Emilia Plater to jedna z najbardziej rozpoznawalnych kobiet w historii Polski. W 1831 roku wzięła udział w walkach powstańczych przebrana za mężczyznę. Czy zasługi przypisywane bohaterce narodowej są zgodne z prawdą?
Emilia Plater: młodość
Emilia Plater urodziła się w 1806 roku w Wilnie. Jej rodzice rozstali się kilka lat po jej narodzinach. Emilię wychowywała matka. Dziewczynka od najmłodszych lat uczęszczała na lekcje śpiewu, literatury i historii. Uczyła się jeździć konno i strzelać. Gdy była starsza o jej względy zaczął zabiegać bogaty, rosyjski inżynier. Emilia odmówiła nawiązania z nim bliższej relacji. Tłumaczyła swoją decyzję pobudkami patriotycznymi. Plater nigdy nie wyszła za mąż. Wspomnienie bogatego Rosjanina starającego się o jej względy to jedyna wzmianka w historii na temat życia miłosnego Emilii. Nie ma informacji czy później w jej życiu pojawił się jakiś mężczyzna. W 1830 roku zmarła matka Plater. Wydarzenie wstrząsnęło 24-letnią wtedy dziewczyną. Istnieje teoria, że to właśnie śmierć matki skłoniła Emilię do wstąpienia do wojsk powstańczych.
Zobacz także: Marlene Dietrich otwarcie mówiła o biseksualności, umierała w samotności... Jaka była naprawdę?
Portret Emilii Plater
Emilia Plater: udział w powstaniu
Gdy do Emilii dotarły pogłoski o planowaniu powstania, dziewczyna nie tylko zagrzewała innych do walki, ale i samodzielnie opracowała plan zdobycia Dyneburga. Jej praca poszła na marne. Ze względu na płeć wysiłki Plater zostały całkowicie zignorowane. Odmówiono jej także wejścia na naradę, aby mogła zaprezentować swój plan dowódcom.
Incydent nie zniechęcił Emilii. Wręcz przeciwnie! Powzięła postanowienie, że weźmie udział w powstaniu mimo wszystko. Wraz z przyjaciółką Marią Prószyńską nakazały uszycie standardowych strojów wojskowych, ścięły włosy na krótko i wzięły udział w powstaniu. Przebrane za mężczyzn.
Plater utworzyła własny oddział powstańczy i tak jak zaplanowała wyruszyła do Dyneburga. Nie zdecydowała się jednak na samodzielne wkroczenie do miasta. Dołączyła do formacji powstańczej. Po tym wydarzeniu inni wojskowi zapałali do niej sympatią. Jej wytrwałość była godna podziwu. W 1831 roku Plater dołączyła do oddziału wolnych strzelców wiłkomierskich, dowodzonych przez Karola Załuskiego. Po jednej z walk generał Dezydery Chłapkowski przyznał jej honorowy stopień kapitana oraz dowództwo nad 1 Pułkiem Piechoty Litewskiej.
Zobacz także: Aleksander Ford - głośna kariera i cicha śmierć w hotelowym pokoju
Obraz Wunder, Georg Benedikt ukazujący Emilię Plater podczas powstania listopadowego
Śmierć Emilii Plater
Gdy zakończyły się walki na Litwie, Emilia postanowiła pomóc warszawskim powstańcom. Mimo godnego podziwu zapału, Plater była bardzo chorowita. W trakcie podróży do Warszawy zachorowała i musiała pogodzić się z decyzją, że nie wróci już do walki. Jej stan się pogarszał. Zatrzymała się więc w Justianowie podając nieprawdziwe nazwisko - Korawińska.
Emilia Plater zmarła 23 grudnia 1831 roku. Została pochowana na cmentarzu w Kopciowie. Jej grób znajduje się na Litwie.
Zobacz także: Kobieta kameleon, która zna swoją wartość. Niezwykła historia Lindy Evangelisty
Kontrowersje wokół Emilii Plater
Historycy nie omieszkali snuć kontrowersji wokół życia Emilii Plater. Istnieje teoria, że wcale nie kierował nią patriotyzm, a jedynie chęć zostania polską Joanną D'Arc. Niewątpliwie wzorowała się francuskiej bohaterce, która przebrała się za mężczyznę, aby wstąpić do armii. Co więcej wskazuje się, że ze względu na kiepskie zdrowia Plater częściej przeszkadzała niż pomagała powstańcom.
Mimo wszystko nie można odmówić jej zasług. Poprowadziła złożony z ochotników oddział i stoczyła niejedną walkę z Rosjanami. O jej dokonaniach Adam Mickiewicz napisał wiersz Śmierć pułkownika.
