Ina Benita kochała wielu mężczyzn, ale najbardziej kochała życie. Niezwykłe losy gwiazdy kina

Gwiazda przedwojennego kina Ina Benita przez lata uważana była w Polsce za jedną z ofiar Powstania Warszawskiego, a prawda o jej powojennych losach wyszła na jaw dopiero kilka lat temu. Ze zniknięciem aktorki wiązały się jej burzliwe losy w czasie okupacji – wykorzystywała ona bowiem kontakty z Niemcami, aby ratować więzionych na Pawiaku Polaków.

Ina Benita: kim była?

Inna Florow-Bułhak, bo tak naprawdę nazywała się Ina Benita, przyszła na świat 1 marca 1912 r. w Kijowie jako córka urzędnika kijowskiego magistratu Mikołaja Florowa-Bułhaka i Heleny z domu Jeszczenko. Rodowód artystki mógł się poszczycić genealogią sięgająca XVI wieku i krymskich Tatarów, a Ina jako jedynaczka była rozpieszczana przez swojego ojca. Szczęśliwe życie rodziny zakończyła jednak w 1917 r. rewolucja bolszewicka i wybuch wojny domowej w Rosji. W 1920 r. Ina trafiła z rodzicami do Warszawy, gdzie zaledwie rok później zmarła jej matka Helena.

Przez trzy lata w opiece nad Iną pomagała Mikołajowi Florowowi-Bułhakowi francuska guwernantka, lecz w 1924 r. wysłał on córkę do paryskiej szkoły klasztornej Sacré-Cœur, gdzie spędziła pięć lat. To właśnie tam Ina zafascynowała się kinematografią, a po powrocie do Warszawy przyjęła pseudonim artystyczny „Ina Benita” i zaczęła występować w warszawskich teatrzykach rewiowych.

W 1932 r. Ina Benita zadebiutowała jako aktorka filmowa w „Puszczy”, a rok później przefarbowała włosy na blond i od tego czasu wcielała się przede wszystkim w role wampów i uwodzicielek, choć doskonale sprawdzała się również w repertuarze komediowym. W latach 30. występowała w takich filmach jak „Jego ekscelencja subiekt”, „Jaśnie pan szofer”, „Sportowiec mimo woli” czy „Ja tu rządzę”. Podziwiano ją też na deskach teatrów, m.in. w Teatrze Kameralnym w Częstochowie i Teatrze Miejskim w Łodzi oraz w Teatrze Malickiej i Wielkiej Rewii w Warszawie.

Na łamach magazynu „Kino” mówiła: „Zaczęłam od filmu i w zasadzie czuję się aktorką filmową. Ale nie zdawałam sobie dotąd sprawy, jak wielką i nieodzowną szkołą dla artysty filmowego jest teatr. Pochłaniam więc naukę i doświadczenie gry scenicznej z chciwością – jak spragniony wody”. Nie chciała zresztą ograniczać się tylko do aktorstwa – napisała piosenkę „Oczy twe” do filmu „Hanka”, a także scenariusz do filmu „Brutal”, który z powodu wybuchu II wojny światowej nie doczekał się realizacji.

Czytaj też: Jadwiga Andrzejewska kochała jednego mężczyznę. Rozstała się z nim, by wrócić do ojczyzny

Ina Benita: małżeństwa i romanse

Już w styczniu 1931 r. Benita wyszła za mąż za rosyjskiego pisarza, aktora i scenarzystę Jerzego Tesławskiego, który – jak sama stwierdziła w jednym z wywiadów – jako pierwszy zobaczył w niej „pierwszorzędny surowiec do kina”. Zrealizowany przez niego film „Hanka”, w którym Ina wystąpiła w głównej roli, okazał się jednak zupełnie nieudany, a krytyka nazywała go nawet pogardliwie „podfilmem”. Latem 1933 r., rok przed premierą „Hanki”, Ina rozstała się z mężem, a związek ten skwitowała na łamach prasy cytatem z irlandzkiego pisarza i filozofa Georga Bernarda Shawa: „Im bardziej poznaję ludzi, tym bardziej kocham zwierzęta”.

W jednym z ostatnich przedwojennych wywiadów mówiła z kolei: „Niech pan napisze, że jestem strasznie zakochana. Moja miłość ma ślicznie brzmiące imię, na którego dźwięk ludziom rozjaśniają się oczy. Moja miłość nazywa się: życie. Jestem »na śmierć« zakochana w życiu”.

Po rozstaniu z Tesławskim przez niecałe dwa lata była związana z popularnym amantem Igo Symem, który pod koniec lat 20. z powodzeniem występował w austriackim i niemieckim kinie. Przyjaciółka Iny Lidia Wysocka w rozmowie z biografem Iny Piotrem Gackiem mówiła: „Nie dziwi mnie, że Ina się w nim zakochała. Sama mi mówiła, że to na nią spadło nagle, jak grom z jasnego nieba. Jakoś krótko ze sobą byli, ale bardzo intensywnie, powiedziałabym – kłócili się, rozstawali, godzili i znów kochali. I w końcu na dobre rozstali; w jego życiu pojawiła się Ordonka”.

Drugiego męża – operatora filmowego Stanisława Lipińskiego – Ina poznała w 1936 r. na planie filmu Aleksandra Forda i Jerzego Zarzyckiego „Ludzie Wisły”. Wyszła za niego za mąż 29 kwietnia 1938 r. w Warszawie, lecz po niecałym roku podjęli decyzję o rozstaniu, gdyż aktorka zakochała się w aktorze Wojciechu Ruszkowskim. To właśnie w jego towarzystwie pojawiła się w czerwcu 1939 r. na Letnim Balu Mody w Hotelu Europejskim, na którym została ogłoszona „królową seksapilu stolicy”.

Relacja z żonatym Ruszkowskim zakończyła się tuż przed wybuchem II wojny światowej, a na początku września 1939 r. Ina opuściła bombardowaną przez Niemców Warszawę w towarzystwie… Egipcjanina Ahmeda Mustafy Dissoukiego. Nowy ukochany aktorki był przed wojną właścicielem Ciro-Baru w Berlinie, w którym pod koniec lat 30. bywali prominentni naziści, więc polskie państwo podziemne podejrzewało go o współpracę z niemieckim lub brytyjskim wywiadem.

„Człowiek ogromnie sprytny, ale o wykształceniu minimalnym. […] Osobnik podejrzany, ale jednocześnie stale podejrzewany o stosunki z Intelligence Service” – pisano o nim w meldunkach Związku Walki Zbrojnej. Po kilku miesiącach pobytu we Lwowie para wróciła do Warszawy, lecz już w czerwcu 1940 r. Ahmed został aresztowany i osadzony na Pawiaku, a następnie wywieziony do Auschwitz. Przebywając w obozie koncentracyjnym, otrzymał od Iny wiadomość, że ich związek jest skończony.

Zobacz też: Zofia Batycka i Jan Kiepura mogli być słynną gwiazdorską parą. Ojciec aktorki rozdzielił zakochanych

Ina Benita i Roman Zawistowski w jednej ze scen przedstawienia, 1938 r.

Ina Benita: polsko-niemiecka współpraca

W okresie okupacji Ina Benita występowała w koncesjonowanych przez Niemców teatrach jawnych Komedia, Niebieski Motyl i Miniatury, a także występowała w kawiarni artystycznej Bohema. Chociaż część środowiska artystycznego uważała występy na wspomnianych scenach za formę kolaboracji, były one niejednokrotnie przykrywką dla działalności aktorów w polskim podziemiu. Główny reżyser Komedii Roman Niewiarowicz należał do kontrwywiadu i wywiadu ofensywnego WW-72 Związku Walki Zbrojnej, a Ina pomagała mu zbierać informacje o swoim byłym kochanku Igo Symie, który w czasie okupacji kolaborował z Niemcami. 7 marca 1941 r. aktor został zlikwidowany przez zespół bojowy „ZOM” kontrwywiadu Okręgu Warszawa-Miasto ZWZ.

Wyjątkowa uroda Iny sprawiła, że zaczęli się nią interesować wpływowi Niemcy. Jednym z nich był Gerhard Ludwig Manzel, przed wojną fotograf i dyrektor berlińskiego Wallner-Theater w Berlinie, a w czasie okupacji kierownik referatu Musik und Theater w Wydziale Propagandy w Warszawie. Benita wykorzystywała tę znajomość, aby pomóc w uwolnieniu więźniów z Pawiaka, m.in. kuzyna aktora Franciszka Brodniewicza, lecz z czasem ryzykowna gra wyszła na jaw.

Przyjaciel Iny Benity Niemiec Mancl [Manzel], szef propagandy, został wysłany na front wschodni za zwalnianie Polaków z więzienia. Benita pośredniczyła między rodzinami uwięzionych a Manzlem” – informowała w marcu 1943 r. działaczka ZWZ-AK Stanisława Karsov-Szymaniewska ps. Hanna. Manzlowi udało się ostatecznie uniknąć zsyłki na front wschodni, lecz nie wrócił już do Warszawy.

Czytaj również: Przyjaźnił się z Bodo, wymyślił Ordonkę, zginął z rąk kochanka… Karol Hanusz był gwiazdą polskiej piosenki

Hans Georg Pasch, trzeci mąż Iny Benity, lata 30.

Kolejnym mężczyzną w życiu Iny Benity był Niemiec Hans Georg Pasch, który jeszcze przed wojną sprzeciwiał się polityce Adolfa Hitlera. W prywatnych rozmowach nazywał go „błaznem”, a w swoim mieszkaniu w Berlinie ukrywał żydowską rodzinę. Po przybyciu do Warszawy na początku 1943 r. nawiązał współpracę z polskim podziemiem i związał się z Iną, dla której porzucił swoją żonę.

Działalność konspiracyjna pary została jednak wykryta przez Niemców i na początku 1944 r. obydwoje trafili na Pawiak, gdzie 7 kwietnia 1944 r. Ina urodziła syna Tadeusza Michała. Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego aktorka wraz z synkiem odzyskała wolność, a Hans Pasch został wywieziony do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, z którego wyszedł w październiku 1944 r.

Lloyd Fraser Scudder, czwarty mąż Iny Benity, ok. 1953 r.

Ina Benita: nowe życie

Przez wiele lat błędnie uważano, że Ina Benita zginęła z maleńkim synkiem w warszawskich kanałach pod koniec sierpnia 1944 r., lecz okazało się, że przeżyła wojnę. W kwietniu 1945 r. znalazła się z Hansem Paschem w Dolnej Saksonii, a dwa miesiące później wyszła za niego za mąż. Nie było im jednak dane długo cieszyć się małżeńskim szczęściem, ponieważ 15 listopada 1945 r. Hans wyszedł z domu sprzedać ciężarówkę i już nie wrócił. Dopiero w lutym 1946 r. – dzięki determinacji Iny – udało się ustalić, że został on zamordowany przez polskich robotników, którzy po latach upokorzeń ze strony okupanta postanowili zemścić się na Niemcu, o którego chlubnej wojennej karcie nie mieli świadomości.

W 1947 r. Ina wyjechała z synkiem Tadeuszem na Lazurowe Wybrzeże, gdzie występowała w lokalnych knajpach i barach w Nicei i Cannes. Tam poznała żonatego Amerykanina Lloyda Frasera Scuddera ze służby cywilnej United States Air Force, z którym nawiązała romans i któremu w lipcu 1950 r. urodziła syna Johna. Ze względu na formalności związane z rozwodem Lloyda ślub wzięli dopiero 10 lipca 1954 r. w Casablance, gdzie Scudder odbywał służbę cywilną.

Ina Benita z synami Thaddeusem (Tadeuszem) i Johnem we Francji, 1952 r.

Po kilku latach spędzonych w Maroku Scudderowie znaleźli się w Ameryce, gdzie po kilku przeprowadzkach zamieszkali w Middletown w Pensylwanii. Lloyd Fraser Scudder zmarł na raka 1 czerwca 1964 r. w Brookline, a Ina czuwała przy nim do końca. Jej syn John Scudder wspomina: „Kiedy wracał do domu z leczenia, leżał w łóżku i wił się z bólu, cały czas przy nim czuwała i robiła wszystko, co mogła, aby ulżyć mu w cierpieniu. […] Pojechała z ojcem do szpitala i była dla niego jak Florence Nightingale – robiła wszystko, aby te ostatnie dni życia były dla niego jak najbardziej komfortowe. Z całą pewnością był miłością jej życia, bo już nigdy więcej z nikim się nie związała”.

Po śmierci Lloyda Ina Benita pracowała jako główna pokojówka w motelu Howard Johnson w Middletown, a następnie podjęła pracę w kawiarni. Nigdy nie wspominała najbliższym o swojej aktorskiej karierze i nie chciała mówić o swojej wojennej działalności. „Zanim poznaliśmy prawdę o jej życiu, sądziliśmy, że przebywała w obozie koncentracyjnym, więc pytałam się jej, jak się z niego wydostała. […] Zastanawiałam się, dlaczego nie miała wytatuowanego numeru obozowego. Wspominała, że trafiła do obozu nie dlatego, że była Żydówką, ale ponieważ jej mąż był bojownikiem podziemia” – opowiada synowa gwiazdy Millie Scudder. Wnuk artystki, Greg Scudder, zapamiętał jednak, że zawsze chodziła wyprostowana jak rasowa tancerka i paliła papierosy z użyciem popularnej w latach 30. długiej lufki.

Na miesiąc przed śmiercią Ina pilnie wezwała swoją synową do szpitala. „Miałam nadzieję, że w końcu porozmawia ze mną o swojej przeszłości. To była jej ostatnia okazja, by to zrobić. Złapała mnie tylko za rękę i powiedziała: „Dziękuję, Millie“, a potem rozmawiałyśmy już tylko o domowych sprawach” – opowiada Millie Scudder. Ina Benita zmarła 9 września 1984 r. w Mechanicsburgu i została pochowana na cmentarzu w Middletown, do końca nie zdradzając rodzinie prawdy o swojej przeszłości.

Czytaj także: Związek aktorki i generała doprowadził do tragedii. Zakazana miłość Zofii Kajzerówny i Tadeusza Kasprzyckiego

Ina Benita z synami Thaddeusem (Tadeuszem) i Johnem w Casablance, ok. 1959 r.