Poniższe zestawienie filmów o księżach jest tylko ułamkiem tego, jak wiele historii można opowiedzieć na ten temat. Wiara i poczucie misji, pomoc innym, walka z demonami, historia religii, a także bolączki i grzechy współczesnego Kościoła – to tylko przykładowe tematy. A każdy z nich okazuje się punktem zapalnym do dyskusji o szerokim zasięgu społecznym.
Spis treści:
- Miejsce 7: Milczenie (2016) – film o chrześcijańskiej misji w Japonii
- Miejsce 6: Kler (2018) – gorzkie żale przedstawicieli Kościoła
- Miejsce 5: Egzorcysta (1973) – słynny film grozy o księdzu i jego walce z opętaniem
- Miejsce 4: Johnny (2022) – o księdzu, który uczył empatii
- Miejsce 3: Spotlight (2015) – historia bostońskiego śledztwa w sprawie molestowania przez księży
- Miejsce 2: Boże ciało (2019) – o chłopaku, który udawał księdza
- Miejsce 1: Matka Joanna od Aniołów (1961) – monochromatyczna perełka o księdzu walczącym z demonami
- Pozostałe najlepsze filmy o księżach
Miejsce 7: Milczenie (2016) – film o chrześcijańskiej misji w Japonii
Akcja filmu rozgrywa się w siedemnastowiecznej Japonii, gdzie trwają prześladowania chrześcijan. Dwaj jezuiccy księża z Portugalii (Andrew Garfield i Adam Driver) wyruszają na misję, aby odnaleźć swojego mentora, ojca Ferreirę (Liam Neeson). Krążą o nim słuchy, że wyrzekł się wiary chrześcijańskiej i przeszedł na buddyzm.
To, co zastają w kraju kwitnącej wiśni, jest dla nich koszmarem. Są świadkami dantejskich scen. Ludzie ofiarujący im schronienie płacą za to życiem, a w sercach księży pojawia się mnóstwo pytań o sens głoszenia Słowa Bożego.
Film w reżyserii Martina Scorsese jest adaptacją powieści historycznej japońskiego pisarza Shūsaku Endō pt. „Chimmoku”. Autor był chrześcijaninem żyjącym w społeczeństwie buddyjskim. Scenariusz do filmu został nagrodzony przez National Board of Review w 2016 r.
Ocena na Filmwebie: 6,8.
Miejsce 6: Kler (2018) – gorzkie żale przedstawicieli Kościoła
Głównymi bohaterami są księża na różnych szczeblach w hierarchii kościelnej. Ksiądz Leszek Lisowski (Jacek Braciak) to ambitny duszpasterz z dużego miasta. Marzy o karierze w Watykanie i nie przebiera w środkach, które pomagają mu osiągnąć cel. Arcybiskup Mordowicz (Janusz Gajos) gorliwie dba o majątek kościelny i buduje największe sanktuarium w Polsce. Ksiądz Tadeusz (Robert Więckiewicz) to wiejski pleban ze skłonnością do kobiet i alkoholu. W końcu ksiądz Andrzej Kukuła (Arkadiusz Jakubik), pomimo ogromnej i czystej wiary, pada ofiarą podejrzeń o pedofilię.
W historii Wojciecha Smarzowskiego drogi duchownych przecinają się, a każda historia ma swój zaskakujący lub oczywisty koniec. „Kler” zdobył uznanie krytyków i duży rozgłos ze względu na kontrowersyjny temat. W środowisku kościelnym był odbierany dwojako – z jednej strony jako głos antyklerykalny, a z drugiej – jako wezwanie do reformy Kościoła.
Film zdobył trzy Orły w 2019 r. – za najlepszą rolę główną (Jacek Braciak), drugoplanową (Janusz Gajos) i doskonałą muzykę skomponowaną przez Mikołaja Trzaskę.
Ocena na Filmwebie: 7,0.
Miejsce 5: Egzorcysta (1973) – słynny film grozy o księdzu i jego walce z opętaniem
„Egzorcysta” w reżyserii Williama Friedkina uznawany jest za jeden z najlepszych filmów grozy w historii kina. Opowiada o 12-letniej dziewczynce (Linda Blair) opętanej przez ducha kapitana Howdy'ego. Kiedy lekarze zawodzą, zrozpaczona matka (Ellen Burstyn) zwraca się z prośbą o pomoc do egzorcysty – księdza Damiena Karrasa (Jason Miller).
Film jest oparty na głośnej historii opętania kilkunastoletniego chłopca ze stanu Iowa w 1949 r. Zdobył dwa Oscary i cztery Złote Globy w 1974 r. Zajmuje także trzecie miejsce na liście 100. najlepszych amerykańskich thrillerów wszech czasów (lista Amerykańskiego Instytutu Filmowego opublikowana w 2001 r.). To również pierwsze miejsce w naszym rankingu filmów o egzorcyzmach.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Miejsce 4: Johnny (2022) – o księdzu, który uczył empatii
„Johnny” to film biograficzny o księdzu Janie Kaczkowskim (Dawid Ogrodnik), będącym przykładem ogromnej wiary w drugiego człowieka. Historię o nim poznajemy z perspektywy Patryka Galewskiego (Piotr Trojan) – chłopaka, który zostaje skazany na prace społeczne w hospicjum. Ksiądz daje mu drugą szansę i nie chodzi tylko o rekompensatę wykroczenia, ale przede wszystkim o wiarę w to, że człowiek może się zmienić.
Chłopak jest początkowo sceptyczny wobec duchownego, jednak z czasem zaczyna darzyć go coraz większym szacunkiem. W końcu jest ktoś, komu nie jest obojętne jego życie.
Ksiądz Jan Kaczkowski był założycielem i dyrektorem hospicjum pw. św. Ojca Pio w Pucku. Prowadził liczne warsztaty z bioetyki chrześcijańskiej, etyki w medycynie i prawie. Był ambasadorem Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016 r. Publikował także filmy w Internecie, w których omawiał, czym jest wiara, empatia i miłość. Zmarł na raka mózgu w 2016 r.
Film w reżyserii Daniela Jaroszka zdobył trzy Orły w 2023 r. – za najlepszą rolę główną (Dawid Ogrodnik), najlepszą drugoplanową rolę kobiecą (Maria Pakulnis) i najlepszą charakteryzację. W 2022 r. otrzymał także cztery Złote Lwy na festiwalu w Gdyni.
Ocena na Filmwebie: 7,5.
Miejsce 3: Spotlight (2015) – historia bostońskiego śledztwa w sprawie molestowania przez księży
„Spotlight” w reżyserii Toma McCarthy'ego to film na faktach. Przedstawia śledztwo amerykańskich dziennikarzy z magazynu The Bostone Globe w sprawie molestowania seksualnego dzieci przez księży katolickich. Aby dokładnie zbadać wszystkie możliwe przypadki i zebrać dowody, które można wykorzystać w sądzie, redaktor naczelny skierował zadanie do zespołu dziennikarzy śledczych o nazwie Spotlight. W jego skład weszli: Walter Robinson (Michael Keaton), Sacha Pfeiffer (Rachel McAdams), Matt Carroll (Brian d'Arcy James) i Michael Rezendes (Mark Ruffalo).
Postępowanie zgodnie z etyką dziennikarską i nieustępliwość w dążeniu do prawdy przyczyniły się do ujawnienia kilkudziesięciu przypadków molestowania. Za swoją pracę bostońscy dziennikarze otrzymali Nagrodę Pulitzera w 2003 r.
Dziennikarskie śledztwo trwało rok i było skrupulatnie tuszowane przez Kościół katolicki. Bostoński skandal wywołał lawinę w kolejnych krajach na całym świecie. Po opublikowaniu dowodów zbrodni, na jaw zaczęło wychodzić wiele podobnych afer. Tytuł zdobył dwa Oscary w 2016 r. – jako najlepszy film i za najlepszy scenariusz oryginalny.
Ocena na Filmwebie: 7,6.
Miejsce 2: Boże ciało (2019) – o chłopaku, który udawał księdza
Daniel (Bartosz Bielenia) jest wychowankiem zakładu poprawczego. Znajduje się tam za pobicie ze skutkiem śmiertelnym. Podczas zwolnienia warunkowego wyjeżdża na wieś na południe Polski. Tam przebiera się za księdza i udaje duchownego, przebywającego na urlopie wypoczynkowym. Szybko zdobywa sympatię lokalnego proboszcza (Zdzisław Wardejn) i miejscowej społeczności. Odprawia msze święte, nie stosując się do zalecanych formuł – co niektórych dziwi, ale dla wielu jest pozytywnym powiewem świeżości.
Sytuacja się komplikuje, kiedy w wiosce zjawia się Pinczer (Tomasz Ziętek), kolega z poprawczaka. Chłopak próbuje szantażować fałszywego księdza. Do miejscowości przybywa także ksiądz Tomasz (Łukasz Simlat) – to jego nauki w zakładzie poprawczym zainspirowały Daniela do pełnienia posługi. Prawdziwy duchowny namawia go, aby przyznał się do kłamstwa.
Film „Boże ciało” w reżyserii Jana Komasy powstał na motywach prawdziwej historii. Obraz zdobył uznanie widzów i krytyków nie tylko w Polsce. Został nagrodzony dziesięcioma Orłami (2020 r.), dziewięcioma Złotymi Lwami (2019 r.), a także Nagrodą Specjalną na MFF w Wenecji w 2019 r.
Ocena na Filmwebie: 7,7.
Miejsce 1: Matka Joanna od Aniołów (1961) – monochromatyczna perełka o księdzu walczącym z demonami
Akcja rozgrywa się na Suwalszczyźnie, gdzie demony opanowały klasztor, mieszkające w nim siostry zakonnie i lokalnego proboszcza. Przybywający do tej pory egzorcyści nie dali rady wypędzić złych duchów. Wyzwanie podejmuje jezuita, ksiądz Suryn (Mieczysław Voit).
Na miejscu okazuje się, że przełożona klasztoru, matka Joanna od Aniołów (Lucyna Winnicka), jest dumna z opętania. Na nic się zdają modlitwy, rytuały i woda święcona. Co więcej, miejscowy rabin twierdzi, że przyczyną opętania zakonnic wcale nie jest obecność demonów, tylko zwykła ludzka samotność.
Film „Matka Joanna od Aniołów” powstał w reżyserii Jerzego Kawalerowicza na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza. Produkcja wywołała oburzenie w środowisku kościelnym i uznanie wśród krytyków – ze względu na walory artystyczne. O sukcesie na arenie międzynarodowej świadczy Nagroda Specjalna w Cannes z 1961 r.
Ocena na Filmwebie: 7,8.
Pozostałe najlepsze filmy o księżach
Jako uzupełnienie rankingu zamieszczamy listę kolejnych tytułów, których premiera nie przeszła bez echa:
- Ksiądz (1994) – brytyjski film o księdzu z Liverpoolu (Linus Roache), który ukrywa homoseksualizm. Reżyseria: Antonia Bird,
- Karol – człowiek, który został papieżem (2005) – filmowa biografia Karola Wojtyły (Piotr Adamczyk) do momentu wyboru na papieża. Reżyseria: Giacomo Battiato. Więcej w zestawieniu filmów o świętych,
- Popiełuszko. Wolność jest w nas (2009) – biografia księdza Jerzego Popiełuszki (Adam Woronowicz) związana z historią Solidarności. Reżyseria: Rafał Wieczyński,
- W imię (2013) – dramat obyczajowy o księdzu (Andrzej Chyra), który uciekł do seminarium przed potrzebami ciała. Reżyseria: Małgorzata Szumowska. W pozostałych rolach: Mateusz Kościukiewicz i Maja Ostaszewska,
- Ksiądz (2017) – krótkometrażowy film w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego z Arkadiuszem Jakubikiem w roli głównej,
- Tylko nie mów nikomu (2019) – dokument Tomasza Sekielskiego na temat ofiar molestowania seksualnego przez księży,
- Zabawa w chowanego (2020) – kontynuacja historii opowiedzianych w „Tylko nie mów nikomu”. Reżyseria: Tomasz Sekielski.
