Andrzej Wajda był nie tylko wybitnym reżyserem. Uchodził też za bardzo przystojnego mężczyznę. „Kiedy go spotkałam, był nieprawdopodobnie piękny, wyglądał jak Paul Newman”, mówiła o nim Beata Tyszkiewicz, porównując reżysera do słynnego amerykańskiego aktora i amanta. Andrzej Wajda był też kochliwy. Miał cztery żony, wszystkie utalentowane i wybitne, w młodości był podobno związany także z Ewą Frykowską, później Ewą Morelle. Kim była zapomniana dzisiaj, pierwsza żona reżysera Gabriela Obremba?
Andrzej Wajda i Gabriela Obremba: kim była pierwsza żona reżysera?
Poznali się w latach 40. na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Oboje studiowali malarstwo. Gabriela – Gaba, jak o sobie mówiła, była jedną z najbardziej atrakcyjnych dziewczyn na roku. Kochał się w niej inny, potem sławny i skandalizujący reżyser Walerian Borowczyk. Podobała się wielu mężczyznom. Ale ona zakochała się w Andrzeju Wajdzie. Kiedy brali ślub w 1951 roku, on miał 25 lat, ona 24. Byli razem 10 lat, niemało biorąc pod uwagę, że Andrzej Wajda i Beata Tyszkiewicz byli małżeństwem tylko dwa lata. Trzeba jednak dodać , że przez pewien czas małżeństwo malarki i początkującego reżysera było raczej na papierze.
Oboje byli spoza wielkich miast. Andrzej Wajda urodził się i mieszkał jako dziecko w Suwałkach, potem w Radomiu. Jego ojciec Jakub – zawodowy oficer był ofiarą zbrodni katyńskiej, zginął w Charkowie. Mama, Aniela pracowała jako nauczycielka. Andrzej Wajda uczył się podczas wojny na tajnych kompletach, należał do AK, ukrywał się. Podróżował między Krakowem i Radomiem. Naukę podjął na nowo w 1945 roku, w liceum dla dorosłych. Po maturze zdawał na ASP w Krakowie, został przyjęty jako wolny słuchacz, po dwóch latach został pełnoprawnym studentem.
Gabriela Obremba pochodziła z Mysłowic, ze znanej śląskiej rodziny. Jej ojciec był adiutantem śląskiego działacza Wojciecha Korfantego. Poza tym był bardzo cenionym i lubianym lekarzem. Mama malowała. Gabriela miał siostrę bliźniaczkę Marię – dziewczyny mówiły o sobie Gaba i Mara. Obie były atrakcyjne i utalentowane, obie studiowały malarstwo. Maria w 1959 roku została żoną innego, wielkiego twórcy Sławomira Mrożka. Można by powiedzieć, że wspaniale ułożyło im się życie, ale nie do końca.
Miłość od pierwszego wejrzenia
Andrzej Wajda zakochał się w Gabie od pierwszego wejrzenia. Nie miał jeszcze wtedy opinii playboya i uwodziciela. Podobno w młodości był raczej nieśmiały wobec kobiet. „Dziwnie to zabrzmi, ale ja w tamtym czasie nie miałem zielonego pojęcia o kobietach. Wychowany surowo w domu, szkole i kościele, nagle znalazłem się na wolności i wśród artystów krakowskiej Akademii zacząłem wieść, jak to mówi w Biesach kapitan Lebiadkin o Stawroginie, »życie ironiczne«. Nie było w tym nic nadzwyczajnego, ale w wieku dwudziestulat, jako niewinny dosłownie chłopiec, odkryłem nowy świat” (cytuję za książką Stanisława Kopera „Gwiazdy kina PRL”, wyd. Fronda, 2022).
Gabriela Obremba miała być „pierwszą kobietą, która go zauważyła”, choć on nie wiedział, z jakich powodów. Zachwycał się jej urodą, talentem plastycznym oraz pięknym głosem i w końcu stracił dla niej głowę. „Byłem zakochany – przyznawał – ale żenić się? To nie było w stylu naszej Akademii. Poza tym czekaliśmy na trzecią wojnę. Nikt w nią tak naprawdę nie wierzył, ale wisiała nad nami wojenna, nauka z czasów, kiedy w pojedynkę zawsze łatwiej było się uratować. Dzieci? Któż z nas mógł brać odpowiedzialność za innych, skoro ledwie radziliśmy sobie z własnym życiem…” (za: Stanisław Koper „Gwiazdy kina PRL”).
Zobacz też: Choroba, utracona relacja z synem... Jak naprawdę wyglądało życie Romana Wilhelmiego?
W końcu lat 40. Andrzej Wajda wiedział już, że malarstwo niekoniecznie jest jego powołaniem. W 1949 roku zrezygnował ze studiów na ASP w Krakowie i wraz z Konradem Nałęckim, potem znanym reżyserem przeniósł się do Łódzkiej Filmówki. Rozpoczął nowy etap życia. Przeniosła się też Gabriela Obremba, przyjechała do Warszawy, gdzie studiowała drugi kierunek — uczyła się śpiewu na Akademii Muzycznej. Miała piękny sopran. W 1957 wzięła udział w Międzynarodowym Konkursie Śpiewaczym w Holandii i zdobyła wyróżnienie. Nie wiadomo, czy związek z Andrzejem Wajdą w ogóle by przetrwał, gdyby nie determinacja zakochanej Gaby. To ona zrobiła wszystko, by doszło do ślubu, który wzięli w grudniu 1951 roku. „Andrzej był moją pierwszą wielką miłością" – powiedziała po latach w "Przekroju".
Przy niej Andrzej Wajda stał się sławny
Gabriela Obremba zrobiła karierę jako malarka. Na początku malowała zdeformowane ludzkie postacie, potem abstrakcje. Brała udział w słynnej wystawie Młodej Polski ej Plastyki w warszawskim Arsenale, w 1955 roku. W końcu lat 50. miała już wystawę indywidualną. Dzisiaj jej abstrakcyjne obrazy pojawiają się czasem na aukcjach. Jej pierwszy mąż nie wybrał jednak żadnego jej obrazu do galerii swoich ulubionych prac ( można je zobaczyć na stronie Andrzeja Wajdy.)
Trzeba jednak dodać, że ulubione obrazy wybierał głównie spośród klasyków: Matejki, Malczewskiego, Brandta, Weissa. Andrzej Wajda zadebiutował jako samodzielny reżyser w 1954 roku filmem „Pokolenie”, od razu zauważonym i głośnym. Grali w nim m.in., Jan Łomnicki, Tadeusz Janczar, Zbigniew Cybulski, Roman Polański. Kolejne filmy „Kanał” oraz „Popiół i diament” przyniosły mu nagrody i międzynarodową sławę.
Fot. Andrzej Wajda na rozdaniu Złotych kaczek, 1966 rok, z prawej jego przyszła żona Beata Tyszkiewicz, fot. Archiwum Filmu/Forum
Fot. Maria Obremba, siostra- bliźniaczka Gabrieli, na wystawie z malarzem Wincentym Śliwińskim, fot. Tadeusz Rolke/AgencjaWyborcza.pl
Czuł się uwikłany w układy rodzinne i uczuciowe
Małżeństwo Andrzeja Wajdy i Gabrieli Obremby trudno uznać za udane. Andrzej Wajda żył osobnym życiem, zdradzał żonę, w 1959 roku poznał malarkę Zofię Żuchowską. W trzy miesiące po rozwodzie brał już drugi ślub. Ten związek przetrwał także kilka lat. Reżyser zakochał się w pięknej Beacie Tyszkiewicz. I tak, jak w przypadku poprzedniego związku, w tym samym roku rozwiódł się i ożenił. Miłością życia reżysera stała się jednak dopiero czwarta żona - Krystyna Zachwatowicz, byli parą w życiu prywatnym i artystycznym przez 42 lata!
Andrzej Wajda nie wspominał chyba najlepiej swoich pierwszych decyzji o małżeństwie. Kiedy doradzał Danielowi Olbrychskiemu, jednemu ze swoich ulubionych aktorów, wspominał: "Ja byłem od młodości uwikłany w najrozmaitsze układy rodzinne i uczuciowe, chciałem, by Olbrychski tego uniknął. Przynajmniej w okresie, kiedy dopiero kształtowała się jego artystyczna osobowość. Powinien być wolny i czekać na to, co mu zaczęło spadać z nieba".
Andrzej Wajda i Gabriela Obremba
Gabriela Obremba mieszkała w Warszawie, brała udział w wielu wystawach. W 1969 roku przeżyła tragedię, kiedy na raka mózgu zmarła w ciągu paru tygodni jej siostra Maria, żona Sławomira Mrożka. To był szok dla rodziny i zrozpaczonego jej odejściem męża. Gabriela sprowadziła prochy siostry z Berlina do Katowic dopiero w 1989 roku. Bo dopiero wtedy można to było zrobić. Sama zmarła w 1997 roku. Spoczywają razem na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach. Andrzej Wajda zmarł w 2016 roku, został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
