Tytuł Miss Polonia dał Zuzannie Cembrowskiej szansę na nowe życie. W Ameryce spotkała ją ogromna tragedia

Tytuł Miss Polonia pomógł Zuzannie Cembrowskiej wyrwać się z szarej rzeczywistości Polski Ludowej i uciec do Stanów Zjednoczonych, gdzie mogła rozwinąć skrzydła. Kariera królowej piękności trwała jednak krótko, a śmierć jedynego dziecka odcisnęła piętno na całym jej życiu.

Urszula i Tomasz Kujawski są razem dwie dekady, ale nie wszyscy im kibicowali: „Mamy za sobą wiele zakrętów...”

Zuzanna Cembrowska: kim była?

Zuzanna Zofia Cembrowska urodziła się 11 maja 1940 r. jako córka Mariana Cembrowskiego, nauczyciela w Zasadniczej Szkole Optycznej, i Romany z domu Nowak. Zarówno jej ciotka, jak i wuj byli gwiazdami światowej sławy zespołu baletowego Ballet Russe de Monte Carlo – Nina Nowak była primabaleriną, baletmistrzynią i pedagogiem, a Edmund Nowak solistą i baletmistrzem. Nic więc dziwnego, że Zuzanna od najmłodszych lat interesowała się tańcem i już w latach 1950–1951 uczęszczała na komplety baletowe przy Operze Śląskiej w Bytomiu, gdzie jej wuj był solistą przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych.

Po powrocie do Warszawy wstąpiła do szkoły baletowej, a jej nauczycielami byli jeden z najwybitniejszych polskich tancerzy baletowych Leon Wójcikowski i przedwojenna primabalerina Teatru Wielkiego w Poznaniu Irena Jedyńska. Jeszcze w okresie nauki Zuzanna miała okazję występować z koleżankami z grupy tanecznej w Paryżu, po ukończeniu szkoły w 1957 r. została zaś tancerką Operetki Warszawskiej. Rok później wystąpiła z kolei w epizodycznej roli w filmie Jerzego Zarzyckiego Żołnierz królowej Madagaskaru.

Latem 1958 r. została Miss Warszawy, czyli jedną z dwunastu uczestniczek drugiego po wojnie konkursu Miss Polonia, za którego organizację odpowiadała agencja artystyczna Stołeczna Estrada. Na łamach prasy tak opisywano piękną warszawiankę: „Tancerka w operetce stołecznej. [Ulubiony] autor – Hemingway (Śniegi Kilimandżaro). Za dziesięć lat chce mieć męża, jedno dziecko, partner ma być inteligentny, nie wolno mu być sadystą. Marzenie – chce być dobrą aktorką na scenie, nie myśli o karierze filmowej. Kolor [sukni w defiladzie finałowej] – żółty”.

Tytuł Miss Polonia dał Zuzannie Cembrowskiej szansę na nowe życie. W Ameryce spotkała ją ogromna tragedia

Fot. PAP/Zbigniew Matuszewski

Zuzanna Cembrowska: wybór w atmosferze skandalu

Wybory Miss Polonia odbyły się 6 września 1958 r. w hali Torwar – za konferansjerkę odpowiadał popularny aktor estradowy i dziennikarz Zenon Wiktorczyk, a wydarzenie uświetnił swoim występem wybitny aktor i reżyser Ludwik Sempoliński. Nagrodą dla zwyciężczyni było 20 tysięcy złotych, a dla wicemiss futro i kurtka. Ostatecznie koronę miss zdobyła Zuzanna Cembrowska, a tytuły wicemiss przypadły w udziale Krystynie Zajkowskiej z Łodzi i Krystynie Żyle z Krakowa. „To wszystko było takie oszałamiające i niespodziewane, że w chwili, gdy stanęłam na podium zwyciężczyni, nie wiedziałam przez chwilę, co się wokół mnie dzieje” – wspominała swój triumf Cembrowska na łamach dziennika „Życie Bytomskie”.

Jej wybór spotkał się jednak z oburzeniem dużej części publiczności, która liczyła na to, że tytuł najpiękniejszej otrzyma Krystyna Żyła. Dziennikarz Jerzy Zakrzewski tak opisywał towarzyszącą wyborom nieprzyjemną atmosferę na łamach krakowskiego „Przekroju”: „Temperatura incydentów rosła: ktoś obok mnie wymachiwał energicznie krzesłem, ktoś inny groził komuś laską. Oczy nowo kreowanej Miss Polonii lśniły niebezpiecznym nadmiarem wilgoci, organizatorzy stracili zupełnie panowanie nad widowiskiem. A potem nie widzieliśmy już nic. Gwizdy, tupanie, groźby, wyzwiska, przybrały znów na sile, tłum rzucił się w kierunku estrady. Po dobrych dopiero kilkunastu minutach – nie wyczerpawszy programu do końca – zakończono konkurs”.

Jakby tego było mało, w grudniu 1958 r. Warszawę obiegła informacja, że II wicemiss Polonia Krystyna Żyła wypadła z okna stołecznego Hotelu Grand w czasie suto zakrapianej alkoholem imprezy. Chociaż ofiarą tragicznego wypadku była w rzeczywistości inna krakowianka Krystyna Kopeć, plotka o śmierci wicekrólowej piękności obiegła Polskę i została sprostowana dopiero po wielu latach. Ze względu na liczne kontrowersje i skandale wokół konkursu postanowiono więc zaprzestać wybierania najpiękniejszej Polki. Na kolejne wybory Miss Polonia przyszło Polakom czekać aż 25 lat, chociaż w 1960 r. na wyborach Miss International pojawiła się jako Miss Poland Marzena Malinowska, wysłana na konkurs przez… redakcję „Przekroju”.

Tymczasem po konkursie Miss Polonia Zuzanna Cembrowska stała się obiektem zainteresowania dziennikarzy, którzy wypytywali ją między innymi o wymiary (89-58-90 przy wzroście 165 centymetrów), zainteresowania i ideał mężczyzny. Na ostatnie pytanie odpowiadała: „Blondyni z niebieskimi oczyma. Moim ideałem jest mężczyzna miły, wesoły, umiejący bawić towarzystwo”. W rozmowie z „Życiem Bytomskim” zdradziła też, że należała do sekcji pływackiej klubu Sparta, ćwiczy śpiew, a także… namiętnie rozwiązuje krzyżówki.

Fot. PAP/CAF-Piotr Barącz

Zuzanna Cembrowska: amerykański sen?

W maju 1959 r. polska królowa piękności została zaproszona przez polonijne czasopismo „Polonia Reporter” w Nowym Jorku na wybory Miss Universe w Long Beach w Kalifornii. Chociaż początkowo Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej odmówiła wydania Cembrowskiej paszportu na wyjazd, miss była uparta i po złożeniu odwołania otrzymała zgodę na podróż do Ameryki. W lipcu 1959 r. wyruszyła samolotem do Stanów Zjednoczonych, aby wziąć udział w wyborach najpiękniejszej kobiety na świecie. Finał konkursu odbył się 25 lipca 1958 r. Polka zajęła co prawda dopiero siódme miejsce, ale i tak została dostrzeżona przez czołowych przedstawicieli świata mody.

Jednym z jurorów na konkursie Miss Universe był Max Factor, który zaproponował Cembrowskiej roczny kontrakt reklamowy. Miss Polonia zgodziła się, ponieważ udało jej się przedłużyć zgodę na pobyt za granicą z pół roku na dwa lata. Wkrótce przyszły kolejne intratne hollywoodzkie propozycje. Pod koniec 1960 r. Cembrowska pojawiła się w jednym z odcinków serialu Michael Shayne, w którym tytułowy detektyw rozwiązywał sprawę zabójstwa królowej piękności. Rok później zagrała zaś epizodyczną rolę w filmie science-fiction The Phantom Planet w reżyserii Williama Marshalla. Jej kariera nabierała tempa, lecz jednocześnie miała świadomość, że władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nie przedłużą jej już paszportu. Rozwiązaniem okazało się małżeństwo, dzięki któremu mogła zacząć ubiegać się o prawo stałego pobytu w kraju, który dawał jej o wiele lepsze perspektywy rozwoju.

Zuzanna Cembrowska: małżeństwo, narodziny dziecka

4 lutego 1961 r. w Los Angeles Zuzanna Cembrowska została żoną Richarda Josepha Ogdena, a 12 września 1965 r. na świat przyszedł ich jedyny syn James Christopher, który był oczkiem w głowie rodziców. Wydawało się, że żyje jak w bajce – mieszkanie w Hollywood, amerykańskie obywatelstwo, mąż i dziecko, jak sobie zaplanowała… Małżeństwo Ogdenów okazało się jednak nieudane i zakończyło się rozwodem w styczniu 1968 r. Dziesięć lat później królową piękności spotkał zaś o wiele większy dramat. „Jej synek miał wypadek na deskorolce, uderzył się w głowę i był przez dwa lata w śpiączce, po czym odłączono go od aparatury. Spotkała ją straszna tragedia” – wspominała po latach jej ciotka Nina Novak. James Christopher Ogden zmarł 18 stycznia 1979 r. w Los Angeles, a śmierć jedynego dziecka pogrążyła Miss Polonię w ogromnej rozpaczy.

Już na początku 60. Zuzanna Cembrowska-Ogden zrezygnowała z kariery w modelingu na rzecz życia rodzinnego, a w kolejnych latach związała się z rynkiem biżuterii. Najpierw była wspólniczką w Vintage Jewelry Store w Santa Monica, a następnie zajmowała się sprzedażą biżuterii w Escondido Antique Village w San Marcos. Zmarła 26 maja 2012 r. w San Marcos w wieku 72 lat. Została pochowana na lokalnym cmentarzu, a na jej grobie wyryto napis: „1959 Miss Poland”.