Magdalena Łazarkiewicz wspomina Piotra Łazarkiewicza: „Był trochę takim cygańskim mężem... ”

Scenarzystka i reżyser spędzili ze sobą 29 lat.

Piorun z opóźnieniem
To nie jest historia o miłości od pierwszego wejrzenia. Zanim cokolwiek się wydarzyło, znali się już od dawna. Ona – niewysoka, ładna szatynka. On – wysoki chudzielec, raczej nie siłacz, intelektualista o naturze rockandrollowca. Najpierw spotykają się we Wrocławiu. On był chłopakiem jej koleżanki ze studiów. – Siedział ciągle w bibliotece Ossolineum. Czytał wszystko, co było do przeczytania. Tam się spotykaliśmy. Szliśmy na papieroska. Wszyscy w tamtym czasie paliliśmy, jemu to zostało, niestety, do końca – mówi. Już wtedy cały czas rozmawiają. Dużo o filmie. – Zaprzyjaźniliśmy się – przyznaje Magdalena Łazarkiewicz. Bankiet na zakończenie studiów: zjawia się Piotr, już bez narzeczonej. Ich wspólna znajoma w przebłysku intuicji przepowiada im, że będą parą. Patrzą na nią z rozbawieniem. – Nic tego nie zapowiadało! – wspomina reżyserka.
Rozjeżdżają się. Magda z grupą przyjaciół do Olsztyna. – Razem z kolegą zatrudniliśmy się w tamtejszym teatrze jako kierownicy literaccy i mieliśmy nadzieję, że zmienimy obraz kulturalny tego miasta. Po kilku miesiącach okazało się, że to płonna nadzieja. Przy okazji miejscowi partyjni notable nieźle nas pokąsali – śmieje się Magdalena Łazarkiewicz. W końcu zrozumiała, że wcale nie chodzi jej o teatr. Film to jest to. Postanawia zdawać do szkoły filmowej. – Ale do Łodzi się nie dostałam – mówi. Za to spotyka Piotra. Też się nie dostał. I znowu ich drogi się rozchodzą.
Potem przychodzi list. Piotr pisze, że studiuje na pierwszym roku Wydziału Radia i Telewizji przy uniwersytecie w Katowicach. To jest nowa szkoła, dzisiaj powiedzielibyśmy: medialna. Pisze, że są tam fajni ludzie. I prosi Magdę o pośrednictwo w zaproszeniu jej siostry, Agnieszki Holland, która była już wtedy dobrze zapowiadającą się reżyserką, na spotkanie ze studentami. Jadą razem. – Dotarłyśmy spóźnione, część studentów już się rozeszła, ale spotkanie się odbyło – wspomina Magdalena Łazarkiewicz. Ale to spotkanie było najważniejsze dla niej i Piotra. Nagle wszystkie części układanki trafiają na swoje miejsce. Magdalena już nigdzie się nie wybiera, zostaje w Katowicach. Tak zaczyna się ich wspólne życie.

Na zdjęciu: Piotr Łazarkiewicz z dziećmi - Antonim i Gabrielą.

Polecamy też: Trzy silne kobiety zagrają o wszystko... Miłość, przyjaźń, muzyka i Kinga Preis - zobaczcie zwiastun #Wszystko gra! Od kiedy w kinach?

Kompromis
Stają się nierozłączni. Oboje mogą wreszcie spełnić swoje marzenia o filmie. Ale Magdalena Łazarkiewicz już zdając na studia, była w ciąży. – Nikt nie wierzył, że sobie poradzę – wspomina. Slalom między opieką nad dzieckiem, nieoczekiwanymi sytuacjami, chorobami, nieprzespanymi nocami i szkołą nie jest łatwy. – Nie odbiło się to wcale na osobowości naszego synka. Wyrósł na bardzo zrównoważoną osobę – mówi reżyserka.
Studia to jedno, a wykonywanie zawodu reżysera przy małym dziecku to kolejny poziom trudności. Dla macierzyństwa idzie na kompromis i ogranicza aktywność zawodową. – Zawsze miałam wobec siebie maksymalne wymagania. Dzisiaj patrzę na to z dystansem: to nie było przemyślane i na pewno nie było konieczne. Starałam się być super: supermamą, superżoną i supergospodynią domową. Może właśnie dlatego trochę mniej superreżyserką. Z czegoś musiałam zrezygnować. Piotr miał wtedy więcej przestrzeni na rozwój zawodowy. Zawsze mnie jednak wspierał i czułam, że niesamowicie we mnie wierzy artystycznie. Widziałam, jak bardzo mu zależy, żebym jak najrzadziej rezygnowała z ważnych dla mnie rzeczy. Dlatego w niektórych sytuacjach stawia jednak na pracę. – Przygotowywałam się do filmu fabularnego „Ostatni dzwonek”, kiedy zaszłam po raz drugi w ciążę. Postanowiłam jednak, że ten film zrobię – wspomina Magdalena Łazarkiewicz. Kończy zdjęcia pod koniec siódmego miesiąca ciąży. Ostatnie są zdjęcia w Gdańsku. Ekipa zostaje zainstalowana w hotelu dla marynarzy. Kiedy okazuje się, że piętro niżej znajduje się miejsce, w którym przybysze z egzotycznych krajów odbywają kwarantannę, Magdalena się poddaje. – Zadzwoniłam do Piotra z prośbą o pomoc i uciekłam. Te trudną scenę plenerową to on nakręcił za mnie.

Na zdjęciu: Piotr Łazarkiewicz z synem Antonim.

Polecam też: Agnieszka Holland i Kasia Adamik: "Rzadko rozmawiamy o mężczyznach"

Rozmowa
– Właściwie nie pracowaliśmy razem z Piotrem. To się nam zdarzyło chyba tylko raz. Ale w jakimś sensie nieustannie razem pracowaliśmy. Już po kilku minutach rozmowa schodziła na sprawy zawodowe. Nieuchronnie. Dzieci reagowały alergicznie. Chciały, żebyśmy przestali wciąż gadać o filmie, ale zaszczepiliśmy im tę miłość! Nasz syn jest kompozytorem muzyki filmowej i teatralnej, a wydaje mi się, że ma także niezłe ucho i oko reżyserskie. A córka właśnie zamierza zdawać na reżyserię. Miłość do kina to zaraźliwa choroba – śmieje się. Ich rozmowa trwa nawet wtedy, kiedy, ze względu na pracę, są z dala od siebie. – Mam cały stos listów od Piotra. Pisaliśmy ciągle. Jak pojawiły się komórki, dzwoniliśmy. Często w tym samym momencie. Połączenie organiczne. Cały czas toczyła się rozmowa o tym, co nas zainteresowało, co robimy, co przeczytaliśmy, zobaczyliśmy, co byłoby ciekawe jako temat i jak to można rozwinąć, o aktorach, których widzieliśmy i warto o nich pamiętać, o wystawach, na których zobaczyliśmy coś, co mogłoby się do czegoś przydać – mówi Magdalena Łazarkiewicz. Zdarzają się w tych podróżach niezwykłe zbiegi okoliczności. – Kiedyś robiłam coś w Krakowie, a Piotr w Rzeszowie. I spotkaliśmy się na dworcu w Krakowie. Nasze pociągi odchodziły z sąsiednich peronów. Nieoczekiwane 15 minut na spotkanie.
Rzadko się nie zgadzają. Zazwyczaj podoba im się to samo. – Rozumieliśmy się w pół słowa, mieliśmy wspólne odczuwanie – wspomina Magdalena Łazarkiewicz. Rozległa wiedza męża nigdy nie przestaje jej imponować. Piotr ma fotograficzną pamięć. Zawsze potrafi przywołać brakujące nazwisko reżysera czy aktora. – Miał nosa do tego, co ciekawe, nowe, ważne. Dlatego był taki szanowany przez młodych. Nie miał w sobie zawiści. Cieszył się, jak ktoś zrobił coś dobrego, jak komuś się udało. Miał taką entuzjastyczną, pozytywną naturę.

Na zdjęciu: Magdalena i Piotr Łazarkiewicz.

Polecamy też: „Szczęście mają ci, co przeżyli”. Wspominamy Marka Jackowskiego w trzecią rocznicę jego śmierci

Życiowe drobiazgi
Nigdy nie kłócą się o sprawy artystyczne czy ideowe. Ale potykają się o życiowe drobiazgi. Początki? – Było trudno. Ścieraliśmy się. Uczyliśmy się funkcjonować nie tylko ze sobą, ale też w świecie, w którym żyliśmy. Podobno pierwsze siedem lat schodzi na nauczeniu męża, żeby sam, bez przypominania, wynosił śmieci. A potem to już z górki – śmieje się. Później codzienność też bywa dotkliwa. – Zajmowałam się domem i rodziną. Dla Piotra to abstrakcja. Porządek w domu czy dbanie o własną garderobę? To go nie interesowało. Nie był praktyczny. Za to lubił dużo i smacznie zjeść. Miałam momenty, w których myślałam: dźwigam ciężar ponad siły... Wtedy zrzędziłam i złościłam się – przyznaje. Kiedy rzeczywistość jej doskwiera, rzuca się do kompulsywnego sprzątania. Legenda rodzinna: Magda wraca o trzeciej w nocy do domu z planu zdjęciowego, chwyta mopa i myje podłogę.
Czasem wpada w furię. – Przed rozpoczęciem zdjęć do filmu „Ostatni dzwonek”, kiedy byłam w ciąży, trafiłam do szpitala. Prześladował mnie lęk, czy nie przesadzam, czy nie narażam dziecka. W szpitalu zjawił się Piotr. Roztaczał taką miłą atmosferę, więc wszystkie panie były do niego dobrze nastawione. Przez chwilę rozmawialiśmy i nagle patrzę, a on zwinął się w nogach łóżka i chrapie! Dostałam szału. To ja miałam być osobą, nad którą mąż pochyla się z troską! Kiedyś czytałam, że Cyganie mają taki zwyczaj: jak żona cierpi, mąż kładzie się do łóżka i zwija z bólu. Piotr był trochę takim cygańskim mężem... – śmieje się.
Umieją wychodzić z konfliktów. Magdalena wie, że w „kanciapie” Piotra, czyli niewielkim pokoiku, w którym pracował, nie wolno sprzątać. – Zbierał przeróżne materiały i gazety. Zaściełały podłogę, biurko. I zawsze wiedział, gdzie co jest. Jakiekolwiek ingerencje w jego przestrzeń powodowały nerwowość – wspomina. Ale burze szybko mijały. – Trzeba umieć odpuścić. Jak zwyciężają dobre emocje, a nie rozgoryczenie, każdy konflikt da się zażegnać – zapewnia. Poza tym zawsze ma sposób na nadwątlone siły: – Jak podjeżdżałam pod dom wieczorem, wracając z pracy, na chwilę przystawałam i patrzyłam w rozświetlone okna, a w nich sylwetki dzieci i Piotra kręcących się po domu... I myślałam: to esencja szczęścia.

Na zdjęciu: Piotr Łazarkiewicz pod koniec lat 70.

Polecamy też: „Czuję się rakiem na bezrybiu”. Mistrz komedii Juliusz Machulski kończy 61 lat. Który jego film lubicie najbardziej?

Bliskość
Oboje pracują w środowisku, w którym zgodnie z powszechną opinią nietrudno o przygodne relacje. – Reżyser ma do czynienia z młodymi aktorkami. Reżyserka z aktorami. Ale nigdy nie przychodziło mi do głowy, żeby się nad tym zastanawiać. Pewnie coś tam było, i z mojej strony, i z jego. Jakieś chwile słabości. Ale to nie miało większego znaczenia. Nasza relacja była niepodważalna – mówi. Żeby tak było, potrzebne jest zaufanie. – Piotr kochał bezwarunkowo. Dzieciom dał ogromną dawkę miłości. One mówią, że to jest siła, która je napędza w życiu. Zawsze byli dla niego najpiękniejsi, najwspanialsi, najmądrzejsi. I to było spoiwo naszego związku i rodziny.
Nie są identyczni. Dla Magdaleny ważna jest praca, ale nie potrafi się wyłączyć z życia rodzinnego. Piotr cały czas musi pracować. – Dla niego nie miało znaczenia, czy pracuje w Rzeszowie, Jeleniej Górze, Krakowie. Najważniejsze były spotkania z ludźmi. Ktoś napisał o nim, że umarł w biegu. To prawda. Tryskał zawsze niesamowitą energią. Dzień przed śmiercią miał próbę w teatrze, potem spotkania zawodowe, a wieczorem przygotowywał czytanie sztuki Havla. Mnie nie było wtedy w Warszawie. Rozmawialiśmy po północy przez telefon. Opowiadał o tym, jaki jest zadowolony, że wszystko się udało. A następnego dnia rano umarł.
Niedługo przed śmiercią Piotra podejmują decyzję, z którą on długo się oswaja, bo kocha miasto. Kupują stary dom do remontu w Wawrze. Już mają się przeprowadzać, rzeczy są prawie spakowane. I nagle jego nie ma, a ona zostaje z mieszkaniem, z którego musi się wyprowadzić, i z poczuciem, że wszystko się urwało. – Dom, który tętnił życiem, mnóstwo gości, znajomych, dzieci, psy, koty... wszystko jak nożem uciął. Rozumiem teraz tę modlitwę: „Od nagłej i niespodziewanej...”. Bo to jest może najlepszy i najłagodniejszy sposób dla osoby, która odchodzi, ale dla jej bliskich to straszna próba.

Obecność
Po śmierci męża dała sobie radę także dzięki temu, że zostawił po sobie tyle dobrej energii w świecie. – Był nastawiony na dawanie. Co czasami mnie wkurzało, bo myślałam, że za mało się skupia na sobie i na swoim. Tymczasem to była jego siła życiowa i ta energia, o której myślałam, że ją trwonił, teraz wraca do mnie. Odczułam to nie tylko w postaci wsparcia, które dostałam, ale też w formie dobrej pamięci – zapewnia. I rzeczywiście, w Jarocinie nazwano kino jego imieniem (Piotr Łazarkiewicz nakręcił kultowy film o jarocińskim festiwalu „Fala”). Od sześciu lat odbywają się tam warsztaty dla młodych filmowców. Na festiwalu polskich filmów w Los Angeles przyznawana jest nagroda dla młodego filmowca imienia Piotra Łazarkiewicza. W Cieplicach dawni koledzy licealni wystąpili z inicjatywą nazwania jego imieniem przylegającej do budynku szkoły ulicy i jest Bulwar Piotra Łazarkiewicza.
Film Magdaleny o Piotrze „(Nie)obecność” nie jest pomnikiem. – Piotr był skromny i źle by się czuł w roli napompowanego bohatera. Poza tym bycie twórcą wcale nie stanowiło najważniejszej cechy jego osobowości. Chciałam w zgodzie ze sobą i z Piotrem pokazać migotliwość jego osobowości i to, jak się odcisnął w innych ludziach. I żeby dzięki temu ci, którzy go nie znali, poczuli, że był ktoś taki, kto rozsiewał na świecie dobrą energię.

Na zdjęciu: Piotr Łazarkiewicz na planie filmu "Odjazd".

Polecamy też: „Pamiętajcie o Guciu. Pamięć jest przedłużeniem życia”. Magdalena Zawadzka wspomina zmarłego męża Gustawa Holoubka