Saturn pożerający własne dzieci – dramatyczny obraz. Jak rzymski bóg chciał uciec przed przeznaczeniem?

Saturn pożerający własne dzieci opowiada o mrocznych zakamarkach ludzkiej psychiki, w której nie brakuje lęku, determinacji i desperacji. Francisco Goya stworzył kolejne dzieło z cyklu „czarne obrazy”, w którym Saturn przeraża brutalnymi działaniami, aby zachować kontrolę oraz władzę. Ten szokujący obraz nawiązuje do nieuchronności przeznaczenia, motywując do refleksji nad strachem, przemijaniem i okrucieństwem natury człowieka.

Spis treści:

• Kto ukazany jest na obrazie „Saturn pożerający własne dzieci”?
• Dlaczego Saturn pożera swoje dzieci?
• Technika malarska wykorzystana przez Francisco Goyę
• Symbolika i przekaz dzieła „Saturn pożerający własne dzieci”
• Jakie emocje wywołuje obraz?
• Gdzie znajduje się dzieło Goyi?

Kto ukazany jest na obrazie „Saturn pożerający własne dzieci”?

Na obrazie Francisco de Goyi ukazany jest potężny Saturn – rzymski bóg zasiewów i czasu, mąż Opsy. W mitologii greckiej odpowiada mu Kronos. Saturn uważany był za jednego z najstarszych bogów, a na jego cześć nazwano planetę w Układzie Słonecznym.

Hiszpański malarz stworzył przerażający akt kanibalizmu, w którym Saturn pożera jedno ze swoich dzieci. Zgodnie z mitologią potężny bóg robił tak z każdym nowonarodzonym, ale i tak ostatecznie został odsunięty od tronu. Obraz „Saturn pożerający własne dzieci” jest jednym z czternastu z cyklu „czarne obrazy”.

Dlaczego Saturn pożera swoje dzieci?

Istniała przepowiednia, która głosiła, że Saturn zostanie obalony przez syna, podobnie jak on pokonał swojego ojca. Bóg czasu bał się przeznaczenia i możliwości utraty władzy, dlatego pożerał swoje dzieci zaraz po narodzeniu licząc, że uniknie wszystkich nieszczęść.

To motyw, który odzwierciedla przerażenie przed konsekwencjami czynów z przeszłości. Saturn pozwala sobie na brutalne i desperackie działania, próbując uciec przed nieuniknionym.

Technika malarska wykorzystana przez Francisco Goyę

Francisco Goya, tworząc swoje „czarne obrazy”, zastosował techniki malarskie odbiegające od tradycyjnych dzieł. Jak sama nazwa cyklu wskazuje, również „Saturn pożerający własne dzieci” to surowe, mroczne, dramatyczne malowidło. Obraz wyróżnia:

• Olej na ścianie – początkowo dzieło zostało namalowane na ścianach „Domu Głuchego”, którego właścicielem był artysta. Dopiero po śmierci Goyi, obraz – tak jak pozostałe – przeniesiono na płótno.
• Grube, dynamiczne pociągnięcia pędzlem – artysta wykorzystywał grube warstwy farby, podkreślając dramatyzm swoich dzieł.
• Mroczna paleta barw – „czarne obrazy” Goyi charakteryzują się ograniczoną paletą ciemnych, głębokich barw, w których dominują: czerń, brąz, szarość, mroczna czerwień.
• Silny kontrast – hiszpański malarz zastosował wyraźne kontrasty między światłem a cieniem, zwiększając tragizm i ekspresyjność dzieła.
• Ekspresjonizm – ekspresjonizm jako ruch artystyczny rozwinął się znacznie później, ale „czarne obrazy” Goyi można uznać za przedwczesne przykłady stylu, z którego emanuje emocjonalne napięcie i skupienie na wewnętrznym przeżyciu.

Symbolika i przekaz dzieła „Saturn pożerający własne dzieci”

Przerażające dzieło wykracza swoją symboliką poza przedstawienie mitologicznej sceny, prezentując artystyczny komentarz związany z ludzką psychiką, chęcią władzy i koniecznością przemijania. To również wyraźne ostrzeżenie artysty przed brutalnością, a także tyranią najsilniejszych.

„Saturn pożerający własne dzieci” nawiązuje do:

• Nieuchronności losu – Saturn (Kronos), pożerający swoje dzieci, stał się metaforą przemijania. Udowadnia, że pomimo drastycznych prób, nie da się uciec przed losem.
• Cyklu życia i śmierci – drastyczny akt jest często interpretowany jako symbol cyklu życia i śmierci, nawiązując do nowego pokolenia, pochłanianego przez poprzednie.
• Lęku przed utratą władzy – okrutny bóg pożera swoje dzieci, aby uniknąć obalenia. Scena nawiązuje do kontekstów politycznych i osobistych oraz ukazuje lęk przed utratą kontroli.
• Ludzkiej natury – obraz odzwierciedla ludzką psychikę. Malarz prezentuje nieprzewidywalne oblicze człowieka w kryzysowych momentach.
• Przeżyć artysty – w późniejszym okresie życia, Goya borykał się z chorobami, samotnością i rozczarowaniem społecznym. Czarny obraz nawiązuje do wewnętrznych zmagań artysty.

Jakie emocje wywołuje obraz?

Obok obrazu „Saturn pożerający własne dzieci” Francisa Goyi nie sposób przejść obojętnie. Dzieło naładowane emocjami wzbudza przerażenie, jak podczas oglądania scen z horroru. Drastyczny i brutalny akt wywołuje strach, współczucie, rozpacz, bezsilność.

To obraz, który rodzi lęk nie tylko przed nieuniknioną przemocą i bezwzględnością silniejszych, ale również przed utratą kontroli nad życiem. „Saturn pożerający własne dzieci” wywołuje ogromny smutek, szczególnie na twarzach rodziców i obrzydzenie związane z brutalnością zaprezentowanej sceny. Czarny obraz prowokuje do refleksji nad tematami moralności i konsekwencjami czynu.

Gdzie znajduje się dzieło Goyi?

Obraz został namalowany w latach 1819–1823 i jest określany jako malowidło ścienne przeniesione na płótno przez malarza Salvadora Martíneza Cubellsa. Obecnie dzieło można podziwiać w Muzeum Prado w Madrycie. „Saturn pożerający własne dzieci” powstał w ostatnich latach życia artysty, podkreślając jego lęk przed starością i samotnością.