Ramzes II
Fot. Roger Wood/Corbis/VCG via Getty Images
NIEZWYKŁE HISTORIE

Miał kilka żon i 150 dzieci. Był najwybitniejszym władcą Egiptu

Jaki był Ramzes II zwany Wielkim?

Katarzyna Piątkowska 26 kwietnia 2022 20:00
Ramzes II
Fot. Roger Wood/Corbis/VCG via Getty Images

Podobno miał stu synów i pięćdziesiąt córek. Podobno, bo żył tak dawno, że sprawdzić tego nie ma jak. Co wiadomo na pewno o Ramzesie II? Nie wywodził się z królewskiego rodu, ale panował w Egipcie tak dobrze i tak długo, że zasłużył na przydomek „Wielki”.

Plagi egipskie

Poza tym to za jego panowania na Egipt spadły plagi egipskie, zesłane przez izraelskiego Boga Jahwe. Była to kara za to, że Ramzes II, nie pozwolił Izraelitom opuścić Egiptu. Nauczeni doszli do wniosku, że plagi naprawdę miały miejsce i były wynikiem… globalnego ocieplenia i erupcji wulkanów. Na kanale National Geographic można było zobaczyć program telewizyjnym, w którym wyjaśniono jak do nich doszło. Archeolodzy uważają, że dotknęły one Awaris, stolicę Egiptu za czasów Ramzesa II. Plagi doprowadziły do jego całkowitego wyludnienia. Podobno pod koniec jego panowania gwałtownie zmienił się klimat z wilgotnego i ciepłego na suchy. „Nadejście suchego okresy z pewnością wywołało poważne konsekwencje. Rosnąca temperatura doprowadziła do wyschnięcia Nilu i zmieniła go w błotnisty strumyk. Potem Nil przybrał kolor krwi”, mówił prof. Augusto Magini, paleoklimatolog z Uniwersytetu w Heidelbergu. Wodę na czerwono zabarwiły algi Oscillatoria rubescens. Ich rozwój wywołał kolejne plagi - żaby, komary i muchy. Mnożące się stworzenia wywołały pomór bydła i wrzody. Siódmą, ósmą i dziewiątą plagę miał wywołać wybuch wulkanu Thera na Santorini. Na Egipt spadły wtedy grad, szarańcza i ciemność. Dziesiąta plaga, czyli śmierć pierworodnych, również znalazła wytłumaczenie. Według badaczy w zbożu, które spożywano w Egipcie mnożyły się toksyczne grzyby. Pierworodni pierwsi je zbierali i pierwsi się zarazili. Oczywiście z tymi teoriami nie zgadzają się badacze katoliccy. Dr. Robert Miller z Katolickiego Uniwersytetu Amerykańskiego mówi: „Problem z naturalistycznymi tłumaczeniami jest taki, że tracimy cały sens. A sens jest taki, że wyszliśmy z Egiptu nie dzięki katastrofom naturalnym, ale dzięki interwencji Boga”.

Skąd pochodził Ramzes II?

Wracając do Ramzesa II, który musiał stawić czoło plagom niezależnie od tego skąd się wzięły… Był jednym z najdłużej żyjących władców starożytnego Egiptu okresu Nowego Państwa. Urodził się w 1303 roku p.n.e., a panował w latach 1279-1213 i zapewnił swojemu krajowi okres niebywałej prosperity.
Skoro nie pochodził z rodziny królewskiej jak to się stało, że zasiadł na tronie?
Jego dziadek, też Ramzes, był wezyrem, czyli najwyższym urzędnikiem państwowym na dworze króla Horemheba. To on obwołał go swoim następcą. Sam nie miał dzieci, nie miał więc komu przekazać władzy. Tym sposobem Ramzes I stał się założycielem XIX dynastii.

Czytaj też: Pierwszą kochankę Ludwika XIV wybrała matka. Była ćwierć wieku starsza od króla Słońce

Jaki był Ramzes II?

Bez wątpienia był wykształcony, bo od początku szykowany był na władcę. Zresztą wtedy w Egipcie wysoko urodzeni mieszkańcy uczyli się czytać i pisać hieroglify. Prawdopodobnie szkolono go też w zakresie teologii, literatury i historii. Był też wysportowany, bo wszyscy faraonowie tacy byli. Każdy musiał być mistrzem w powożeniu rydwanem i strzelaniem z łuku. Ramzes osiągnął nawet więcej, bo zazwyczaj w rydwanie znajdowały się dwie osoby - woźnica i strzelec. Istnieją hieroglify przedstawiające Ramzesa II powożącego rydwanem, z lejcami przewiązanymi w pasie, i jednocześnie strzelającego z łuku.
Jego ojciec Seti był bardzo przewidujący. Żeby zapewnić Ramzesowi objęcie władzy nadał mu tytuł Najstarszego Syna Króla i dał mu stanowisko głównodowodzącego armii. Nie ważne, że Ramzes miał wtedy tylko czternaście lat. Już wtedy wyruszył na swoją pierwszą wojnę. Towarzyszył Setiemu, gdy ten z wojskami tłumił rewoltę w Libii. Gdy miał dwadzieścia lat już samodzielnie dowodził armią przeciw Nubijczykom. Uczył się też wszystkiego na temat wznoszenia świątyń i posągów, a gdy został faraonem kazał wznieść między innymi słynną świątynie w Abu Simbel.

Świątynia w Abu Simbel
Fot. Bettmann/Getty Images

Fot. Świątynia w Abu Simbel

Rodzina Ramzesa II

Seti postanowił zatroszczyć się o dalszą sukcesję swojego rodu i zmusił syna do wczesnego założenia rodziny. Zanim Seti zmarł miał już pięciu wnuków i wiele wnuczek urodzonych mu przez dwie główne synowe. Poza tymi dziećmi, Ramzes II posiadał niezliczoną ilość potomstwa. Czy na pewno było ich aż 150, tego nie wiadomo, ale wiadomo, że liczne konkubiny rodziły mu dzieci.
Główną żoną Ramzesa II była Nefertari. Nosiła tytuł pierwszej i ukochanej Wielkiej Królewskiej Małżonki.

Czytaj również: Justyn II był najdziwniejszym władcą świata. Rzucał się z okien pałacu, miał zjeść poddanych...

Ramzes II i Nefertari
Fot. DEA / G. DAGLI ORTI/De Agostini via Getty Images
Fot. Posąg przedstawiający Nefertari i Ramzesa II

Była na tyle ważna dla Ramzesa, że jej posąg w świątyni Abu Simbel wielkością dorównuje posągowi Ramzesa. Zazwyczaj posągi królewskich małżonek były niewielkie, sięgające co najwyżej do kolan. Wyszła za mąż za Ramzesa, gdy ten był jeszcze księciem. Gdy został faraonem towarzyszyła mu w podróżach po kraju i przeróżnych ceremoniach. Urodziła mu czterech synów i co najmniej cztery córki. Jej obecność odnotowywano w kronikach, ale po otrawcie świątyni zniknęła. Nie było jej nawet na uroczystości sed z okazji odnowienia władzy królewskiej obchodzonego w trzydziestą rocznicę koronacji. Egiptolodzy twierdzą, że najprawdopodobniej już wtedy nie żyła. Na podstawie zachowanych kości naukowcy odkryli, że miała między 165 a 168 cm wzrostu, ale i tak była wyższa od pozostałych egipskich kobiet o 10-12 cm i miała ponad 40 lat.
Ramzes miał jeszcze wiele pierwszych i drugich żon i wiele nałożnic, ale Nefertari była najważniejsza.
Jak wynika z inskrypcji oraz malowideł z grobowca Nefertari, jej związek z Ramzesem był nie tylko związkiem opartym o korzyści polityczne oraz mającym na celu umocnienie sojuszów, lecz przede wszystkim oparty był na związku emocjonalnym. Poetyckie strofy Ramzesa na ścianach jej komory grobowej mówią: ...moja miłość jest wyjątkowa, nikt nie może z nią rywalizować, bo jest najpiękniejsza spośród żyjących, wprost skradła moje serce...

Szczątki Ramzesa II

Za panowania Ramzesa II Egipt zdobył ogromną pozycję. Rozkwitł i stał się wielkim mocarstwem.
„Na Z nubijskich kopalń napływały dostawy złota, handel przynosił niezwykłe dochody a sztuka osiągnęła niebywały poziom. Pod koniec niezwykle długiego panowania wielkiego władcy zaczęto go utożsamiać znacznie silniej niż innych faraonów z bogiem, którego był wcieleniem. Bez wątpienia miał na to wpływ sam czas jego panowania - niesłychanie długi. W czasach starożytnych niewiele osób mogło się poszczycić tak długim życiem jak on. (…) Również liczne świątynie ozdobione scenami zwycięstw faraona świadczyły o jego boskim pochodzeniu”, pisał Jan Lande na historia.org.pl. A jak wyglądał człowiek, którego 67-letnie rządy doprowadziły Egipt do rozkwitu?
Naukowcy zbadali szczątki Ramzesa II. Odnalezioną w Dolinie Królów mumię zawieziono do Paryża i tam wykonano pomiary, zdjęcia rentgenowskie i wiele innych badań. Okazało się, że władca cierpiał na artretyzm kręgosłupa. Badacze sądzą, że z tego powodu starzejący się władca chodził przygarbiony i nie mógł unieść głowy, by spojrzeć w oczy swojemu następcy. Cierpiał na ropień szczęki wywołany paradontozą lub próchnicą. Złamanie kręgosłupa, które odkryli w trakcie badań powstało prawdopodobnie podczas mumifikacji. Był genialnym dowódcą i wielkim budowniczym. 
Gdy zmarł władzę w Egipcie przejął jego trzynasty syn Merenptah.  

Zobacz także: Meghan i Harry w ogniu krytyki. Ojciec księżnej i Donald Trump nie szczędzili im gorzkich słów
 

Redakcja poleca

REKLAMA

Wideo

Maciej Musiał zadzwonił do Dagmary Kaźmierskiej z przeprosinami. Wcześniej zamieścił w sieci niestosowny komentarz

Akcje

Polecamy

Magazyn VIVA!

Bieżący numer

FILIP CHAJZER w poruszającej rozmowie wyznaje: „Szukam swojego szczęścia w miłości, w życiu, na świecie…”. GOŁDA TENCER: „Ludzie młodzi nie znają historii. Patrzą do przodu (…). A ja robię wszystko, by ocalić pamięć”, mówi. JAN HOLOUBEK i KASPER BAJON: reżyser i scenarzysta. Czego nie nakręcą, staje się hitem. A jak wyglądają ich relacje poza planem filmowym? MONIKA MILLER od lat zmaga się z depresją i chorobą dwubiegunową, ale teraz za sprawą miłości pierwszy raz w życiu jest szczęśliwa.