Grażyna Trela – aktorka, piosenkarka, scenarzystka i reżyserka

Grażyna Trela zdobyła popularność jako aktorka. W latach 80. i 90. grała w obrazach Juliusza Machulskiego, Feliksa Falka, Wojciecha Wójcika i Marka Koterskiego. Jednak jako kobieta wyzwolona nie dała się zamknąć w ramach jednej kategorii. Po głośnym epizodzie muzycznym postanowiła zająć się scenopisarstwem i reżyserią.

Spis treści:

• Notka biograficzna – młodość aktorki i reżyserki
• W jakich filmach zagrała Grażyna Trela?
• Zmiana kariery zawodowej
• Scenopisarstwo i reżyseria
• Życie prywatne Grażyny Treli
• Filmy w reżyserii gwiazdy lat 80.

Notka biograficzna – młodość aktorki i reżyserki

Grażyna Trela urodziła 13 maja 1958 roku w Leńczach w województwie małopolskim. W 1981 roku ukończyła aktorstwo w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. W latach 1981-1991 grała na deskach Teatru Starego w Krakowie. Jako aktorka filmowa zadebiutowała w 1982 roku w dramacie sensacyjnym „Wielki Szu” (1982) w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.

W jakich filmach zagrała Grażyna Trela?

Poniżej lista wybranych produkcji, w których wystąpiła aktorka:

• Seksmisja (1983) – kultowa komedia w reżyserii Juliusza Machulskiego, w którym Grażyna Trela pojawiła się jako strażniczka w kopalni,
• Bohater roku (1986) – dramat obyczajowy Feliksa Falka, w którym zagrała Sabinę, współpracując na ekranie z Jerzym Stuhrem, Marianem Opanią i Piotrem Machalicą,
• Trójkąt bermudzki (1987) – w filmie sensacyjnym w reżyserii Wojciecha Wójcika aktorka zagrała Barbarę, żonę Ludwika Włodarskiego (Jan Peszek),
• Łuk Erosa (1987) – w filmie erotycznym w reżyserii Jerzego Domaradzkiego aktorka wystąpiła w roli głównej jako Marysia Miechowska, której mąż zaginął na wojennym froncie. Osamotniona i zrozpaczona kobieta ulega kolejnym romansom,
• Nic śmiesznego (1995) – w komediodramacie w reżyserii Marka Koterskiego zagrała aktorkę występującą w filmie Adama Miauczyńskiego.

Zmiana kariery zawodowej

Po piętnastu latach burzliwej kariery filmowej, która nabrała tempa z chwilą, gdy aktorka wystąpiła w roli głównej w filmie erotycznym, Grażyna Trela postanowiła zmienić bieg swojej historii.

W drugiej połowie lat 90. spróbowała swoich sił jako piosenkarka. Występowała między innymi z Markiem Grechutą i Janem Kantym Pawluśkiewiczem. W kręgach muzyki rockowej była znana jako „Graża T.”, w 1996 roku ukazała się jej solowa płyta pt. „Świerszcze”.

Scenopisarstwo i reżyseria

Popularna aktorka teatralna i filmowa postanowiła rozwijać także swoje talenty pisarskie. W 1997 roku wydała tom opowiadań pt. „Dobry mężczyzna to martwy mężczyzna”. W 1998 roku ukończyła Studium Scenariuszowe na akademii filmowej w Łodzi, a w 2002 roku – reżyserię w Szkole Filmowej im. Krzysztofa Kieślowskiego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

W 2001 roku zadebiutowała jako reżyserka filmowa dokumentem „Eros-ex”. Jej scenariusze do filmów: „Moja krew” i „Chrzest” zyskały uznanie krytyków, zdobywając nagrody na festiwalach w Koszalinie, na Cyprze i w Belgii. Grażyna Trela była także autorką teledysków, między innymi do piosenek Stanisława Sojki.

Od 2008 roku jest wykładowczynią w Krakowskiej Szkole Scenariuszowej., a od 2013 wykłada scenariopisarstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie na kierunku filmoznawstwo. W 2018 roku razem ze studentkami z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie wyreżyserowała animację „Masterclass” na podstawie twórczości Romana Polańskiego.

Życie prywatne Grażyny Treli

• W latach 90. aktorka była bohaterką głośnego romansu z muzykiem Stanisławem Sojką. Dla niej powstały piosenki z płyty „Radical Graża”, takie jak „Jesteś moją kokainą” i „Jakby nie było jutra”. Romans trwał 6 lat, Stanisław Sojka odszedł wtedy od ciężarnej żony, a po zakończeniu związku z Grażyną Trelą przez trzy lata był sam.
• Następnie związała się z krytykiem muzycznym Robertem Leszczyńskim.

Filmy w reżyserii gwiazdy lat 80.

• Eros-ex (2001) – film dokumentalny na temat historii prezerwatywy w Polsce został nagrodzony na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „OFFensiva” we Wrocławiu w 2005 roku,
• Klajmax (2011) – film krótkometrażowy Grażyny Treli jest opowieścią o miłości, samotności i obsesji, opowiada o młodej kobiecie, Weronice (Kalina Hlimi-Pawlukiewicz), która ukrywa swoje kalectwo, aby zdobyć serce wykładowcy (Roman Franki),
• Masterclass (2018) – surrealistyczna animacja współtworzona ze studentkami z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie opowiada o procesie twórczym, odwołując się do filmów Romana Polańskiego, takich jak: „Chinatown” i „Dziecko Rosemary”.