Parodia jako gatunek filmowy – prześmiewczy wskaźnik popularności

Parodia jako podgatunek filmu komediowego ma swój początek u zarania historii kina. Pierwsze obrazy, nawiązujące w humorystyczny sposób do innych dzieł kultury, pojawiły się już w latach 20. XX wieku w epoce kina niemego. Rozkwit gatunku przypada na lata 70. i 80. XX wieku, kiedy na ekrany weszły kultowe parodie thrillerów szpiegowskich, filmów katastroficznych i wielkich serii o walkach w kosmosie.

Spis treści:

• Czym jest parodia jako gatunek filmowy?
• Parodia w historii kina
• Lata 70. – filmy w reżyserii Mela Brooksa
• Trio „ZAZ” – Zucker-Abrahams-Zucker, czyli co nas śmieszyło w latach 80. XX wieku?
• Parodie filmowe z przełomu wieków

Czym jest parodia jako gatunek filmowy?

• Celem parodii jest humorystyczne nawiązanie do innego filmu.
• Może ośmieszać wybrane wątki, motywy, bohaterów lub naśladować, przedstawiając je w zmienionym kontekście.
• Jest formą pastiszu filmowego – poprzez wyolbrzymienie pewnych cech charakterystycznych innego dzieła podejmuję z widzem intertekstualną grę.
• Poprzez parodię autor wchodzi w polemikę z dziełem, do którego się odnosi.
• Często jest wyrazem uznania – hołdu dla parodiowanego dzieła lub jego twórcy.

Parodia w historii kina

Historia parodii wywodzi się z tradycji komediowych, które z kolei mają swoje podstawy w teatrze wodewilowym. Humorystyczny spektakl łączący tekst z muzyką był popularną formą rozrywki w barokowej Francji. Na taśmę filmową został przeniesiony na początku XX wieku w postaci obrazów slapstickowych.

W latach 20. XX wieku. powstały krótkometrażowe parodie w reżyserii Bustera Keatona, takie jak „Zamarznięta północ” (1922), która obśmiewa melodramaty w reżyserii Williama S. Harta, czy „Trzy wieki” (1923) – humorystyczna odpowiedź na „Nietolerancję” (1916), niemiecki dramat w reżyserii D.W. Griffitha.

Lata 70. – filmy w reżyserii Mela Brooksa

Parodia jako podgatunek filmowy rozwinęła skrzydła w latach 70. XX wieku za sprawą filmów Mela Brooksa. Reżyser nie pozostawił suchej nitki na żadnym z klasycznych twórców. Tworzył parodie horrorów, odwołując się do adaptacji na podstawie powieści Mary Shelley, westernów czy filmów science fiction.

Najpopularniejsze obrazy Mela Brooksa to:

• Młody Frankenstein (1974) – komedia grozy opowiada o wnuku doktora Frankensteina, który dziedziczy jego majątek w Transylwanii. Film otrzymał nagrodę Hugo w 1975 roku i pięć nagród na festiwalu Saturny w 1976 roku,
• Płonące siodła (1974) – to parodia westernu przedstawiająca losy czarnoskórego szeryfa małego amerykańskiego miasteczka. Obraz zajmuje 6. miejsce na liście 100 najśmieszniejszych amerykańskich filmów wszech czasów z 2000 roku.
• Nieme kino (1976) – film nawiązuje do klasyki kina slapstickowego w reżyserii Hala Roacha, Macka Sennetta i Bustera Keatona.
• Kosmiczne jaja (1987) – to parodia „Gwiezdnych wojen” George'a Lucasa, w której Lone Starr (Bill Pullman) i jego towarzysz Barf (John Candy) ratują księżniczkę Vespę (Daphne Zuniga), aby zdobyć pieniądze na spłatę długów.

Trio „ZAZ” – Zucker-Abrahams-Zucker, czyli co nas śmieszyło w latach 80. XX wieku?

W latach 80. dużą popularnością cieszyły się produkcje obśmiewające kino akcji, filmy katastroficzne i o serie o tajnych agentach. Rekordy popularności biły parodie w reżyserii Jima Abrahamsa we współpracy z Davidem i Jerrym Zuckerami. Twórcy znali się od dziecka, chodzili razem do szkoły średniej, byli nierozłączni także na studiach na University of Wisconsin-Madison. Na uczelni powołali teatr komediowy, w którym narodziły się ich pomysły na wspólne filmy.

Najlepsze produkcje zespołu „ZAZ” to:

• Czy leci z nami pilot? (1980) – parodia filmów katastroficznych z Robertem Hays'em w roli pilota, który boi się latać. Więcej na temat fabuły – w rankingu filmów o samolotach,
• Ściśle tajne (1984) – film nawiązuje do produkcji szpiegowskich, ukazujących działanie tajnych agencji wywiadu w starciu największych światowych mocarstw,
• Naga broń (1988-1994) – serii trzech filmów komediowych o niecodziennych przygodach porucznika Franka Drebina (Leslie Nielsen) i jego współpracownika detektywa Nordberga (O.J. Simpson).

Parodie filmowe z przełomu wieków

Końcówka lat 90. upłynęła na oglądaniu zabawnych gagów w wykonaniu Mike'a Myersa w serii filmów o Austinie Powersie (1997-2002) w reżyserii Jaya Roacha. Główny bohater prowadzi podwójne życie – za dnia jest znany jako fotograf, tymczasem w nocy zamienia się w tajnego agenta.

Na początku XXI wieku pojawiły się kolejne parodie, takie jak:

• Straszny film (2000) – pierwszy z serii filmów łączących w sobie czarną komedię i kino grozy. W fabule pojawiają się nawiązania do klasyków horroru, takich jak: „Krzyk” czy „Blair Witch Project”. Reżyserem pierwszej części jest Keenen Ivory Wayans,
• Johnny English (2003) – parodia filmów szpiegowskich w reżyserii Petera Howitta, w rolach głównych wystąpili Rowan Atkinson, John Malkovich i Ben Miller,
• Komedia romantyczna (2006) – film w reżyserii Jasona Friedberga i Aarona Seltzera obśmiewa popularne komedie romantyczne. W roli głównej wystąpiła Alyson Hannigan,
• Totalny kataklizm (2008) – kolejna humorystyczna opowieść w reżyserii Jasona Friedberga i Aarona Seltzera nawiązuje do filmów katastroficznych i przygodowych, takich jak: „Twister”, „Batman”, „Noc w muzeum” czy „Kung Fu Panda”.