Filmy o łodziach podwodnych to nie tylko produkcje historyczne, lecz także doskonałe kino akcji. Zestawienie obejmuje mistrzowskie ekranizacje książek przygodowych, pełne napięcia thrillery psychologiczne, dramaty wojenne, a także ciekawą animację z lat 60. Ranking zaczniemy nietypowo – od najstarszych do najnowszych produkcji, z najlepszymi tytułami ostatnich dekad XX i dwóch pierwszych XXI wieku.
Spis treści:
- 20 000 mil podmorskiej żeglugi (1954) – film przygodowy na podstawie powieście Juliusza Verne'a
- Żółta łódź podwodna (1968) – film animowany z muzyką The Beatles
- Okręt (1981) – spektakularny dramat wojenny z lat 80.
- Polowanie na Czerwony Październik (1990) – najsłynniejszy okręt z czasów zimnej wojny
- Karmazynowy przypływ (1995) – trzymający w napięciu thriller Tony'ego Scotta
- K–19 (2002) – film o łodziach podwodnych z początku XXI w.
- Wilcze echa (2019) – film o zagrożeniu nuklearnym i niepokojących dźwiękach z głębin morza
- Pozostałe filmy o okrętach podwodnych, które warto obejrzeć
20 000 mil podmorskiej żeglugi (1954) – film przygodowy na podstawie powieście Juliusza Verne'a
Akcja rozgrywa się w XIX wieku. Powodem do misji podwodnej jest informacja o groźnej bestii, atakującej statki na Oceanie Spokojnym. Profesor pracujący w Muzeum Oceanografii w Paryżu, Pierre Aronnax (Paul Lukas), przyjmuje propozycję badań na okręcie wojennym. Wraz z oddanym lokajem, Conseilem (Peter Lorre), wyruszają w podwodną podróż z USA do Sajgonu.
Na pokładzie statku poznają porywczego harpunnika, Neda Landa (Kirk Douglas), który pomimo nieokiełznanego temperamentu okazuje się człowiekiem o wielkim sercu. Po drodze czeka ich wiele wyzwań i niezwykłych spotkań, m.in. z tajemniczym kapitanem Nemo (James Mason).
„20 000 mil podmorskiej żeglugi” to film przygodowy sci–fi, który jest adaptacją znakomitej powieści Juliusza Verne'a. Produkcja w reżyserii Richarda Fleischera zdobyła dwa Oscary w 1955 r. – za najlepszą scenografię i efekty specjalne.
Ocena na Filmwebie: 7,2.
Żółta łódź podwodna (1968) – film animowany z muzyką The Beatles
Animowana komedia muzyczna „Żółta łódź podwodna” to doskonały zapis niemałego skrawka historii lat 60. XX wieku. Fabuła ma miejsce w podwodnej krainie o nazwie Pepperland. Mieszkańcy tego niezwykłego miejsca są atakowani przez bestie nienawidzące muzyki, której pozbawiają ich życie kolorów. Zarządca wysyła łódź podwodną ze Starym Fredem na pokładzie do Liverpoolu, skąd ma przybyć pomoc.
Film w reżyserii George'a Dunninga otrzymał dwie nagrody specjalne – jedną w 1968 r. z rąk Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych, a drugą rok później od Amerykańskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych.
Ocena na Filmwebie: 7,7.
Okręt (1981) – spektakularny dramat wojenny z lat 80.
Jednym z najlepszych filmów o łodziach podwodnych z lat 80. jest „Okręt” w reżyserii Wolfganga Petersena. Fabuła przedstawia losy załogi niemieckiego U–Boota z czasów II wojny światowej. Podwodni marynarze, ze Starym na czele (Jürgen Prochnow) słuchają angielskich piosenek i śmieją się z ideologii niemieckiej.
Akcja nabiera tempa, gdy kapitan otrzymuje rozkaz przepłynięcia przez Cieśninę Gibraltarską do portu La Spezia we Włoszech. To niebezpieczna misja ze względu na liczne patrole aliantów.
Film powstał w międzynarodowej koprodukcji na motywach powieści Lothara-Günthera Buchheima, która – już kilka lat po ukazaniu się – została przetłumaczona na 12 języków, szybko stając się światowym bestsellerem. Autor był korespondentem wojennym na pokładzie okrętu podwodnego U–96.
Tytuł znalazł się na amerykańskiej liście 100. filmów będących kamieniami milowymi w kinematografii jako film, do którego zdjęcia zmieniły kino.
Ocena na Filmwebie: 7,8.
Polowanie na Czerwony Październik (1990) – najsłynniejszy okręt z czasów zimnej wojny
Najważniejszą postacią w filmie jest kapitan „Czerwonego Października” Marco Ramius (Sean Connery, którego kariera aktorska nabrała rozpędu po serii filmów z Jamesem Bondem). Trwa zimna wojna. Okręt podwodny, uzbrojony w broń atomową, wyrusza z bazy radzieckiej niedaleko Murmańska. To statek nowej generacji, napędzany magnetohydronamicznie, co oznacza, że jest nie do wykrycia przez sonary amerykańskiego wywiadu.
Na pokładzie dochodzi do zamieszek. Kapitan Ramius zabija oficera politycznego i podmienia rozkazy. Nowym celem jest dopłynięcie do wybrzeża Stanów Zjednoczonych, gdzie Ramius chce poprosić o azyl polityczny. Tymczasem okręt zostaje namierzony przez Jacka Ryana (Alec Baldwin), analityka z CIA. Amerykański wywiad wysyła swój statek o nazwie „Dallas” z rozkazem dyskretnego śledzenia „Października”.
„Polowanie na Czerwony Październik” w reżyserii Johna McTiemana to ekranizacja powieści Toma Clancy'ego. W 1991 r. film zdobył Oscara i Złotą Szpulę za najlepszy montaż dźwięku.
Ocena na Filmwebie: 7,7.
Karmazynowy przypływ (1995) – trzymający w napięciu thriller Tony'ego Scotta
„Karmazynowy przypływ” to drugi, po „Czerwonym Październiku”, kultowy film podwodny z lat 90. Amerykański statek „Alabama” patroluje wybrzeża rosyjskie, gdzie doszło do wojskowej rebelii. Świat stoi u progu III wojny światowej.
Tymczasem załoga okrętu zostaje odcięta od świata. Kapitan Frank Ramsey (Gene Hackman) musi sam podejmować decyzję o ewentualnym ataku nuklearnym. Jego zastępca, komandor Hunter (Danzel Washington) jest przeciwny rozpoczęciu akcji ze strony amerykańskiej. Uważa, że należy czekać na ruch po drugiej stronie Żelaznej Kurtyny.
Film w reżyserii Tony'ego Scotta w przejmujący sposób ukazuje stres i napięcie, jakie wiążą się z podejmowaniem decyzji o znaczeniu globalnym. Do historii przeszła ścieżka dźwiękowa skomponowana przez Hansa Zimmera. Główny motyw zdobył nagrodę Grammy w 1996 r.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Zobacz także: Filmy lat 90. – najlepsze tytuły z różnych gatunków
K–19 (2002) – film o łodziach podwodnych z początku XXI w.
Filmy o okrętach podwodnych, które były główną kartą przetargową w czasach zimnej wojny, nie wyczerpały tematu do końca XX wieku. W 2002 r. powstaje „K-19” – kolejny film o zagrożeniu nuklearnym.
Akcja rozgrywa się w 1961 r. Jeszcze niedokończona jednostka atomowa pod wpływem nacisków ze strony Kremla zostaje wysłana na misję. Sprzeciwiający się temu komandor Michaił Polenin (Liam Neeson) zostaje zdegradowany do roli zastępcy dowódcy okrętu. Jego przełożonym zostaje porucznik Aleksiej Wostrikow (Harrison Ford).
Po wypłynięciu na Atlantyk pada decyzja o detonacji rakiety. Dochodzi do wycieku z reaktora jądrowego, co grozi katastrofą. Jak to miało miejsce w poprzednich filmach, statek zostaje odcięty od bazy, więc dowódcy (którzy nie darzą się wzajemną sympatią) muszą samodzielnie podejmować decyzje.
„K-19” w reżyserii Kathryn Bigelow to film oparty na faktach. Materiały do scenariusza zebrał australijski pisarz Louis Nowra.
Ocena na Filmwebie: 7,3.
Wilcze echa (2019) – film o zagrożeniu nuklearnym i niepokojących dźwiękach z głębin morza
Wśród filmów z ostatnich lat również pojawiają się produkcje o łodziach podwodnych, chociaż nie są one już tak popularne, jak filmy z lat 90. Na uwagę zasługuje francuski dramat w reżyserii Abela Lanzaca, którego głównym bohaterem jest wojskowy analityk akustyczny.
Chanteraide (François Civil) jest obdarzony słuchem absolutnym. Podczas misji francuskiej łodzi podwodnej „Titane” u wybrzeży Syrii akustyk wykrywa dziwne dźwięki. Chwilę później statek zostaje zaatakowany. Na szczęście, dzięki sprawnym decyzjom dowódców, załoga zostaje uratowana.
Wojsko otrzymuje informację, że w stronę Francji zmierza pocisk z głowicą nuklearną. Świat ponownie stoi u progu wojny atomowej. Załoga „Titane” ma wyruszyć na kontratak. Tymczasem w głowie Chateraide'a ciągle rozbrzmiewają tzw. wilcze echa, dobiegające z głębin morza. Nietypowe dźwięki stają się podstawą do zmiany strategii.
W 2020 r. film „Wilcze echa” został nagrodzony Cezarem za najlepszy dźwięk.
Ocena na Filmwebie: 6,8.
Pozostałe filmy o okrętach podwodnych, które warto obejrzeć
Lista najlepszych filmów o łodziach podwodnych niewątpliwie wymaga uzupełnienia. Poniżej kolejne świetne tytuły w kolejności chronologicznej:
- Podwodny wróg (1957) – film wojenny o starciu dwóch jednostek podwodnych – niemieckiego U–boota i amerykańskiego niszczyciela. Reżyseria: Dick Powell,
- Orzeł (1958) – polski film o okrętach podwodnych z czasów II wojny światowej. Reżyseria: Leonard Buczkowski, w rolach głównych: Wieńczysław Gliński i Aleksander Sewruk,
- Ostatni brzeg (1959) – to film o przyszłości po wojnie atomowej. Życie na Ziemi istnieje już tylko w Australii. Stacjonująca tam amerykańska łódź podwodna odbiera sygnał z Kalifornii. Reżyseria: Stanley Kramer,
- Otchłań (1989) – film o amerykańskim okręcie podwodnym, który został zniszczony przez dziwną siłą, być może pochodzącą nie z tego świata. Reżyseria: James Cameron
- Podwodne życie ze Stevem Zissou (2004) – komedia przygodowa Wesa Andersona o podwodnym badaczu. Steve Zissou w akcie zemsty za śmierć przyjaciela wyrusza na polowanie na rekina. W rolach głównych: Bill Murray, Owen Wilson, Cate Blanchett i Willem Dafoe.
