Ida
(2013)
O filmie
Ida (2013)
Początek lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Anna (Agata Trzebuchowska) to sierota, która od małego wychowywała się w klasztorze pod opieką sióstr zakonnych. Wkrótce złoży śluby zakonne, ale zanim do tego dojdzie, matka przełożona (Halina Skoczyńska) życzy sobie, by dziewczyna odwiedziła swoją jedyną żyjącą krewną – siostrę matki Wandę Gruz (Agata Kulesza). Wanda niechętnie spotyka się ze swoją siostrzenicą. To nadużywająca alkoholu stalinowska prokurator i sędzina, która na początku lat pięćdziesiątych brała udział w wielu procesach pokazowych. Ze względu na liczne wyroki śmierci, jakie orzekła, zyskała pseudonim Krwawej Wandy. Ciotka wyjawia Annie, że dziewczyna jest Żydówką, a jej prawdziwe nazwisko to Ida Lebenstein. Rodzice Anny zostali zamordowani pod koniec wojny, ale dokładny los Lebensteinów nie jest jej znany. Aby go odkryć, Wanda i Anna wybierają się miejscowości Piaski, w której dziadkowie i rodzice Anny mieszkali jeszcze przed wojną. Wiadomo, że podczas wojny ukrywali ich przez Niemcami sąsiedzi. Wanda podejrzewa jednak, że to właśnie przez jednego z nich zostali zabici. Teraz pragnie dowiedzieć się, dlaczego to zrobił i gdzie znajduje się grób Lebensteinów. Przy okazji próbuje przekonać Annę do tego, by przed złożeniem ślubów zakonnych zakosztowała uroków życia. Obecnie w rodzinnym domu Anny mieszka razem z rodziną syn podejrzewanego sąsiada – Feliks Skiba (Adam Szyszkowski). Mężczyzna utrzymuje, że nie zna miejsca pobytu swojego ojca Szymona. Wanda za pomocą metod stosowanych w okresie stalinowskim wyciąga z niego potrzebne informacje. Okazuje się, że Szymon przeprowadził się do położonego niedaleko miasta Szydłowa. Kobiety postanawiają go tam odnaleźć. Po drodze zauważają łapiącego autostop chłopaka. Zabierają go ze sobą. To muzyk Lis (Dawid Ogrodnik), który ma zagrać na urodzinach miasta. W Szydłowie odnajdują w szpitalu schorowanego Szymona (Jerzy Trela). W trakcie rozmowy Anna orientuje się, że z tragiczną historią jej rodziny związany jest również los małego chłopca Tadzia, syna Wandy. W hotelu ponownie spotyka się z nimi Feliks i w zamian za zostawienie jego rodziny w spokoju oraz odrzucenie roszczeń do domu Lebensteinów, obiecuje pokazać im, gdzie zostali pochowani krewni Anny.
Ciekawostki o filmie Ida
Wyreżyserowany przez Pawła Pawlikowskiego film Ida odniósł triumf podczas ceremonii rozdania Oscarów w 2015 roku. Polski film zdobył Oscara w kategorii: najlepszy film nieanglojęzyczny. Był to pierwszy polski film uhonorowany taką nagrodą oraz dziesiąty, który otrzymał nominację. Nominowani do Oscara byli również autorzy zdjęć: Łukasz Żal i Ryszard Lenczewski. Film Pawlikowskiego zwyciężył także na 38. Festiwalu Filmowym w Gdyni, gdzie został nagrodzony Złotymi Lwami. Ida ma na swoim koncie m.in. również nagrodę BAFTA, pięć nagród Europejskiej Akademii Filmowej i cztery Orły.
Film Ida spotkał się w Polsce z wieloma uwagami krytycznymi. Zarzucano mu, że fałszuje historię poprzez pokazanie Polaków jako morderców i całkowite pominięcie roli Niemców. Jego kolejne emisje telewizyjne opatrzone były stosownym wstępem nakreślającym kontekst opowiadanej historii.
Warto dodać, że postać filmowej Wandy Gruz była inspirowana postacią komunistycznej prokurator pochodzenia żydowskiego, Heleny Wolińskiej-Brus. Muzykę do filmu Ida skomponował Kristian Eidnes Andersen.