Maria Stuart, Królowa Szkotów, New York Public Library
Fot. Smith Collection/Gado/Getty Images
Królewskie życie

Śmierć Marii Stuart: podczas makabrycznej egzekucji Królowej Szkotów wszystko poszło nie tak

Śmierć monarchini pociągnęła za sobą jeszcze jedną ofiarę...

Marta Nawacka 15 sierpnia 2022 19:35
Maria Stuart, Królowa Szkotów, New York Public Library
Fot. Smith Collection/Gado/Getty Images

Maria Stuart po trwającej trzydzieści lat rywalizacji z Elżbietą Tudor zmuszona była zapłacić za swój upór najwyższą cenę - własne życie. Jednak Królowa Szkotów do końca pozostała dumna... A w dniu jej egzekucji nic nie poszło tak, jak powinno. Proces szybko zamienił się w makabryczny spektakl...

Egzekucja Marii Stuart: nic nie szło tak, jak zaplanowano

Egzekucję Królowej Szkotów zaplanowano na 8 lutego 1587 roku w zamku Fotheringhay. Wydarzenie przyciągnęło wielu szkockich i angielskich możnych, którzy przybyli, by na własne oczy zobaczyć śmierć Marii Stuart. Jednak mimo planów, prawie nic nie poszło tak, jak zakładano... Zaraz po odczytaniu nakazu egzekucji pojawiły się pierwsze problemy. Doktor Richard Fletcher, jeden z ulubionych kaznodziejów królowej Elżbiety Tudor, miał za zadanie: „Wygłosić konwencjonalne „napomnienie”, ostro krytykujące zdradziecką przynależność Marii do Kościoła katolickiego (…) lecz jego „napomnienie” okazało się wielkim niewypałem. Kazanie, które usiłował wygłosić – gdyż dokładnie takiego określenia trzeba tu użyć – było największym faux pas w jego karierze, kiedy bowiem nadszedł czas na przemowę, Fletcher zaczął się nerwowo jąkać”, dowiadujemy się z książki Johna Guya „Maria królowa Szkotów. Prawdziwa historia Marii Stuart”.

W efekcie zniecierpliwiona Królowa Szkotów przerwała mu i nie pozwoliła dokończyć przemowy. Następnie odmówiła modlitwę: po łacinie oraz po angielsku, w trakcie której „zaczęła prosić świętych o modlitwę za swoją duszę i o to, żeby Bóg w swym wielkim miłosierdziu i dobroci oddalił swe plagi od tej wyspy głupców”. Mimo, że Maria znajdowała się w wyjątkowo niekorzystnym położeniu, nie zamierzała stać się uległą i potulną ofiarą. Jak zauważa John Guy: „upokarzając Fletchera, Maria odniosła zwycięstwo propagandowe, które wywołało szeroki oddźwięk w całej katolickiej części Europy”.

Zanim przystąpiono do samej egzekucji, zdjęto z królowej wierzchnią, czarną odzież. Wówczas okazało się, że pod spodem miała aksamitną suknię w kolorze, który do złudzenia przypominał zaschniętą krew. Liturgia Kościoła katolickiego miała ten kolor zarezerwowany dla męczenników. „Ten widok był tak melodramatyczny i zarazem na tyle odrażający dla hrabiów, że pominęli wszelkie wzmianki na ten temat w oficjalnym raporcie dla Tajnej Rady”, wyjaśnia John Guy.

Czytaj też: Grób polskiego króla w Karyntii? Bolesław Szczodry miał pokutować za zabicie biskupa

Maria Stuart, Królowa Szkotów, Royal Collection, Londyn
Fot. VCG Wilson/Corbis via Getty Images

Maria Stuart, Królowa Szkotów, Royal Collection, Londyn

Śmierć Marii Stuart nie była szybka i bezbolesna

W końcu nadszedł moment, w którym Maria Stuart uklęknęła, a głowę położyła na pieńku. Na oczach miała zawiązaną przepaskę. Śmierć królowej jednak nie okazała się szybką i bolesną, na co pewnie miała nadzieję sama skazana. Z nerwów kat nie stanął na wysokości zadania... „Powinien był ściąć skazanej głowę za jednym zamachem, ale napięcie było zbyt wielkie nawet dla najbardziej doświadczonego specjalisty w Anglii, a w efekcie za pierwszym razem źle wymierzył. Trafił w to miejsce, gdzie znajdował się węzeł przepaski na oczy, a więc ostrze topora zamiast w szyję wbiło się w tył głowy”, pisze John Guy w książce Maria królowa Szkotów. Prawdziwa historia Marii Stuart”.

Jedne z opisów tego wydarzenia donoszą, że królowa zrobiła niewiele hałasu, inne zaś podają, że w bólu krzyknęła: „Panie Jezu, przyjmij moją duszę!”. Kolejny cios topora kata przeciął szyję monarchini, ale... nie w całości. Resztę ścięgien miał przecinać używając narzędzia jak tasaka. Ostatecznie udało mu się dokończyć dzieła, podniósł głowę Marii Stuart i krzyknął: „Boże, chroń królową!”. Dalej wydarzenia również nie potoczyły się tak, jak to zaplanowano. Od trzymanej przez kata głowy Królowej Szkotów... odpadły kasztanowe loki i biały czepek. „Iluzja monarszego autorytetu całkowicie się rozwiała”. Okazało się, że trzymał tak naprawdę „tylko garść włosów, a sama głowa spadła na podłogę i potoczyła się niczym niekształtna piłka w kierunku widzów, którzy dostrzegli, że jest bardzo siwa i niemal łysa”.

W swojej książce John Guy pisze: „Zgromadzenie oniemiało, aż w końcu hrabiemu Shrewsbury puściły nerwy i rozpłakał się (…) Finał widowiska był jednak zbyt makabryczny, a katharsis przygnębiające. Nawet w teatrach londyńskich, gdzie właśnie zapanowała moda na „tragedie zemsty” (revenge plays), nigdy nie widziano niczego podobnego”. Śmierć Marii doprowadziła do jeszcze jednej śmierci niewinnego stworzenia. Po egzekucji pomocnicy kata rozbierali ciało królowej, żeby spalić jej ubrania. Wówczas jeden z nich zauważył: „Ulubiony piesek królowej rasy skye terrier przedostał się na podium, ukryty w fałdach jej halki. Kiedy go wypatrzono, zaczął biegać wokół i wyć żałośnie, a w końcu ułożył się w rosnącej kałuży krwi, która uformowała się pomiędzy odciętą głową a korpusem jego pani”. Czworonóg miał zostać zabrany siłą i umyty „ponieważ nie dawało się go skłonić do zeskoczenia z szafotu”. Po stracie pani piesek nie chciał jeść, a według relacji jednej ze służących królowej Marii, niedługo później sam poniósł śmierć...  

Zobacz także: Lesbijka na szwedzkim tronie. Królowa Krystyna szokowała i wyprzedzała swoją epokę

Egzekucja Marii Stewart
Fot. Hulton Archive/Getty Images

Egzekucja Marii Stewart

Źródło: wielkahistoria.pl

Redakcja poleca

REKLAMA

Wideo

Kocha muzykę, ale już podważano jej sukcesy. Córka Aldony Orman o cieniach posiadania znanego nazwiska

Akcje

Polecamy

Magazyn VIVA!

Bieżący numer

KATARZYNA DOWBOR o utracie pracy, nowych wyzwaniach i o tym, czy mężczyźni... są jej potrzebni do życia. JOANNA DARK i MAREK DUTKIEWICZ: dwie dusze artystyczne. W błyskotliwej i dowcipnej rozmowie komentują 33 lata wspólnego życia. SYLWIA CHUTNIK: pisarka, aktywistka, antropolożka kultury, matka. Głośno mówi o sprawach niewygodnych i swojej prywatności. ROBERT KOCHANEK o cenie, jaką zapłacił za życiową pasję – profesjonalny taniec. O TYM SIĘ MÓWI: Shannen Doherty, Christina Applegate, Selma Blair, Selena Gomez, Michael J. Fox łamią kolejne tabu – mówią publicznie o swoich chorobach.