Strajki, walka o równość i prawa. Krótka historia Międzynarodowego Dnia Kobiet
Od ponad stu lat obchodzony jest w większości krajów na świecie
Choć Międzynarodowy Dzień Kobiet po raz pierwszy obchodzono w Nowym Jorku 28 lutego 1909 roku, to podobne marsze organizowano już w połowie XIX wieku. W takich demonstracjach udział brały głównie pracownice fabryk, które walczyły o równe traktowanie czy o prawa wyborcze w późniejszych latach. Od ponad wieku Dzień Kobiet świętowany jest praktycznie na całym świecie, a jego idea wciąż opiera się na uwydatnieniu problemów, z jakimi kobiety zmagają się współcześnie.
Dzień Kobiet - historia święta
O przyszłości święta zdecydowano w 1910 roku na Międzynarodowej Socjalistycznej Konferencji Kobiet w Kopenhadze. Clara Zetkin, jedna z założycielek Komunistycznej Partii Niemiec, zaproponowała, aby święto było obchodzone na całym świecie, co skłoniłoby kobiety do walki o swoje prawa. Pomysł Zetkin miał spore poparcie w anonimowym głosowaniu. Rok później Dzień Kobiet obchodzony był w krajach Europy, a w 1917 roku kobiety uzyskały prawa wyborcze w Australii, Nowej Zelandii, Danii i Norwegii.
8 marca 1917 roku (23 lutego według kalendarza juliańskiego) strajki kobiet zorganizowano w Rosji. Wkrótce potem abdykował car Mikołaj II, a rząd tymczasowy przyznał kobietom prawa wyborcze. Po rewolucji październikowej komunistka Aleksandra Kołłontaj przekonała Władimira Lenina, aby ten oficjalnie ustanowił, że 8 marca to święto. Do 1965 roku był to normalny dzień pracy, a obecnie jest to dzień wolny.
W Polsce pierwszy Dzień Kobiet miał miejsce 24 marca 1924 roku, zorganizowany przez Centralny Wydział Kobiecy PPS. Organizatorki skoncentrowały się wtedy na takich kwestiach, jak ochrona pracy kobiet i problem niższych zarobków w porównaniu do mężczyzn. Święto było szczególnie popularne w czasach PRL i to właśnie wtedy narodziła się „tradycja” wręczania paniom goździków (lub tulipanów) i rajstop.
Obecnie Dzień Kobiet świętuje się między innymi w Armenii, w Brazylii, w Bułgarii, w Chinach, na Kubie, w Mołdawii, we Wietnamie, czy we Włoszech. W Stanach Zjednoczonych, w Wielkiej Brytanii i w Australii co roku obchodzi się również Miesiąc Historii Kobiet, zainspirowany Międzynarodowym Rokiem Kobiet z 1975 roku. Tegoroczne hasło Miesiąca, czyli „Odważnie głosujące kobiety: odmowa milczenia”, skupia się na problemie nierówności płci, a także walce z wzmożoną w czasie lockdownu przemocą domową.
W Polsce co roku 8 marca (lub w weekend najbliższy tej daty) odbywa się Manifa, czyli demonstracja na rzecz równego traktowania kobiet i mężczyzn. Pierwsza miała miejsce w 2000 roku w Warszawie, pod hasłem „Demokracja bez kobiet to pół demokracji”. W tym roku również zorganizowano manifestacje w całym kraju. „Nie chcemy goździków i rajstop. Niech ten dzień będzie dniem gniewu i walki. Dniem siostrzeństwa i solidarności. Dniem zmieniania świata”, napisano na stronie organizatorów.
Czytaj też: Walentyna Tierieszkowa była pierwszą kobietą, która poleciała w kosmos. Co się z nią dzisiaj dzieje?
1 z 7
Międzynarodowy Dzień Kobiet po raz pierwszy obchodzony był 28 lutego 1909 roku w Nowym Jorku, ale podobne marsze organizowane były już w połowie XIX wieku, między innymi w Londynie.
Na zdjęciu: Marsz Sufrażystek, Londyn, 21 czerwca 1908 roku
2 z 7
Clara Zetkin zaproponowała w 1910 roku w Kopenhadze, aby Dzień Kobiet był obchodzony co roku na całym świecie. Jej pomysł przyjęto podczas anonimowego głosowania.
Na zdjęciu: propagandowy plakat, Niemcy, 1914 rok
3 z 7
„8 marca. Dzień strajku pracownic przeciwko reżimowi kuchennemu”. Propagandowy plakat z okazji Dnia Kobiet, Rosja, 1932 rok
4 z 7
„Nie dla świętowania: kobiety walczą o alternatywę”. Plakat propagandowy Włoskiej Partii Socjalistycznej, 1975 rok
5 z 7
Dzień Kobiet w Polsce był szczególnie popularny w czasach PRL. Wtedy narodziła się „tradycja” wręczania paniom kwiatów i rajstop.
Na zdjęciu: plakat projektu Kotarbińskiego wydany z okazji Dnia Kobiet, 1977 rok
6 z 7
Co roku na ulice największych miast na świecie wychodzą tysiące kobiet, walczących o swoje prawa.
Na zdjęciu: Strajk Kobiet w Madrycie, 2019 rok
7 z 7
W Polsce w okolicach 8 marca od ponad dwudziestu lat organizowana jest Manifa. W tym roku w Warszawie odbyła się pod hasłem „Cudze oczy to nasze więzienia, cudze myśli – nasze klatki” (cytat pisarki Virginii Woolf).
Na zdjęciu: Manifa 2021, Gdańsk
