Żyjemy coraz dłużej, ale - na co zwraca uwagę wielu specjalistów - nadal mamy ogromny problem, aby odpowiednio zabezpieczyć swoją przyszłość. Dlatego powstał program Pracownicze Plany Kapitałowe, dzięki któremu mamy szansę po zakończeniu aktywności zawodowej cieszyć się spokojem i realizować odłożone na później marzenia i plany. To powszechny i dobrowolny dla pracowników sposób oszczędzania, przy czym środki zgromadzone w PPK stanowią ich prywatną własność. Oznacza to, że mamy pełną kontrolę nad tym, czy oszczędzamy czy nie. Co więcej, nie oszczędzamy sami!
Oszczędzanie w PPK – jak to działa?
Indywidualny rachunek w PPK zasilają wpłaty pracownika, pracodawcy oraz dopłaty od państwa. Jak to wygląda w praktyce? Podstawowa wpłata finansowana przez pracownika wynosi 2% jego pensji, a pracodawca dokłada do tego 1,5% wysokości wynagrodzenia pracownika. Od państwa dostajemy natomiast 250 zł wpłaty powitalnej - po 3 miesiącach oszczędzania oraz 240 zł dopłaty rocznej (po spełnieniu przez oszczędzającego w PPK warunków określonych w ustawie). Warto zaznaczyć, że wskazane wyżej wpłaty pracownika i pracodawcy to wpłaty minimalne. Maksymalnie oba podmioty (pracownik i pracodawca) mogą finansować po 4%.
Oszczędzać w ramach PPK mogą osoby zatrudnione, czyli osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułów określonych w ustawie z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342), dalej „ustawa o PPK”. Pracodawca musi więc zapisać do programu nie tylko pracowników, ale także osoby wykonujące swoje obowiązki m.in. w ramach umowy zlecenia.
Kiedy najkorzystniej wypłacić środki z PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe najlepiej określają trzy przymiotniki. Są dobrowolne (sami decydujemy czy oszczędzamy, w każdym momencie możemy też wypłacić pieniądze ze swojego indywidualnego rachunku), powszechne (skierowane do wszystkich osób zatrudnionych, wymienionych w ustawie o PPK) oraz prywatne (środki podlegają dziedziczeniu, mamy nad nimi pełną kontrolę przez cały czas oszczędzania). Swoboda dyspozycji to bez wątpienia ogromna zaleta PPK, warto jednak pamiętać, że program w swoim założeniu ma zabezpieczać jesień naszego życia. Dlatego wypłata środków przed 60. urodzinami będzie skutkowała poddaniu ich pewnym restrykcjom: zapłacimy podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki) a 30% środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez pracodawcę zostanie przekazana do ZUS (informacja o tej kwocie zostanie zewidencjonowana na koncie ubezpieczonego jako składka na ubezpieczenie emerytalne). Takie rozwiązanie związane jest z tym, że od wpłat do PPK finansowanych przez pracodawcę nie odprowadza się składek ZUS. Zwrócić będziemy musieli też środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych od państwa.
Unikniemy tego, jeśli oszczędzanie zakończymy dopiero po 60. roku życia. Wtedy jednorazowo otrzymamy 25% zgromadzonych środków, a pozostałe pieniądze będą spływały sukcesywnie na nasze konto co miesiąc przez minimum 10 lat (możemy skorzystać też z wypłaty całości w ratach)! Bez wątpienia więc (o ile sytuacja życiowa nam na to pozwoli) najbardziej opłaca się skorzystać z oszczędności PPK dopiero po 60. roku życia – wypłaty z PPK będziemy mogli rozpocząć niezależnie od tego, czy będziemy wciąż pracować.
A co się dzieje z naszymi pieniędzmi do tego czasu? Są inwestowane w funduszach zdefiniowanej daty. Im jesteśmy starsi, tym większy będzie udział instrumentów o mniejszym ryzyku inwestycyjnym (przede wszystkim obligacji).
PPK zabezpiecza przyszłość
Program PPK jest powszechny, skierowany do wszystkich aktywnych zawodowo, ale pozostanie w nim szczególnie mocno powinny rozważyć kobiety. Małgorzata Smołkowska, członek zarządu PFR Portal PPK, w rozmowie z nami wymienia 4 powody takiego stanu rzeczy:
"Po pierwsze kobiety żyją dłużej – dlatego tak ważne jest zabezpieczenie przez nie swojej przyszłości. Po drugie, statystyka jest nieubłagana – wynagrodzenia kobiet są niższe niż wynagrodzenia mężczyzn. Te różnice sięgają nawet 20%. To oznacza, że kobiety zgromadzą w systemach emerytalnych zdecydowanie mniejsze kwoty. Po trzecie, w ten sposób chronią nie tylko siebie, ale i swoich najbliższych – system PPK przewiduje możliwość wypłaty w szczególnych sytuacjach. Z badań socjologicznych wynika, że ten aspekt jest bardzo ważny dla kobiet – chcą zabezpieczyć rodzinę na wypadek nieszczęścia, np. choroby. Po czwarte kobiety pracują krócej, więc zdecydowanie krótszy jest też ich okres składkowy. Rodzimy dzieci, chodzimy na urlopy macierzyńskie i wychowawcze – to sprzyja rozwojowi rodziny, ale nie sprzyja gromadzeniu środków."
Sprawdzone rozwiązania, niskie koszty
System, na którym opierają się Pracownicze Plany Kapitałowe, świetnie funkcjonuje w Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii. Tam w taki sposób oszczędza ponad 70% aktywnego zawodowo społeczeństwa. W Polsce do programu PPK należy już 170 tysięcy firm, a ich liczba stale rośnie. Warto zaznaczyć, że jest to system z wieloma mechanizmami zabezpieczającymi gromadzone środki. Instytucje zarządzające funduszami zdefiniowanej daty są instytucjami regulowanymi, nad którymi pieczę sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Muszą mieć więc określoną wartość kapitału, regulowane są także wysokości pobieranego przez nie wynagrodzenia. Maksymalne wynagrodzenie, które może być pobierane za usługę zarządzania, którą świadczą, to 0,5% wartości aktywów netto funduszu w skali roku.
Natomiast wiele instytucji finansowych w ramach PPK decyduje się w okresie wdrożenia w ogóle z niej zrezygnować, a później średnia wynagrodzenia (która jest publikowana co miesiąc na stronach PPK) oscyluje w granicach od 0,19% do 0,36%, czyli zdecydowanie poniżej tego, na co pozwala ustawa o PPK. Na rynku kapitałowym najprawdopodobniej nie ma tańszego i efektywniejszego sposobu inwestowania środków. Potwierdza to też Pani Małgorzata Smołkowska:
"Kryzys związany z COVID-19 z jednej strony uwydatnił ryzyka inwestowania, a z drugiej pokazał, ile można zyskać. Najlepsze instytucje finansowe zarządzające funduszami zdefiniowanej daty, w tym trudnym okresie, zanotowały nawet 20% wzrosty."
Więcej informacji na temat Pracowniczych Planów Kapitałowych dostępnych jest na stronie www.mojeppk.pl. Tam można także skorzystać z kalkulatora oszczędności i dowiedzieć się o bezpłatnych szkoleniach dla pracowników i pracodawców.
Materiał powstał z udziałem Pracowniczych Planów Kapitałowych
