Czarnobyl to miasto – widmo na terenie obwodu kijowskiego, a także nazwa oddalonej o 18 km elektrowni jądrowej. To w niej 26 kwietnia 1986 roku doszło do wybuchu reaktora nr 4. W największym zagrożeniu znalazła się pobliska miejscowość Prypeć, położona 4 km od elektrowni. Skażenie promieniotwórcze objęło teren 146 000 km². Filmy o Czarnobylu są nie tylko próbą powrotu do historii sprzed lat, ale także opowieścią o tym, jak teraz wygląda życie w strefie skażenia.
Spis treści:
- Miejsce 7: W sobotę (2011) – monopol na informacje o tragedii
- Miejsce 6: Znieważona ziemia (2011) – osobiste opowieści o Czarnobylu
- Miejsce 5: Aurora (2006) – historia małej ukraińskiej baletnicy
- Miejsce 4: Czarnobyl (2010) – film o przyrodzie w miejscu opuszczonym przez człowieka
- Miejsce 3: Raspad (1990) – próba dotarcia do prawdy o katastrofie
- Miejsce 2: Bitwa o Czarnobyl (2006) – film dokumentalny o Czarnobylu
- Miejsce 1: Czarnobyl: Ludzie ze stali (2022) – dokument o mieszkańcach napromieniowanej strefy
- Pozostałe filmy o Czarnobylu
Miejsce 7: W sobotę (2011) – monopol na informacje o tragedii
Valerij w dniu wybuchu reaktora jądrowego w Czarnobylu, biegnie w stronę elektrowni, aby dowiedzieć się, co się stało. Nie zostaje jednak wpuszczony do środka. Przyczyny tragedii są tajemnicą, a władze oficjalnie informują o katastrofie dopiero 36 godzin po eksplozji.
Film w reżyserii Aleksandra Mindadze zwraca uwagę na wątek psychologiczny. Główny bohater i jego narzeczona wiedzą o katastrofie, ale żyją tak, jakby skażenie nie miało miejsca.
Ten surrealistyczny dramat, w którym człowiek balansuje na granicy życia i śmierci, zdobył nominację do Złotego Niedźwiedzia na Berlinale w 2011 r., a także do Nagrody Publiczności na Festiwalu Filmów Rosyjskich Sputnik.
Ocena na Filmwebie: 5,3.
Miejsce 6: Znieważona ziemia (2011) – osobiste opowieści o Czarnobylu
Film „Znieważona ziemia” to poruszająca opowieść o mieście najbardziej zagrożonym skutkami wybuchu jądrowego. Akcja rozgrywa się w Prypeci, oddalonej o kilka kilometrów od elektrowni w Czarnobylu. W dniu awarii Ania (Olga Kurylenko) i Piotr (Nikita Emszanow) biorą ślub, a mały chłopiec, Walery, sadzi ze swoim ojcem jabłonkę.
Katastrofa zmienia życie wszystkich bohaterów. Ojciec Walerego, Aleksy (Andrzej Chyra) do tej pory pracował jako fizyk w elektrowni atomowej. Teraz, zmuszony do milczenia, przepada bez śladu. Po latach Walery wraca do skażonej strefy, aby go odszukać. Z kolei Ania jest przewodniczką dla francuskojęzycznych wycieczek po elektrowni i opuszczonym mieście.
Polsko–ukraińsko–niemiecko–francuski dramat w reżyserii Michale Boganim otrzymał trzy nominację do prestiżowych nagród filmowych – w ramach Warszawskiego Festiwalu Filmowego i Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Salonikach w 2011 oraz na Lubuskim Lecie Filmowym w 2012 r.
Ocena na Filmwebie: 6,1.
Miejsce 5: Aurora (2006) – historia małej ukraińskiej baletnicy
Główną bohaterką jest dziewczynka o imieniu Aurora (Anastasia Zurkalova), która marzy, aby zostać baletnicą. Niestety, podczas awarii reaktora jądrowego w Czarnobylu dziewczynka uległa silnemu napromieniowaniu. Jedynym ratunkiem dla niej jest operacja w USA. Władze ZSRR pokrywają koszt transportu do Stanów, jednak na miejscu okazuje się, że nie ma pieniędzy na operację.
Z pomocą przychodzi Nick Astachov – sławny rosyjski tancerz baletowy (Dmitri Kharatyan). Mężczyzna leczy się w amerykańskim szpitalu z uzależnienia od narkotyków. Historia dziewczynki, jej marzenia, pasja i nieprzychylność losu sprawiają, że Astachov całkowicie zmienia swoje podejście do życia.
Film w reżyserii Oxany Bayrak był ukraińskim kandydatem do Oscara w 2007 r.
Ocena na Filmwebie: 6,2.
Zobacz także: Najlepsze filmy o balecie – TOP 7
Miejsce 4: Czarnobyl (2010) – film o przyrodzie w miejscu opuszczonym przez człowieka
Francuski film przyrodniczy w reżyserii Luca Riolona pokazuje, jak funkcjonuje świat fauny i flory po skażeniu promieniotwórczym w Czarnobylu. Autorzy przyglądają się różnym gatunkom roślin i zwierząt. Niektóre, jak topole i myszy polne, cieszą się dobrym zdrowiem. Inne – ptaki i sosny skazane są na przedwczesną śmierć.
Dokument powstał 24 lata po awarii elektrowni. Naukowcy na terenie opuszczonym obserwują nie tylko znane gatunku, ale także nowe, takie jak koń Przewalskiego, któremu w oazie pozbawionej ludzi żyje się nadzwyczaj dobrze.
Ocena na Filmwebie: 6,7.
Miejsce 3: Raspad (1990) – próba dotarcia do prawdy o katastrofie
W filmie „Raspad” widzimy katastrofę w Czarnobylu oczami dziennikarza, Aleksandra Żurawliowa. Mężczyzna wraca do rodzinnego Kijowa dokładnie dzień przed awarią reaktora. Kiedy dochodzi do wybuchu, jest wolna sobota – ludzie świętują, a wiadomości o skutkach skażenia nie są rozpowszechniane.
Aleksander próbuje dowiedzieć się czegoś więcej, ale podobnie jak wiele innych osób dostaje tylko ogólne lub nieprawdziwe informacje.
Dramat w reżyserii Mikhaila Belikova został wyróżniony Złotym Medalem Przewodniczącego Senatu Republiki Włoskiej na MFF w Wenecji w 1990 r. Film powstał w koprodukcji amerykańsko–radzieckiej.
Ocena na Filmwebie: 6,9.
Miejsce 2: Bitwa o Czarnobyl (2006) – film dokumentalny o Czarnobylu
Film dokumentalny Thomasa Johnsona przedstawia dokładny przebieg katastrofy. Omawia jej przyczyny i nieudolne próby niwelowania skutków wybuchu reaktora przez władze ZSRR. Do awarii doszło w jednym z czterech reaktorów, z których każdy wytwarzał moc 1000 megawatów. Eksplozja nastąpiła wskutek ludzkiego błędu. Operatorzy, wykonując rutynowe testy, nie przerwali badania pomimo zbyt niskiego i niestabilnego poziomu aktywności reaktora.
Dokument jest także hołdem dla ludzi, którym nikt nie powiedział, ile ryzykują, przebywając na skażonym terenie. Przez siedem miesięcy po katastrofie w Czarnobylu pracowało tam ok. 500 tys. ludzi. Dzięki nim udało się uniknąć drugiej eksplozji. Zapłacili za to życiem.
Ocena na Filmwebie: 7,8.
Miejsce 1: Czarnobyl: Ludzie ze stali (2022) – dokument o mieszkańcach napromieniowanej strefy
„Czarnobyl: Ludzie ze stali” to z kolei polski film dokumentalny w reżyserii Amadeusza Kocana. Opowiada o ludziach zwanych „samosiołami”, którzy – po wysiedleniu ze strefy skażonej – postanowili nielegalnie powrócić do swoich domów. Głównie są to osoby starsze. Tworzą małe społeczności, pozostawione samym sobie i zapomniane przez resztę świata.
Amadeusz Kocan to reżyser związany z Czarnobylską Strefą Wykluczenia. Od 2017 r. dokumentuje rdzennych mieszkańców Czarnobyla i bierze udział w akcjach humanitarnych.
Ocena na Filmwebie: 8,3.
Zobacz także: Filmy o apokalipsie – TOP 10: co warto obejrzeć w gatunku postapo
Pozostałe filmy o Czarnobylu
Osobom zainteresowanym historią największej niewojennej tragedii atomowej polecamy także następujące tytuły:
- Czarnobyl. Ostatnie ostrzeżenie (1991) – amerykański dramat o międzynarodowej współpracy lekarzy po tragedii w elektrowni. Reżyseria: Anthony Page, na podstawie książki Thomasa Hausera,
- Czarnobyl – powrót natury (2007) – niemiecko-holenderski film przyrodniczy o dzikich zwierzętach na terenie zamkniętej strefy. Reżyseria: Peter Hayden,
- Czarnobyl. Cztery dni w kwietniu (2010) – spektakl teatru telewizji w reżyserii Janusza Dymka o tym, jak w Polsce reagowano na wiadomość o katastrofie. W rolach głównych: Zbigniew Zamachowski, Anna Radwan, Leszek Lichota,
- Czarnobyl. Reaktor strachu (2012) – horror w reżyserii Bradleya Parkera o wycieczce do Czarnobyla,
- Odpady nuklearne (2012) – krótkometrażowy film fabularny o dwóch pracownikach z Czarnobyla. Reżyseria: Mirosław Słaboszpycki.
