Dziedzictwo Grażyny Hase, czyli czego młode pokolenie może nauczyć się od mistrzyni

Ściśle związana z Warszawą oraz światem mody. Swoją karierę w latach 50. zaczynała jako modelka, następnie postanowiła rozpocząć działalność jako projektantka, stworzyła swoją markę i z czasem stała się mentorką młodych kreatorów mody. Odwiedzając wystawę w Muzeum Warszawy można chronologicznie przejść każdy okres w jej życiu i zobaczyć, jak kształtował się jej styl, ale także miliona Polek i Polaków, którzy nosili ubrania jej projektu. Czym zasłynęła Grażyna Hase? Jakie były jej najbardziej rewolucyjne projekty? Jak nadal inspiruje młode pokolenie?

ZOBACZ TEŻ: Jak Jerzy Antkowiak zmienił wizerunek polskiej mody?

Grażyna Hase – biografia

Urodziła się 12 stycznia 1939 roku w Warszawie, z którą jest nadal bardzo związana. Weszła do świata mody w październiku 1957 roku, kiedy wystąpiła jako “kociak” na okładce “Przekroju” autorstwa Wojciecha Plewińskiego. Następnie jako modelka zaczęła pracę w Centralnym Laboratorium Spółdzielczości Pracy, gdzie miała okazję współpracować z największymi wtedy markami, czyli Modą Polską, Telimeną, Ledą, Warszawskimi Zakładami Przemysłu Odzieżowego, gdzie w 1967 roku zaczęła karierę projektantki. Rok 1967 był przełomowym w jej życiu, nie tylko na płaszczyźnie zawodowej. Wzięła ślub z Wowo Bielickim (reżyserem spektakli estradowych), w październiku zaczęła studia na warszawskim ASP początkowo na wydziale architektury, następnie na grafice, a w listopadzie zaprojektowała swoją pierwszą kolekcję “Kozak Look” i zorganizowała największy w Warszawie pokaz! Hase zrezygnowała z nudnej zwyczajowej akademii i fabrycznego, standardowego pokazu, na rzecz prawdziwego show tamtych czasów. Pokaz był reżyserowany przez męża projektantki i odbył się najpierw w Dziekance i Stodole, następnie w Ośrodku Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Polanie w bigbaitowym tempie wygrywali muzykę w stylu “Swobodnego wiatru” Dunajewskiego oraz “Yellow Sunmarine” Beatelsów, w których takt chodziły modelki. Kolekcja była oparta na motywach rosyjskich i radzieckich, która połączyła surowe formy sprzed pięćdziesięciu lat z nowoczesnymi krojami. Po skończonej prezentacji Grażna Hase wyszła w jednorzędowej marynarce, kamizelce i minispódnicy, a do tego dobrała krawat w groszki i kaszkiet – w ten sposób oficjalnie zakończyła karierę modelki, a rozpoczęła projektantki. Pod koniec lat 60. zaczęła współtworzyć ze swoim mężem Wowo program telewizyjny “Muzyka i moda”, któremu towarzyszą też wydarzenia plenerowe, jak pokaz podczas zjazdu aktywu ZMS Śląska i Zagłębia. Hase w wywiadzie dla “Gazety Wyborczej” wspomina:

“To była praca zlecona przez telewizję. Ja o tym, że mam przed sobą aktyw ZMS dowiedziałam się, gdy podniosła się kurtyna. Ale też nie będę robić z siebie bohaterki. Nie walczyłam z systemem. Żyłam w nim. Kiedy zdjęto nam “Muzykę i modę”, nie emitując zresztą ostatniego odcinka, wyjechaliśmy do Londynu, potem spędziliśmy rok w Berlinie Zachodnim i było naprawdę bajecznie. Wróciliśmy jednak, bo na początku lat 70. wszystkim nam się zdawało, że teraz będzie lepiej. Dla mnie zresztą były to świetne czasy. Dużo pracowałam - dla przemysłu, dla firm, na własną rękę. Wtedy zrobiłam słynne do dziś góralskie kożuchy, które Cepelia sprzedała w swoim salonie przy Piątej Alei w Nowym Jorku.”

W latach 1972-1975 Hase została główną projektantką Cory, a w 1972 roku zaprezentowała swoje projekty w czasie polskich dni w Paryżu. Także w tym samym roku objęła patronat nad butikiem Spółdzielni Pracy Przemysłu “Moda Damska” i redakcji “Świata Mody”, natomiast w latach 1975-1978 zaczęła prowadzić rubrykę w “Sztandarze Młodych” zatytułowaną “Boutique Grażyny Hase”, a przy ulicy Grójewskiej w Warszawie otworzyła sklep “Bawełniany Świat Grażyny Hase”. Jej rozwój jest nie do zatrzymania, robi niesamowitą karierę. Ubiera nie tylko “ulicę”, ale także duże przedsiębiorstwa jak ekipę hotelu Victoria, załogę Lotu, rajdowców z Żerania oraz projektowała kombinezony dla pracowników mleczarni na Woli. Kolejnym ważnym wydarzeniem w karierze Hase było w 1980 roku otwarcie Galerii Grażyny Hase przy ulicy Marszałkowskiej 6 w Warszawie, gdzie były organizowane wystawy tkanin Krystyny Krasińskiej, sukni Joanny Schoen oraz prac Andrzeja Czeczota. Była także bardzo aktywna jako projektantka kostiumów wykorzystywanych w filmie oraz w teatrze. Jej prace można było zobaczyć w “Motylem jestem, czyli romans Czterdziestolatka”, “Głowy pełne gwiazd” oraz w spektaklach takich jak “Grupa Laokoona”, “Sasza i bogowie” i “Trzeci program”. Ubierała też takie gwiazdy estradowe jak Anna Jantar oraz Halina Frąckowiak. Po transformacji ustrojowej nie zwalnia tempa w swoich działaniach. W latach 1997-2003 prowadziła galerię przy ulicy Senatorskiej w Warszawie, współpracowała z Targami w Poznaniu, Citroenem oraz zaprojektowała część strojów dla polskiej reprezentacji na Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Salt Lake City. W wywiadzie dla Gazety Wyborczej mówiła:

“Dziś mogę powiedzieć, że wszystkiego nauczyłam się od Jadwigi Grabowskiej, choć pracowałam z nią krótko. Byłam młodzieżową modelką, a ona młodzieży nie czuła. Ale miałam szczęście z nią obcować. Jestem tak samo uparta jak ona była, tak samo dążę, nie wiadomo, dlaczego, do doskonałości.” Największą nobilitacją w czasie jej kariery było odebranie w 2003 roku z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Złoty Krzyż Zasługi za “zasługi dla rozwoju i promocji polskiej sztuki użytkowej”.

Grażyna Hase jest przykładem niezwykle ciężkiej pracy, która poskutkowała niezwykłą karierą i wykreowaniem stylu miliona Polek i Polaków.

Grażyna Hase podczas sesji na ul. Okólnik w Warszawie, 1959

Grażyna Hase, 1966

Grażyna Hase i Andrzej Kurylewicz, 1966

Sesja zdjęciowa kolekcji Grażyny Hase, 1968

Grażyna Hase – wystawa w Muzeum Warszawy

Kariera Grażyny Hase jest bez wątpienia fascynująca, a najlepiej obrazuje ją wystawa w Muzeum Warszawy! Stara się ona chronologicznie uchwycić działa i osobę Hase z kilku perspektyw. Pokazuje jej różnorodną twórczość, która latami się kształtowała i jest bardzo ciężka do sklasyfikowana. Grazyna Hase działała w centrum branży modowej i nieustannie ją transformowała i rozwijała, będąc przy tym w pełni niezależną. Na wystawie znajduje się ponad dwieście obiektów, czyli ubrań, akcesoriów, zdjęć oraz materiałów prasowych. Jest to szczególnie ważna wystawa dla młodego pokolenia, które nie zna czasów w jakich przyszło Grażynie Hase żyć i tworzyć, w ten sposób namacalnie mogą zobaczyć z jakich materiałów były szyte ubrania, jak wyglądały ich konstrukcje oraz jak pisała o nich prasa. Ciężko pojąć, że kiedyś ubrania nie były dostępne na każdym kroku, nie można było nigdzie kupić prawdziwych dżinsów, a w magazynach kobiecych zamiast kolorowych reklam można było znaleźć wykrojniki, aby samodzielnie uszyć na przykład spódnicę. Karolina Z wypowiedzi Ziębińska-Lewandowska, dyrektorki Muzeum Warszawy na stronie muzeum możemy wyczytać:

“W 2015 i 2017 roku do Muzeum Warszawy trafił obszerny zbiór ubiorów i rysunków projektowych Grażyny Hase – w sumie 354 obiektów. Stanowią one największy i najpełniejszy element kolekcji mody w Muzeum. Widać w tym zbiorze oryginalność stylu Hase. Jest to także świetny materiał do badań nad specyfiką polskiego rynku mody okresu PRL i transformacji ustrojowej, działalności warszawskich instytucji związanych z branżą, a także nad kształtowaniem się statusu projektanta mody w Polsce.”

Dlaczego wystawa jest tak ważna? Ponieważ poprzez eksponaty można lepiej zrozumieć rzeczywistość tamtych czasów, przenieść się do okresu PRL-u i poczuć jego klimat.

Grażyna Hase to bez wątpienia ikona polskiej mody. Stworzyła wizerunek wielu Polaków w okresie PRL-u, a teraz inspiruje młode pokolenia między innymi poprzez wystawę w Muzeum Warszawy “Grażyna Hase. Zawsze w modzie”. Warto się na nią wybrać, szczególnie jeśli chcemy lepiej poznać ten okres, ale nie z książek historycznych opisujących najważniejsze wydarzenia polityczne, a z historii zwykłych ludzi, którzy tak jak my teraz też interesowali się modą, też chcieli być na bieżąco z najnowszymi trendami, które w tamtych czasach kreowała między innymi właśnie Grażyna Hase. Byliście już na wystawie?

1 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: na wystawie możemy zobaczyć wiele szkiców i próbników, które pokazują jak przebiegał proces twórczy projektantki

2 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: próbki tkanin do kolekcji "Kozak Look", którą Hase zakończyła karierę modelki, a rozpoczęła projektantki

3 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: Hase miała niezwykłą okazję zaprojektować uniformy dla załogi samolotów firmy LOT

4 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: tak wyglądał płaszcz z kolekcji dla Zakładów Przemysłu Odzieżowego CORA. Mimo upływu lat, wciąż wpisuje się w aktualne trendy

5 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: sukienka Alexis powstała w 1990 roku. Ten projekt potwierdza, że moda lubi wracać, ponieważ aktualnie bufiaste rękawy także są na czasie

6 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: jeden z odważniejszych projektów Grażyny Hase, czyli filcowa sukienka o pozornie prostym kroju, ale niezwykłej fakturze

7 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: na wystawie możemy znaleźć wiele strojów z różnych kolekcji i etapów twórczości Grażyny Hase. Jest to namacalna część historii polskiej mody.

8 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: wystawa poświęcona modzie to świetny sposób na naukę młodego pokolenia historii. Zaprezentowane stroje pokazują jak wtedy żyli ludzie, jaka była ich rzeczywistość i jakie mieli potrzeby, chociażby w kwestii ubrań

9 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: liczne fotografie i materiały prasowe dostępne na wystawie są świetnym źródłem wiedzy na temat tego jak moda w tamtych czasach była postrzegana i jaką niezwykłą karierę robiła Hase swoimi projektami

10 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: Grażyna Hase ubierała takie gwiazdy estrady jak Anna Jantar oraz Halina Frąckowiak

11 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: była jedną z pierwszych projektantek, która wprowadziła na rynek kolekcję uszytą z materiału podobnego do dżinsu, ponieważ był on wtedy bardzo modny, ale strasznie drogi. Hase znalazła idealne rozwiązanie i wprowadziła jego podobną, ale tańszą wersję.

12 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: twórczość Grażyny Hase wciąż inspiruje młodych projektantów i projektantki. Ostatnia sala wystawy pokazuje jaką mentorką jest dla młodego pokolenia Hase i jaki wpływ miała jej twórczość na świat mody.

13 z 13

"Grażyna Hase. Zawsze w modzie" Muzeum Warszawy: kolekcje Grażyny Hase charakteryzują się tym, że są różnorodne. Wiele z nich jest wielokolorowa, szalona, ale są też te bardziej stonowane i minimalistyczne.