Film erotyczny – historia gatunku i obyczajowych skandali w kinematografii

Film erotyczny to gatunek pobudzający zmysły. Nagość i akt seksualny mają walory artystyczne, ukazując piękno ludzkiego ciała i aspirując do miana sztuki. W odróżnieniu od pornografii filmy erotyczne nie epatują seksualnością wprost, a zamiast podniecać, dostarczają estetycznych przeżyć.

Spis treści:

• Historia filmów erotycznych
• Ostatnie tango w Paryżu (1972) – pierwszy film erotyczny ukazujący seks w taki sposób
• Emmanuelle (1974) – początek serii francuskich erotyków
• 9 i pół tygodnia (1986) – amerykański dramat erotyczny
• Niemoralna propozycja (1993) – romans z Demi Moore w roli głównej
• Oczy szeroko zamknięte (1999) – thriller erotyczny Stanleya Kubricka

Historia filmów erotycznych

Pierwsze motywy erotyczne pojawiły się w filmie krótkometrażowym „Pocałunek” z 1896 r. w reżyserii Williama Heise. Trwająca niecałą minutę scena ukazuje parę całującą się w usta, wywołując obyczajowy skandal. Przez niektórych krytyków niemy obraz został uznany za pornografię. Jednak twórcy filmowi niezrażeni pruderyjnymi opiniami, zdecydowali się dalej przesuwać granice wrażliwego odbiorcy.

Okres aktorek wamp

Przełomem w historii filmów erotycznych były kreacje aktorskie Thedy Bary – amerykańskiej gwiazdy kina niemego. Najczęściej odgrywała role bohaterek w typie femme fatale. W filmach takich jak „Carmen” (1915) w reżyserii Raoula Walsha czy „Salome” (1918) J. Gordona Edwardsa uwodzi i eksponuje swoje ciało, przejmując dominację nad mężczyzną.

Symbolem seksualnego wyzwolenia lat 20. i 30. XX wieku stały się Clara Bow i Mae West. Pierwsza aktorka zasłynęła z roli w filmie „It” (1927) w reżyserii Clarence'a G. Badgera i Josefa von Sternberga. Grana przez nią Betty Lou Spence zdecydowanie ma w sobie „to coś”, czemu nie mogą oprzeć się dwaj mężczyźni – zamożny właściciel sklepu Cyrus Walthman Jr. (Antonio Moreno) i jego przyjaciel Monty Montgomery (William Austin)

Drugą amerykańską gwiazdą seksu była Mae West. Aktorka wystąpiła w filmach „Noc za nocą” (1932) w reżyserii Archiego Mayo, „Lady Lou” (1933) i „Nie jestem aniołem” (1933) w reżyserii Wesleya Rugglesa. Dwie ostatnie produkcje powstały według napisanych przez nią scenariuszy. Kobieta, którą kreuje, jest silnie, niezależna, inteligentna i nieziemsko pociągająca.

Ekstaza (1933) – film potępiony przez papieża Piusa XI

Czechosłowacki obraz w reżyserii Gustava Machatý'ego wywołał kolejne poruszenie w świecie kultury rozrywkowej. Jego główną bohaterką jest Eva (Heda Lamarr) – piękna młoda kobieta, która wychodzi za mąż za mężczyznę dużo starszego od siebie. Jednak nie jest w stanie żyć bez miłości. Żąda rozwodu, a następnie poznaje przystojnego inżyniera, który jest w stanie odpowiedzieć na jej pragnienia.

Kultową scenę stanowi naga kąpiel Evy, a następnie pogoń za koniem, na którym zostawiła swoje ubrania. Po raz pierwszy w kinie został pokazany stosunek seksualny, a także kobiecy orgazm, chociaż w kadrach widzimy jedynie twarze aktorów, bez zbliżenia ciał.

Film miał premierę na festiwalu w Wenecji, po którym został oficjalnie potępiony przez władze kościelne. Ze względu na cenzurę Gustav Machatý nakręcił osobne wersje na rynek niemiecki i amerykański – zawierają znacznie mniej nagości i wyraźnie widać, że Eva jest rozwiedziona.

Film został odrestaurowany w 2019 r., zdobywając nagrodę w konkursie Venezia Classici na MFF w Wenecji w 2019 r.

Brigitte Bardot – symbol seksu i naturalnego piękna

Przełomem w kinie erotycznym okazał się film „I Bóg stworzył kobietę” (1956) w reżyserii Rogera Vadima z Brigitte Bardot w roli głównej. To obraz, w którym kobieta nie wstydzi się piękna swojego ciała. Eksponuje je, uwodząc mężczyzn, których zaloty może swobodnie odrzucać, samodzielnie decydując o wyborze partnera.

Ostatnie tango w Paryżu (1972) – pierwszy film erotyczny ukazujący seks w taki sposób

Obraz w reżyserii Bernarda Bertolucciego przełamuje kolejne tabu, ukazując bezpruderyjny, a momentami nawet brutalny seks pomiędzy parą kochanków. Paul (Marlon Brando) przeżywa kryzys wieku średniego i leczy rany po samobójstwie żony. Receptą na jego pierwsze siwe włosy jest romans z młodą Paryżanką o imieniu Jeanne (Maria Schneider). Spędzają razem trzy upojne dni i noce, po których każdy ma odejść w swoją stronę.

Film wycofano z dystrybucji we Włoszech, a reżyser został skazany na 5 lat pozbawienia praw obywatelskich za realizację swoich fantazji erotycznych. Obraz ukazał się po latach w skróconej wersji dzięki kopii zachowanej przez Bernarda Bertolucciego.

W 1974 r. był nominowany do Oscarów w kategoriach – najlepszy aktor pierwszoplanowy i za reżyserię. Występująca w roli głównej Maria Schneider otrzymała nagrodę specjalną – Davida Di Donatello w 1973 r.

Emmanuelle (1974) – początek serii francuskich erotyków

Kiedy Emmanuelle (Sylvia Kristel) spotyka się ze swoim mężem (Daniel Sarky) w Bangkoku, przyznaje szczerze, że ani razu nie zdradziła go w Paryżu. Nie wspomina jednak o tym, że podczas lotu oddała się dwóm nieznajomym mężczyznom. O swoich doświadczeniach opowiada młodej Marie-Ange (Christine Boisson), podkręcając erotyczny nastrój, gdy kobiety zostają w pokoju sam na sam.

Mąż Emmanuelle nie pozostaje jej dłużny, przeżywając miłosne uniesienia z Ariane (Jeanne Colletin). Tymczasem Emmeanuelle poznaje włoskiego arystokratę Mario (Alain Cuny), dla którego staje się seksualną zabawką.

Film w reżyserii Justa Jaeckina zyskał negatywne oceny krytyków, będąc jednocześnie najbardziej dochodową produkcją francuską lat 70. Obraz dał początek gatunkowi softcore porno i doczekał się kilkunastu kontynuacji.

9 i pół tygodnia (1986) – amerykański dramat erotyczny

Film opowiada o parze przypadkowych kochanków, którzy wpadają w pułapkę swoich fantazji erotycznych. Elizabeth (Kim Basinger) jest trzydziestoletnią rozwódką, pracującą w galerii sztuki. John (Mickey Rourke) – przystojnym mężczyzną poznanym na zakupach. Obraz powstał w reżyserii Adriana Lyne'a na podstawie powieści Elizabeth McNeill.

Niemoralna propozycja (1993) – romans z Demi Moore w roli głównej

Kolejny film Adriana Lyne'a różni się od wcześniejszych produkcji, zawierając elementy moralizatorskie. Diana i David (Demi Moore i Woody Harrelson) szukają pomysłu na szybki zastrzyk gotówki. Jadą do Las Vegas, aby wygrać pieniądze w kasynie. Tam poznają pewnego siebie miliardera (Robert Redford), który oferuje im milion dolarów w zamian za jedną noc z Dianą.

Scena pocałunku Demi Moore z Woodym Harrelsonem została nagrodzona Złotym Popcornem MTV w 1994 r.

Oczy szeroko zamknięte (1999) – thriller erotyczny Stanleya Kubricka

To historia, która wystawia na próbę uczucie łączące wieloletnie małżeństwo Alice i Billa (Nicole Kidman i Tom Cruise). Duża dawka alkoholu i zbyt pochopne słowa sprawiają, że mężczyzna ma wątpliwości co do dalszego związku. W furii wychodzi na miasto, po czym trafia do miejsca rozrywki elit.

Film w reżyserii Stanleya Kubricka otrzymał nagrodę Bastone Bianco na MFF w Wenecji w 1999 r. O tym tytule pisaliśmy także w rankingu najlepszych filmów o sektach.