Film dla dzieci to obszerne pojęcie, w ramach którego mieszczą się obrazy z różnych gatunków filmowych. Wyróżnikiem jest odbiorca, do którego skierowane są treści. Wiele produkcji jest oznaczonych kategorią pierwszą, czyli bez ograniczeń wiekowych. Jednak czy wszystkie są dopasowane do etapu rozwojowego i potrzeb każdego dziecka?
Spis treści:
- Bajki dla dzieci – co to znaczy?
- Filmy animowane – nie tylko dla dzieci
- Filmy familijne – czyli produkcje bez ograniczeń wiekowych
- Kino edukacyjne dla dzieci
- Jakie filmy oglądać z dzieckiem w wieku od 3 do 6 lat?
- Propozycje na seans z dzieckiem od 7 do 10 roku życia
- Ciekawe tytuły dla nastolatków w wieku 10-13 lat
Bajki dla dzieci – co to znaczy?
W ogólnej klasyfikacji filmów wyróżniamy cztery główne kategorie wiekowe:
- I – bez ograniczeń,
- II – od 12 roku życia,
- III – od 16 lat,
- IV – powyżej 18 roku życia, czyli tylko dla dorosłych.
Jednak przy wyborze tytułu na wspólny rodzinny seans warto zwrócić uwagę na indywidualne potrzeby rozwojowe dziecka oraz rekomendacje psychologów. Zgodnie z zaleceniami specjalistów dziecko nie powinno oglądać bajek i telewizji do 2. roku życia. W przypadku przedszkolaków Amerykańska Akademia Pediatryczna zaleca ograniczenie czasu przed ekranem do maksymalnie 1 godziny dziennie. Powyżej 6 roku życia można wydłużyć czas oglądania filmów do 2 godzin dziennie.
Dla młodszych dzieci rekomendowane są filmy bez efektów specjalnych, z wolno zmieniającymi się kadrami i prostą fabułą. Przygodę z obrazem można zacząć od animacji w odcinkach, takich jak:
- „Pamiętnik Florki” (2014-2016) – na podstawie książek Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel,
- „Basia” (2016) – na podstawie książek Zofii Staneckiej,
- „Rodzina Treflików” – serial dla dzieci autorstwa Kazimierza Wierzbickiego wykonany w technice animacji lalkowej.
Filmy animowane – nie tylko dla dzieci
W ogólnej puli filmów dla dzieci największą kategorię tworzą filmy animowane. Jednak nie wszystkie animacje są przeznaczone dla dzieci – na przykład piękne i popularne filmy studia Ghilbi w większości są zalecane dla widzów powyżej 12 lat. Wyjątek stanowią „Mój sąsiad Totoro” (1988) czy „Ponyo” (2008), które mogą być oglądane przez dzieci od 6-8 roku życia.
Filmy familijne – czyli produkcje bez ograniczeń wiekowych
Kolejnym gatunkiem, który jest kojarzony z produkcjami dla dzieci, są filmy familijne. To obrazy, które mają zaspokajać potrzeby różnych grup wiekowych – powinny być zrozumiałe dla dzieci i ciekawe dla dorosłych. W ramach kina familijnego najczęściej realizowane są produkcje fantastyczne, filmy animowane, muzyczne, a także adaptacje lektur szkolnych.
Do najpiękniejszych filmów familijnych należą:
- klasyki Disneya – takie jak „101 dalmatyńczyków” (1961), „Piękna i Bestia” (1991), „Król lew” (1994),
- animacje Pixara – „Toy Story” (1995), „Potwory i spółka” (2001), „Gdzie jest Nemo?” (2003), „Ratatuj” (2007),
- filmy o zwierzętach – na przykład „Był sobie pies” czy „Mia i biały lew”,
- opowieści o innych dzieciach – „Dźwięki muzyki” (1965), „Heidi” (2015), filmy o Mikołajku lub o nani McPhee (2005),
- ekranizacje książek – „Tajemniczy ogród” (1993), „Mała księżniczka” (1995),
- filmy fantastycznonaukowe – „E.T.” (1982), „WALL-E” (2008),
- produkcje fantasy – seria o Harrym Potterze (2001-2011), „Hugo i magiczny wynalazek” (2011), „Opowieści z Narnii” (pierwsza część z 2005 roku).
Kino edukacyjne dla dzieci
Osobną kategorią filmów dla dzieci, są materiały edukacyjne i dydaktyczne. Poszerzają one wiedzę dziecka i pomagają w zapamiętaniu materiału z lekcji. Najczęściej są to filmy przyrodnicze i historyczne – wyjaśniają zjawiska fizyczne, wyczulają na potrzebę ochrony dziedzictwa kulturowego lub środowiska.
Rolę edukacyjną mogą pełnić filmy ekologiczne – ukazują piękno przyrody, często zestawiając je z niszczycielską działalnością człowieka. Sztandarowym przykładem filmu ekologicznego dla dzieci jest „WALL-E” (2008) w reżyserii Andrew Stantona. Jest to opowieść o naszej planecie, która ze względu na nadmiar śmieci przestała być możliwa do zamieszkania przez człowieka. Po latach na Ziemię przybywa robotka EVE, aby poszukać oznak ewentualnego życia. Okazuje się, że na planecie przetrwał robot o imieniu WALL-E.
Jakie filmy oglądać z dzieckiem w wieku od 3 do 6 lat?
Poniżej kilka propozycji na seans dla przedszkolaków – utrzymanych w stonowanej estetyce, nieprzeładowanych efektami wizualnymi i zawierających mądre przesłanie.
Sekrety morza (2014) – magiczna opowieść o tajemnicy rodzinnych więzi
Sześcioletnia dziewczynka o imieniu Saoirse mieszka razem z tatą i swoim starszym bratem na wyspie z latarnią morską. Jednak samotnemu ojcu trudno jest wychowywać dwójkę dzieci. Aby skorzystać z pomocy babci, rodzeństwo przeprowadza się do miasta.
Podczas przyjęcia urodzinowego dziewczynka odnajduje muszlę, którą jej brat dostał kiedyś od matki. Następnie trafia na tajemniczą skrzynię z futrem foki.
„Sekrety morza” to jedna z trzech pięknych animacji irlandzkiego reżysera Tomma Moore'a. Pozostałe dwie to: „Sekret księgi z Kells” (2009) i „Sekret wilczej gromady” (2020) – o tej ostatniej pisaliśmy w rankingu filmów o wilkach.
Odlot (2009) – film o realizacji marzeń
Głównym bohaterem jest zgryźliwy staruszek o imieniu Carl. Kiedyś marzył o podroży do Ameryki Południowej, ale z czasem stracił młodzieńczy zapał i energię. Jednak kiedy grozi mu przeprowadzka do domu starców, postanawia za pomocą balonów z helem wznieść się wraz ze swoim domem w powietrze. Okazuje się, że w podróży towarzyszy mu mały skaut.
Zwierzogród (2016) – zabawna bajka o stereotypach
Mieszkańcami Zwierzogrodu są zwierzęta zajmujące różne miejsce w łańcuchu pokarmowym. W każdych innych warunkach nie mogłyby czuć się bezpiecznie, jednak tutaj tradycyjny podział na drapieżniki i ich ofiary nie ma racji bytu.
O bezpieczeństwo w mieście dba zwierzęca policja, w której pracuje Judy Hops (Julia Kamińska). Przed funkcjonariuszką pojawia się szansa na awans. Okazuje się, że ktoś porywa drapieżniki w celu rozbudzenia w nich instynktu łowcy.
„Zwierzogród” to film animowany nagrodzony Oscarem w reżyserii Byrona Howarda, Richa Moore'a z wytwórni Disneya.
Propozycje na seans z dzieckiem od 7 do 10 roku życia
Filmy dla starszaków są odpowiedzią na coraz bardziej dojrzałe pytania – na przykład o to, co dzieje się z moim ciałem lub w mojej głowie. Niejednokrotnie tłumaczą trudne procesy, takie jak dojrzewanie, przemijanie czy śmierć.
Coco (2017) – animowana opowieść o Meksyku, pasji i tożsamości
Młody Miguel marzy o tym, żeby w przyszłości zostać muzykiem, co jest wbrew tradycji rodzinnej. W niezwykłych okolicznościach trafia do krainy umarłych. W wędrówce po zaświatach towarzyszy mu pies Dante. Aby ponownie przedostać się do świata żywych, musi rozwiązać zagadkę dotyczącą swoich przodków.
Film „Coco” w reżyserii Lee Unkricha i Adriana Moliny (wytwórnia Pixar) został nagrodzony Oscarem w 2018 roku. To także miejsce pierwsze w naszym rankingu filmów animowanych.
W głowie się nie mieści (2015) – film o dziecięcych emocjach
O poczucie szczęścia nastoletniej Riley dbają znajdujące się w jej umyśle emocje – Radość, Smutek, Strach i Gniew. Wszystkie są ważne i razem budują doświadczenie życiowe dziewczynki. Zapisują jej wspomnienia i ustalają ich hierarchię, dbając o zrównoważony rozwój Riley.
Jednak cała ich praca idzie na marne, kiedy dziewczynka traci przyjaciół i bezpieczny grunt pod nogami w związku z przeprowadzką do innego miasta.
To nie wypanda (2022) – intensywny obraz uczuć okresu dojrzewania
Mei Lee jest amerykańską trzynastolatką chińskiego pochodzenia. Pewna siebie dziewczynka doskonale sobie radzi w szkole i wśród rówieśników. Nie sprawia kłopotów nauczycielom, a jej mama jest bardzo dumna ze swojej córki prymuski. Jednak w pewnym momencie wszystko się zmienia, a narastająca złość Mei przeobraża ją w pandę.
Ciekawe tytuły dla nastolatków w wieku 10-13 lat
Zainteresowanie młodych nastolatków wzbudzają obrazy, pokazujące osoby podobne do nich – w ich wieku, borykające się z takimi samymi lub podobnymi problemami. Cechą pożądaną jest sprawczość, dzięki której młodzi bohaterowie mogą realnie wpływać na swoje życie.
Podaj dalej (2000) – czyli o tym, co można zrobić, aby świat był lepszy
Trevor McKinney wymyśla grę w odpowiedzi na pracę domową zadaną przez nowego nauczyciela. Główną zasadą jest znalezienie trzech osób, którym można pomóc w czymś, czego sami nie są w stanie zrobić. Każda osoba, która skorzysta z pomocy, musi znaleźć kolejne trzy osoby, aby utworzyć łańcuszek dobra.
Film powstał w reżyserii Mimi Leder na podstawie powieści Catherine Ryan-Hyde.
Boyhood (2014) – niezwykły obraz o dorastaniu
Film pokazuje 12 lat z życia rodziny w sposób szczególnie rzeczywisty, ponieważ jego produkcja trwała od 2002 do 2013 roku, Dzięki takim założeniom wspólne dorastanie stało się procesem, w którym uczestniczyli aktorzy, odgrywający główne role.
W centrum rodzinnego życia znajduje się pięcioletni Mason (Ellar Coltrane), a na naszych oczach przeobraża się w dorosłego mężczyznę.
Występująca w roli matki Masona, Patricia Arquette, została nagrodzona Oscarem w 2015 r. Film w reżyserii Richarda Linklatera zdobył także trzy Złote Globy i trzy nagrody na festiwalu BAFTA.
Chłopiec i czapla (2023) – film o przemijaniu i stracie
Młody Mahito nie może pogodzić się ze śmiercią matki. Co więcej, razem z ojcem przeprowadzają się na wieś, co nie jest dla niego przyjemnym doświadczeniem. Jednak mimo wszystko chłopiec postanawia otworzyć się na to, co nowe. Spacerując po okolicy spotyka czaplę, która mówi ludzkim głosem. Zwierzę zabiera go do innego, magicznego świata.
Ten tytuł został nagrodzony Oscarem w 2024 r. jako najlepszy film animowany. Reżyseria: Hayao Miyazaki.
