duże), zębów (bo krzywe) i nosa (bo jakiś nie taki). Dla Mela chciała być idealna. Jak wiele kobiet w tamtych czasach, wstawała przed mężem, by zobaczył ją już uczesaną i umalowaną, a zasypiała dużo po nim, by dopiero wtedy wymknąć się do łazienki i zmyć makijaż. W pierwszych latach małżeństwa byli bardzo szczęśliwi. Wpatrzeni w siebie, przytuleni, zakochani.
Audrey Hepburn i Mel Ferrer: kryzysy w związku, poronienia
Na zdjęciach z tamtych lat widać dwoje roześmianych ludzi, ale los nie skąpił Audrey Hepburn dramatycznych doświadczeń. Niedługo po ślubie po raz pierwszy poroniła. Wpadła w rozpacz. By ją wydobyć z tego stanu, mąż przekonał ją do powrotu na plan filmowy. Zagrali razem w nakręconej z rozmachem ekranizacji „Wojny i pokoju”, a choć film zebrał słabe recenzje, sama Audrey była nominowana do BAFTA i do Złotego Globu, a za rolę dostała rekordową na owe czasy gażę 350 tysięcy dolarów. O rok późniejszy musical „Zabawna buzia” – wystąpiła u boku Freda Astaire'a – okazał się za to wielkim sukcesem. Potem był dramat „Historia zakonnicy”, po którym pisano, że to jej najambitniejsza, najbardziej wymagająca rola, w której pokazała, że jest prawdziwie wielką aktorką.
Radość z tych sukcesów przysłaniał jednak prywatny dramat – wciąż rozpaczliwie czekała na narodziny dziecka. Tymczasem po raz drugi poroniła. Na planie westernu „Nie do przebaczenia”, który kręcony był na meksykańskiej pustyni, spadła z konia, uszkodziła sobie kręgosłup, kilka dni później straciła ciążę. Tym razem pogrążyła się w głębokiej depresji, była zdruzgotana. Szczęśliwie los dał jej szansę po raz trzeci – znów spodziewała się dziecka. Nie chciała już podejmować najmniejszego ryzyka. Odrzuciła wszystkie propozycje zawodowe, by kilka miesięcy spędzić w łóżku w domu w Szwajcarii, czekając aż jej marzenie się spełni. I udało się wreszcie: 17 lipca 1960 roku w wieku 30 lat urodziła pierwszego syna Seana.
Czytaj też: Elizabeth Tylor osiem razy brała ślub, ale kochała mężczyznę, którego nigdy nie zdobyła
Życie po narodzinach upragnionego dziecka
Nigdy nie czuła się tak szczęśliwa i spełniona. W październiku, w doskonałej formie fizycznej i psychicznej, wróciła do pracy, by nakręcić – jak się okazało – najważniejszy film w swojej karierze: „Śniadanie u Tiffany'ego” (1961). Potem była „Szarada” (1963), rok później komedia romantyczna „Kiedy Paryż wrze” (1964). Niestety w jej małżeństwie z roku na rok działo się coraz gorzej. Dziecko sprawiło, że Ferrer czuł się odsunięty na drugi plan. W dodatku jego gwiazda jako aktora mocno przygasła. Próbował stanąć za kamerą. By wspomóc podupadającą karierę męża, Audrey zagrała w reżyserowanej przez niego komedii romantyczno-przygodowej „Zielone domostwo”. Niestety, wśród jej znakomitych ról ta okazała się porażką, a film był fiaskiem i artystycznym, i komercyjnym.
Ferrer zajął się więc zarządzaniem karierą żony. Omawiał z nią kontrakty, prowadził negocjacje z producentami, czytał scenariusze, czasem namawiał do ról, na które nie miała ochoty, on jednak przekonywał, że potrzebują pieniędzy. Konflikty między nimi stawały się coraz częste, bardziej przypominali dwoje współpracowników niż parę kochających się ludzi. Oboje miewali też romanse.
Audrey czuła się coraz bardziej zmęczona. Po filmie „Kiedy Paryż wrze” zapragnęła więcej czasu spędzać w Szwajcarii, oddać się obowiązkom, które tak bardzo lubiła. Zabawy z dzieckiem, gotowanie, pieczenie, ogród. W 1965 roku kupiła dom swoich marzeń pod Tolochenaz niedaleko Lozanny. Budynek La Paisible, zanim stał się domem mieszkalnym, służył prawdopodobnie jako dom opieki, a wcześniej był szopą na siano. „Mama stworzyła tam coś w rodzaju niezależnego księstwa, które zapewniało jej niemal samowystarczalność. Posunęła się nawet do tego, że planowała hodować króliki i kury, lecz powstrzymała ją niemożliwa do zaakceptowania wizja zarzynania tych stworzeń”, opowiadał po latach jej drugi syn Lucca Dotti w pięknej książce wspomnieniowej o matce „Audrey w domu” (Wydawnictwo Literackie).
La Paisible stała się jej ostoją. Sean rozpoczął naukę w szkole, a Audrey chciała być jak najwięcej blisko niego. „Ona najbardziej lubiła być w domu z rodziną”, opowiadała przyjaciółka aktorki, Connie Wald. „Pamiętam, jak jadałyśmy obiady w kuchni, na deser jej ukochane kwaśne jabłka. Oczywiście doceniała i kochała swoją karierę, ale rodzinę naprawdę stawiała na pierwszym miejscu.” Trzeba było takiej propozycji jak „My Fair Lady”, by wróciła na plan.
Zobacz także: Temperamentny związek zakończony zdradą! Oto fascynująca historia miłości Michaiła Barysznikowa i Jessiki Lange
Audrey Hepburn i Mel Ferrer: zdrady i rozwód
Dla dobra małżeństwa, zagrała też w thrillerze „Doczekać zmroku” (1967), którego Mel Ferrer był producentem. Atmosfera na planie była jednak napięta. I choć film okazał się sukcesem, przynosząc Audrey piątą nominację do Oscara, małżeństwu to nie pomogło. W dodatku w tym samym roku na planie komediodramatu „Dwoje na drodze” Hepburn miała romans z Albertem Finneyem. W późniejszych latach aktor przyznał, że jego związek z Hepburn był jednym z najintymniejszych, jakie kiedykolwiek zdarzyły się w jego życiu. Donald Spoto, autor biografii aktorki „Oczarowanie” (Wydawnictwo Dolnośląskie) twierdzi, że romans się skończył, gdy Ferrer zagroził żonie, że wniesie o rozwód i oskarży ją o zdradę, co oznaczałoby czasową separację z synem.
W 1967 roku zdecydowała się porzucić aktorstwo. Dziennikarzom mówiła: „Niektórzy myślą, że to było wielkim poświęceniem, ale tak wcale nie jest. Rodzina to coś, czego najbardziej pragnęłam”. A o swoim życiu jako gospodyni domowej: „To przykre, gdy ludzie myślą, że takie życie jest nudne. Przecież rzecz nie w tym, żeby kupić mieszkanie, wyposażyć je i zostawić puste. Chodzi o kwiaty, które wybieramy, muzykę, której słuchamy, i uśmiech, który tam na nas czeka. Chcę, żeby mój dom był radosny, pogodny, żeby był rajem w tym trudnym świecie. Nie chcę, żeby mój mąż i dzieci po przyjściu do domu zastawali w nim przygnębioną kobietę”.
Ale mąż już wkrótce miał przestać w ogóle pojawiać się w domu. W 1968 roku, po czternastu latach małżeństwa, para ogłosiła decyzję o rozwodzie, jako powód podając różnice nie do pogodzenia. Ferrer wspominał: „Była ze mną totalnie szczera. Spojrzała na mnie i powiedziała: przecież ty też wiesz, że nie potrafimy żyć razem”.
Czytaj również: Isabella Rossellini i David Lynch: ich miłość narodziła się na planie filmu "Blue Velvet". Rozstanie złamało aktorce serce
Ostatni mężczyźni życia Audrey Hepburn
Nie zrezygnowała jednak z marzeń o szczęśliwej rodzinie. Po rozstaniu z Ferrerem w czerwcu 1968 roku wyruszyła w rejs po Grecji. Gdzieś „między Efezem a Atenami” zakochała się w psychiatrze z Rzymu, Andrei Dottim. Znów wszystkich zaskoczyła, kilka miesięcy po rozwodzie ponownie wychodząc za mąż. Rok później na świat przyszedł jej drugi syn, Luca. Małżeństwo trwało trzynaście lat. Dorosły już Lucca Dotti będzie się zastanawiał: „Jakim cudem tych dwoje się zeszło? Co właściwie ich łączyło – tatę z jego romańskim męskim cynizmem i mamę z jej surowym północnym wychowaniem? (...) Dopiero z czasem byłem w stanie zrozumieć, jak bardzo się kochali”. Liczne zdrady Dottiego stały się jednak przyczyną rozwodu. Ale nie tylko. „Podejrzewam, że powodem ich rozstania była między innymi różnica wieku – nie to, że mama była za stara, ale raczej to, że mój ojciec był za młody, wciąż niedojrzały”, pisze Dotti.
Pod koniec życia Audrey Hepburn przyznała, że najszczęśliwszym czasem był dla niej ostatni związek – z holenderskim aktorem Robertem Woldersem, którego poznała w 1982 roku. Leczyła rany po rozwodzie, on cierpiał po śmierci żony. Początkowa przyjaźń przerodziła się w miłość. „Wielu ludzi uważało nas za aspołecznych, a my po prostu lubiliśmy być tylko we dwoje. Dni w domu upływały nam bardzo, bardzo spokojnie. Popołudniami chodziliśmy z psami na spacery między winnicami albo pływaliśmy w jeziorze, jeśli pogoda na to pozwalała. Wieczorem zapraszaliśmy najbliższych przyjaciół. To były największe przyjemności”.
Porzuciwszy aktorstwo, spełniała się jako ambasadorka dobrej woli z ramienia UNICEF-u, jeżdżąc na misję do państw dotkniętych wojnami i głodem. U boku trzeciego męża, otoczona przez bliskich, Audrey wreszcie znalazła to, czego tak pragnęła przez całe życie: szczęśliwą rodzinę. Niestety, nie było jej dane, by długo się tym cieszyć. W 1992 roku u aktorki zdiagnozowano nowotwór. Rok później, tuż po Bożym Narodzeniu, które spędziła z najbliższymi w La Paisible, Audrey Hepburn odeszła na zawsze.
