"Wisława Szymborska. Tak zdarzyło się, że jestem". Oto powieść graficzna o życiu noblistki

We Włoszech powstała powieść graficzna o Wisławie Szymborskiej - młoda artystka Alice Milani postanowiła przenieść życiorys polskiej poetki na papier, a właściwie ukazać go w komiksowych kadrach. Powieść nazywa się tak, jak wers z poezji noblistki "Si da il caso che io sia qui", czyli "Tak się zdarzyło, że jestem".

Przed zdobyciem nagrody Nobla w 1996 roku Wisława Szymborska nie była zbyt znana zagranicą. Wyróżnienie sprawiło, że jej twórczość dotarła do szerszej publiczności. To wtedy podbiła serca Włochów, przez których dziś jest uważana za jeden z najważniejszych głosów literackich XX i XXI wieku, a tomiki z jej poezją wciąż rozchodzą się w rekordowych nakładach. Pokochali ją za bezpretensjonalność i umiejętność pisania o rzeczach ważnych prostym językiem. Na tyle, że po jej śmierci największe włoskie dzienniki pisały, iż oklaskiwano ją jak "gwiazdę rocka".

Alice Milani życiorys polskiej poetki przeniosła na 144 komiksowe strony zatytułowane "Wisława Szymborska. Si da il caso che io sia qui". Zilustrowała najważniejsze wydarzenia z życia Szymborskiej, m.in. ślub z Adamem Włodkiem z 1948 roku, ich mieszkanie w Domu Literatów przy ulicy Krupniczej w Krakowie. Nie zabrakło też miejsca na poetyckie refleksje, twórcze rozterki, anegdoty, opis codziennego życia i dialogi z ulic Krakowa.

Rozkładówka oraz okładka komiksu o Wisławie Szymborskiej

"Młoda para, której w noc poślubną skradziono łóżko"

Poetka była osobą skrytą, więc o jej życiu prywatnym nie wiemy zbyt wiele. To prawdziwe wyzwanie dla biografa. Włoszka prawdę o noblistce próbowała wydobyć ze wspomnień jej znajomych i oczywiście z twórczości. Z komiksu wyłania się obraz osoby skromnej, obdarzonej dużym poczuciem humoru. Przykładem są słowa Szymborskiej wypowiedziane przed ślubem: "Moja sukienka jest prosta, buty trochę zużyte, ale jestem szczęśliwa, że wychodzę za Adama. Będziemy świętować razem z przyjaciółmi, przy kawie lub małym toaście. Mamy mało pieniędzy, ale to nie ma znaczenia." Gdy już po uroczystości Adam musiał odstąpić swoje łóżko przyjacielowi, poetka komentowała: "Jesteśmy chyba jedyną parą młodą, której w noc poślubną skradziono łóżko".

Milani w swoim komiksie starała się pokazać poetkę od strony prywatnej, intymnej. Próżno w nim szukać słynnego przemówienia Szymborskiej, które wygłosiła po otrzymaniu Nobla. Włoszka postanowiła pokazać to wydarzenie od strony nieoficjalnej - nie podczas nudnego spiczu na scenie, ale w zabawnym, lakonicznym dialogu podczas kolacji. Według niej to znacznie lepiej pasuje do osobowości poetki.

Rozkładówki komiksu "Wisława Szymborska. Si da il caso che io sia qui"

W rozmowie z dziennikiem "Il manifesto" autorka komiksu wyznała, że ma z Polką dużo wspólnego:

Temat zaproponował Frederico Zaghis (z wydawnictwa BeccoGiallo - przyp.red.). Nie znałam dobrze twórczości Szymborskiej, ale zaufałam mu. Później, jak czytałam jej wiersze, rozpoznałam w nich swoje poczucie humoru i sposób bycia. Zorientowałam się, że Frederico zaproponował mi ją, bo jesteśmy do siebie podobne. Fascynuje mnie jej poczucie humoru, łatwość z jaką pisze o trudnych sprawach, bez pretensji i sentymentalizmu. (…) Widziała istotę rzeczy. Potrafiła dostrzec co jest istotne. Prawdopodobnie dlatego dostała Nobla.

A kiedy w Polsce?

W komiksie "Wisława Szymborska. Si da il caso che io sia qui" w oczy rzuca się wielość kolorów i technik. Autorka w wielu miejscach sięgnęła po kolaż, z którego słynęła sama noblistka. Polka lubiła tworzyć zabawne pocztówki, które wysyłała później znajomym. Równie nieprzypadkowy był dobór kolorów, co Milani tak tłumaczy:

Rozkładówka z komiksu "Wisława Szymborska. Si da il caso che io sia qui"

Kolor, który kojarzy mi się z atmosferą tamtych czasów, to umbra. Podobnie jak przybrudzony biały. Często stosuję go jako bazę pod kadry. Do tego dochodzą żółty i beżowy, które dopełniają gamę kolorystyczną komunizmu lat 50. W tamtych czasach żyło się ciężko. Wielu rzeczy brakowało, a żeby kupić podstawowe produkty, trzeba było stać w długich kolejkach. Wyobraziłam sobie gamę kolorów oddającą trudną sytuację w tamtych czasach.

Warto zauważyć, że życiorys polskiej poetki to nie pierwsza obecność polskiej kultury we włoskim komiksie. Wcześniej powstała tam powieść graficzna o kurierze i emisariuszu Polskiego Państwa Podziemnego Janie Karskim autorstwa Marco Rizzo i Lelio Bonaccorso.

Komiksowy życiorys Wisławy Szymborskiej ukaże się po polsku w styczniu 2016 w wydawnictwie Znak Emotikon.

Rozkładówki komiksu "Wisława Szymborska. Si da il caso che io sia qui"