W laboratoriach na całym świecie trwają gorączkowe prace, związane z wynalezieniem szczepionki na koronawirusa. Naukowcy z różnych krajów dzień i noc prowadząca badania, które mają przyspieszyć cały proces: łącznie to aż 115 projektów! Jednak ekspertka z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju przestrzega, że w tym wypadku pośpiech może nie być najlepszym doradcą. Dlaczego?
Ekspertka o szczepionce na koronawirusa: może nie być skuteczna
W obszernym wywiadzie dla serwisu Medonet Aleksandra Mościcka-Studzińska, koordynator obszaru farmacji i biotechnologii w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, oceniła wyścig z czasem, który prowadzą obecnie naukowcy na całym świecie. Wszystko po to, by w krótkim czasie stworzyć szczepionkę, która skutecznie pozwoli rozprawić się z pandemią SARS-CoV-2 i zapobiegnie nawrotom. Według jej słów, obecnie aż 115 zespołów badawczych z całego świata zajmuje się tym zagadnieniem.
Wiele wskazuje na to, że szczepionka powstanie w ciągu zaledwie kilku miesięcy - najpóźniej w przyszłym roku. To możliwe dzięki upraszczaniu procedur przez rządy poszczególnym państw i finansowaniu badań.
„Można pokusić się o stwierdzenie, że prace nad szczepionką toczą się proporcjonalnie do szybkości, z jaką COVID-19 stał się globalnym problemem”, twierdzi Aleksandra Mościcka-Studzińska.
Niestety, według niej szybkie tempo prac może mieć negatywne skutki.
„Myśląc o ponadstandardowym przyśpieszeniu prac nad szczepionką, nie możemy jednak pominąć w badaniach etapów ważnych dla bezpieczeństwa stosowania szczepionki. Będzie ona przecież podawana bardzo dużej liczbie osób, nie możemy więc ryzykować, że zacznie wykazywać rzadkie działania niepożądane, które przeoczyliśmy nadmiernie upraszczając badania kliniczne”, podkreśla w rozmowie z portalem Onet.pl.
W rozmowie poruszona została także kwestia skuteczności szczepionki. Dlaczego według ekspertki może być z tym problem? Chodzi o różne szczepy koronawirusa, które wykryto m.in. w Indiach.
„Niepokojące są informacje o mutacjach SARS-CoV-2. Docierają do nas sygnały, że szczep wirusa znaleziony w Indiach ma inny mechanizm wiązania się z ludzkimi komórkami. To stwarza ryzyko, że powstające dziś preparaty mogą okazać się za kilkanaście miesięcy… nieskuteczne przeciwko nowemu szczepowi. To wyzwanie dla naukowców, którzy muszą odpowiedzieć na pytanie czy wystarczy nam szczepionka monowalentna tj. zawierająca antygeny jednego szczepu, czy też poliwalentna - zawierająca antygeny kilku szczepów”, wyjaśnia Aleksandra Mościcka-Studzińska.
Kto pierwszy wynajdzie szczepionkę na koronawirusa? Badania kliniczne
Według ekspertki z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju najbardziej prawdopodobny scenariusz to ten, w którym na rynek trafi kilka szczepionek od różnych producentów. Pięć firm prowadzi już nawet badania na ludziach!
„Możliwy jest scenariusz, że kilka różnych firm w różnych częściach świata uzyska dopuszczenie do sprzedaży swojej wersji szczepionki i będą to produkty oparte o różne technologie. Mając na uwadze wielkość populacji chętnej do zaszczepienia, informacja o wielu źródłach szczepionki będzie dobrą wiadomością”, zapewnia.
Opisała również szczegółowo, jak wyglądają testy, prowadzone przez naukowców w laboratoriach. Mają kilka faz: najpierw prowadzone są badania przedkliniczne, „wykorzystujące hodowle tkankowe lub komórkowe i testy na zwierzętach”. W przypadku pomyślnych wyników, drugą fazą jest przeprowadzenie badań na ludziach. Etap ten podzielony jest dwa trzy: w pierwszym próbkę stanowi kilkadziesiąt osób, w drugim kilkaset, zaś w trzecim tysiące lub dziesiątki tysięcy. I to ten trzeci etap jest kluczowy, jeśli chodzi o badanie skutków ubocznych działania preparatu medycznego.
„Jednym z celów III fazy jest ocena bezpieczeństwa szczepionek w dużej grupie ludzi. Niektóre rzadkie działania niepożądane mogą nie pojawić się w mniejszych grupach badanych, a więc mogą nie być wykryte we wcześniejszych fazach. Dodatkowo w III fazie oceniane jest bezpieczeństwo podawania nowej szczepionki z innymi powszechnie stosowanymi szczepionkami”, tłumaczy ekspertka.
Według potwierdzonych źródeł, jedna z firm pracujących nad szczepionką – CanSino Biologics – rozpoczęła już badania II fazy. Pełny wywiad do przeczytania pod tym linkiem.
Obecnie aż 115 zespołów badawczych na całym świecie pracuje nad wynalezieniem szczepionki na koronawirusa:
Według słów ekspertki, ma ona trafić na rynek najpóźniej w przyszłym roku:
