To właśnie tutaj, na Krecie, urodził się najważniejszy z greckich bogów – Zeus. To na jednej z tutejszych plaż filmowy Zorba tańczył swoje słynne sirtaki. Nie mogli trafić lepiej! Dlaczego warto wybrać się na Kretę? Co można tam zobaczyć i czego doświadczyć?
Szukasz idealnego miejsca na urlop? Zajrzyj na stronę ITAKA x VIVA!
Kreta: najważniejsze informacje przed wyjazdem
Kreta – największa spośród greckich wysp i piąta co do wielkości wyspa Morza Śródziemnego – ma aż 256 km długości, a więc jest naprawdę spora. Swoje drugie imię, Megalonissos (czyli Wielka Wyspa), zawdzięcza jednak nie tylko imponującym rozmiarom. Powodów do dumy jej nie brakuje! Znajdziesz tu wszystko, co można sobie wymarzyć: plaże jak z bajki, obezwładniająco piękne krajobrazy, bezcenne zabytki, majestatyczne góry, malownicze starówki miast i miasteczek, a do tego wspaniałe jedzenie, muzykę, której nie sposób się oprzeć i mnóstwo atrakcji dla turystów.
Kreta to najdalej na południe wysunięty fragment greckiej ziemi. W linii prostej dzieli ją od Afryki zaledwie 250 km. Co to oznacza? Wiadomo: mnóstwo słońca, niewiele deszczu (pada, i to sporadycznie, głównie zimą), gorące lato, ciepłą wiosnę i jesień. W maju i czerwcu temperatura waha się od 16 do 24 stopni, w lipcu i sierpniu od 26 do 30 stopni, a we wrześniu i październiku od 17,5 do 27 stopni. Nawet zima, zwłaszcza w porównaniu z tą, która znamy z Polski, jest łagodna: średnia temperatura w styczniu wynosi 12,5 stopnia, a w grudniu o 1,5 stopnia więcej!
Kreta: co robić poza opalaniem?
1. Sprawdź, jak różnorodne mogą być plaże
Linia brzegowa Krety ma aż 1040 km, a to oznacza, że plaż jest naprawdę dużo. Co więcej, każda z nich jest inna: niektóre są piaszczyste, niektóre żwirowe, kamieniste lub kamienisto-piaszczyste; jedne tętnią życiem i są pełne najrozmaitszych atrakcji dla turystów, inne kuszą spokojem i znają je tylko wtajemniczeni, a na jeszcze inne można się dostać tylko od strony morza.
Wśród kreteńskich plaż są i takie, które wyglądają, jakby ktoś przeniósł je z Karaibów albo nawet z innej planety. Należy do nich m.in. zjawiskowa laguna Balos z białym piaskiem i turkusowo-szmaragdowo-szafirową wodą, i morzem we wszystkich odcieniach błękitu oraz egzotyczna Vai Beach ze złotym piaskiem i najprawdziwszym gajem palmowym (to właśnie ona „grała” w słynnej reklamie batoników Bounty). Rzecz jasna nie tylko one są warte poznania. Kto wie? Może w jakiejś malowniczej zatoczce odkryjesz własną – taką, która będzie ci się śnić jeszcze długo po powrocie do domu?
Zjawiskowa laguna Elafonisi z różowym piaskiem
2. Zanurz się w świecie mitów i poznaj najstarszą cywilizację Europy
Pamiętasz labirynt, z którego Tezeusz, pogromca straszliwego Minotaura, wydostał się dzięki nici Ariadny? Kreteńczycy przysięgają, że to właśnie jego ruiny, a także pozostałości górującego niegdyś nad nim minojskiego pałacu Knossos, można podziwiać zaledwie kilka kilometrów od stolicy wyspy, Heraklionu.
Pałacu Knossos jest punktem obowiązkowym na liście kreteńskich zabytków
Inne pamiątki po Minojczykach, którzy stworzyli tu najstarszą europejską cywilizację, to m.in. pozostałości pałaców w Festos, Kato Zakros i Malii. Z kolei w Muzeum Archeologicznym w Heraklionie możesz zobaczyć m.in. figurkę wężowej Bogini z nagim biustem i wijącymi się gadami w obu dłoniach oraz minojskie klejnoty, np. słynny złoty wisior z pszczołami.
3. Zapomnij o tym, że nie powinno się jeść po 18
Kolacja po zachodzie słońca? Czemu nie, przecież wieczór się dopiero zaczyna, a miejscowe tawerny będą tętnić życiem jeszcze przez wiele godzin.
Na Krecie możesz jeść tak późno bez obaw, bo tutejsza kuchnia – oparta na warzywach, świeżych rybach, owocach morza, dzikiej zieleninie oraz doskonałej oliwie z oliwek – jest uznawana za najzdrowszą na świecie i to właśnie ona jest jednym z najważniejszych sekretów długowieczności mieszkańców wyspy. Koniecznie spróbuj moussaki, kreteńskich serów (poza fetą – przepyszną! – jest także wiele innych, np. graviera i anthotiro) oraz potraw z jagnięciny i królika. Sięgnij także po mezedes, czyli różnorodne przekąski, np. dolmadakia, gołąbki w wersji mini z ryżu i dodatków owiniętych w liście winogron. Na Krecie możesz także skosztować… ślimaków, które przyrządza się tutaj na wiele sposobów, np. w winie i z rozmarynem.
O, właśnie: wino! Czy wiesz, że produkowano je już w czasach minojskich, a więc już 2000 lat p.n.e.? Pije się je do każdego posiłku poza śniadaniem. Koniecznie spróbuj także pachnącej żywicą retsiny, a także mocniejszych alkoholi: kreteńskiej wódki winogronowej raki (pije się z przy absolutnie każdej okazji, a także bez niej, w chłodniejszych miesiącach z miodem i goździkami) i anyżowego ouzo.
4. Pójdź w ślady Greka Zorby
Uśmiechasz się szeroko na myśl o finałowej scenie słynnego „Greka Zorby”? Tytułowy bohater (w tej roli wspaniały Anthony Quinn) i jego przyjaciel Basil, tańczą na plaży sirtaki – taniec, który wyraża czystą radość życia i uczy tego, jak się nim cieszyć, nawet jeśli nie zawsze jest łatwe. Jeśli będziesz mieć okazję, by posłuchać tej niesamowitej melodii na żywo, daj się jej porwać i zatańcz, mając w nosie to, że powstała na potrzeby filmu i nie ma setek lat. I tak jest wspaniała!
5. Zgub się w wąskich uliczkach
Po greckich miastach i miasteczkach nie ma sensu pędzić z punktu A do punktu B z nosem w mapie. Po prostu wrzuć na luz, idź, gdzie cię oczy poniosą, i ciesz się tym, co widzisz: wąskimi uliczkami, uroczymi zaułkami, knajpkami, obłędnie pięknie kwitnącą bugenwillą, wylegującymi się na słońcu kotami i przede wszystkim toczącym się wokół życiem. Okazji do takich spacerów ci nie zabraknie, bo na Krecie jest wiele pięknych miejscowości, np. Chania i Rethymnon z przepięknymi starówkami i romantycznymi portami.
6. Zachwyć się przyrodą
Czy wiesz, że rozpiętość skrzydeł ostrosępa, największego ptaka, jakiego można spotkać na Krecie, sięga 3 metrów, a południowe wybrzeże wyspy to miejsce randek kaszalotów spermacetowatych? Kreta słynie także dzikich kóz kri-kri, pamiętających czasy dinozaurów żółwi karetta i koncertujących bez wytchnienia cykad. Niezwykle interesujące są także rośliny. Rosną tu dzikie orchidee i setki innych kwiatów, a także dzika zielenina, którą znajdziesz na swoim talerzu. W dodatku drzewka oliwne miewają setki lat, a w gajach cytrusowych możesz zobaczyć na jednej gałęzi i kwiaty, i owoce.
7. Zejdź do wąwozu
Jeśli nie przeraża cię perspektywa kilkunastokilometrowego marszu, wybierz się do wąwozu Samaria, który zaczyna się w górach Lefka Ori i prowadzi aż do Morza Libijskiego. Dłuższego w Europie nie znajdziesz! Spotkasz tam kozy kri-kri, zobaczysz skalne bramy i znajdziesz się w miejscach, gdzie będą nad tobą górować mierzące pół kilometra (w pionie!) bloki skalne. Samaria to dla ciebie zbyt wiele? Nie szkodzi, bo piękne są także inne wąwozy, np. Imbrios czy Aradena.
8. Zrób coś szalonego
Kreta to idealne miejsce, by zrobić coś, co się znało dotąd wyłącznie z cudzych opowieści: nurkować, jeździć na nartach wodnych, surfować albo śmigać po falach – a nawet wzbić się w niebo! – na desce z latawcem. Nie musisz mieć doświadczenia, bo przecież wszyscy kiedyś zaczynali i bez trudu znajdziesz propozycje dla początkujących.
Zależy ci raczej na pełnym resecie niż adrenalinie? Wyrusz w prywatny rejs żaglówką, zaufaj sternikowi i kieliszkiem wina w dłoni podziwiaj z jej pokładu zachód słońca. Poczujesz się jak gwiazda filmu o sławnych i bogatych!
9. Wybierz się w góry
Czy wiesz, że na Kretę możesz przylecieć także po to, by… pojeździć na nartach? Majestatyczne kreteńskie góry pozwalają także na uprawianie innych – w tym dostępnych przez cały rok – dyscyplin, choćby wspinaczki skałkowej czy kolarstwa górskiego.
Można też po prostu po nich wędrować. I warto, bo widoki zapierają dech w piersiach: kreteńskie góry są surowe, pełne wąwozów, grot, jaskiń i ukwieconych dolin. Jednak – uwaga – nie lekceważ ich, bo to zdecydowanie nie są pagórki: najwyższy szczyt Krety, Timios Stavros, w masywie Psiloritis (obszar Psiloritis UNESCO Global Geopark) ma aż 2456 m n.p.m., a więc prawie tyle, co nasze Rysy. Jeszcze w maju może być tam śnieg!
10. Przyjrzyj się życiu Kreteńczyków
Mieszkańcy wyspy są dumni, niezależni i lubią podkreślać swoją odrębność – uważają się przede wszystkim za Kreteńczyków, a dopiero na drugim miejscu za Greków. Mają swobodny stosunek do wszelkich przepisów, nie gnają zestresowani od świtu do nocy i nie wierzą, że praca jest w życiu najważniejsza. Są za to gościnni i szczodrzy, a popołudniowa sjesta i wieczorne biesiadowanie z rodziną i przyjaciółmi to dla nich świętość. Można się od nich wiele nauczyć – przede wszystkim tego, jak cieszyć się życiem i celebrować codzienność.
To oczywiście nie wszystko, co można robić na Krecie, bo możliwości jest bez liku: możesz np. popłynąć na Spinalongę albo inną mniejszą wyspę, wypatrywać delfinów, wędrować od winnicy do winnicy, zawierać znajomości z mieszkańcami i uczyć się ich języka, zgłębiać niełatwą historię wyspy, spotkać spacerującą z psami Paulinę Młynarską, zwiedzać monastyry, tańczyć do rana w knajpce przy plaży... Uff, można tak w nieskończoność. Jedno jest pewne: gdy raz odwiedziesz tę bajeczną wyspę, zechcesz na nią wracać, by odkrywać ją miejsce po miejscu, tajemnica po tajemnicy.
Tekst: Beata Turska
Szukasz idealnego miejsca na urlop? Zajrzyj na stronę ITAKA x VIVA!
