Stanisław August Poniatowski i Katarzyna Wielka
Fot. Fine Art Images/East News / Fine Art Images/Heritage Images/Getty Images
Królewskie życie

Stanisław August Poniatowski: jak polski król został kochankiem carycy Katarzyny Wielkiej?

Ich spotkanie zostało ukartowane...

Marta Nawacka 7 września 2022 10:23
Stanisław August Poniatowski i Katarzyna Wielka
Fot. Fine Art Images/East News / Fine Art Images/Heritage Images/Getty Images

Romans ostatniego polskiego króla (choć według sporego grona historyków przedostatniego) z carycą Katarzyną Wielką nie był żadną tajemnicą. W dużej mierze to właśnie tej relacji monarcha zawdzięczał objęcie tronu. Jak jednak doszło do tego, że jedna z najpotężniejszych kobiet na świecie została kochanką Stanisława Augusta Poniatowskiego?

Przyjaźń Stanisława Augusta Poniatowskiego z sir Charlesem Hanburym-Williamsem

Stanisław August Poniatowski pochodził z szanującej się magnackiej rodziny i bardzo dużo podróżował po Europie. Podczas jednej z tych podróży poznał sir Charlesa Hanbury'ego-Williamsa, brytyjskiego arystokratę. 23-letni wówczas Stanisław zrobił na mężczyźnie na tyle dobre wrażenie, że ten zaproponował mu pracę. W 1755 roku mianowano go nowym ambasadorem Jego Królewskiej Mości w Petersburgu, gdzie zabrał go ze sobą jako sekretarza. Obu panów miała połączyć szczera przyjaźń.

Na miejscu mężczyźni poznali żonę następcy tronu, Piotra, księżną Katarzynę, a sir Charles był przekonany, że zdobycie względów 26-letniej wówczas przyszłej carycy jest dobrym sposobem, by uzyskać spore wpływy na petersburskim dworze. Sugerowano mu, że powinien wdać się z nią w romans, dzięki czemu zostałaby najwierniejszym sojusznikiem brytyjskiej korony. Arystokrata moralnie nie miał nic przeciwko takiemu pomysłowi, jednak fizycznie nie był w stanie stanąć na wysokości zadania. Sir Charles był impotentem. Szefowi brytyjskiej dyplomacji wyjaśniał: „Człowiek w moim wieku może być bardzo dobrym przyjacielem, ale kiepskim kochankiem, gdyż moje berło nie sprawuje już rządów”.

Czytaj też: Stan zdrowia królowej Elżbiety II się pogorszył? „Każdy dzień może być już jej ostatnim”

Stanisław August Poniatowski
Fot. Fine Art Images/East News

Stanisław August Poniatowski

Caryca Katarzyna II Wielka, obraz Rokotova Fëdora Stepanovica
Fot. Fine Art Images/Heritage Images/Getty Images

Caryca Katarzyna II Wielka, obraz Rokotova Fëdora Stepanovica

Niewinny Stanisław Poniatowski został kochankiem Katarzyny Wielkiej

Sir Charles na szczęście miał przy swoim boku młodego Stanisława, który cieszył się dobrym zdrowiem. 23-latek jak dotąd jednak nie miał sposobności sprawdzić umiejętności w praktyce... Nadal był prawiczkiem, choć żył w czasach nazywanych powszechnie wiekiem rozpusty. W swoim pamiętniku pisał: „Surowe wychowanie ustrzegło mnie od wszelkich rozpustnych stosunków, potem zaś (…) zbieg najrozmaitszych drobnych okoliczności (…) zdawał się zachować mnie całego dla tej, która później rozporządzała moim losem”.

By wcielić plan w życie, wystarczyło jedynie „podsunąć” Stanisława Katarzynie. To zadanie wziął na siebie jeden z członków dworu księżnej, Lew Naryszkin. „Lew z rozmysłem sprokurował sytuację w której Stanisław nie mógł zrejterować, jeśli nie chciał skompromitować wielkiej księżnej. Nieświadomy, iż wszystko zostało ukartowane, został zaprowadzony pod drzwi jej prywatnego apartamentu. Drzwi były uchylone. Katarzyna czekała wewnątrz”, pisze Robert K. Massie w książce „Katarzyna Wielka. Portret kobiety”.

W efekcie nie cieszący się zbytnią urodą Stanisław, który w księżną zapatrzony był jak w obrazek, jednocześnie stracił cnotę i został jej wielkim faworytem. Sir Charles faktycznie zyskał w Katarzynie sojuszniczkę. Z czasem jednak Stanisław zapałał do przyszłej carycy wielkim uczuciem, którego ta nie odwzajemniała. Porzuciła mężczyznę dla nowego kochanka, ale nie zostawiła Stanisława z niczym... Na pocieszenie rozkazała mu włożyć na głowę koronę Rzeczypospolitej Obojga Narodów.  

Zobacz także: Koniec kryzysu w związku księżnej Charlene i księcia Alberta? Małżonkowie pojawili się razem

Caryca Katarzyna II Wielka, obraz Rokotova Fëdora Stepanovica
Fot. Sergio Anelli / Electa / Mondadori Portfolio via Getty Images

Caryca Katarzyna II Wielka, obraz Rokotova Fëdora Stepanovica

Stanisław August Poniatowski, wystawa
Fot. Wojtek Laski/East News

Stanisław August Poniatowski, wystawa "36 x Rembrandt", 4.10.2019, Warszawa

Źródło: ciekawostkihistoryczne.pl

Redakcja poleca

REKLAMA

Wideo

Kocha muzykę, ale już podważano jej sukcesy. Córka Aldony Orman o cieniach posiadania znanego nazwiska

Akcje

Polecamy

Magazyn VIVA!

Bieżący numer

KATARZYNA DOWBOR o utracie pracy, nowych wyzwaniach i o tym, czy mężczyźni... są jej potrzebni do życia. JOANNA DARK i MAREK DUTKIEWICZ: dwie dusze artystyczne. W błyskotliwej i dowcipnej rozmowie komentują 33 lata wspólnego życia. SYLWIA CHUTNIK: pisarka, aktywistka, antropolożka kultury, matka. Głośno mówi o sprawach niewygodnych i swojej prywatności. ROBERT KOCHANEK o cenie, jaką zapłacił za życiową pasję – profesjonalny taniec. O TYM SIĘ MÓWI: Shannen Doherty, Christina Applegate, Selma Blair, Selena Gomez, Michael J. Fox łamią kolejne tabu – mówią publicznie o swoich chorobach.